بزرگ بود و نمی‌گفت کوچکی‌ها را...

هادی حیدری
  کارتونیست
پنج سال از درگذشت ناباورانه زنده‌یاد صادق آیینه‌وند سپری شد و در روزگاری که جامعه ما بیش از پیش به مردان عالمِ اخلاقی نیاز دارد، فقدان چنین اندیشمندی مایه خسران و تأثر است.
آن‌چنان که دوستان، نزدیکان و شاگردانش به یاد دارند، خوش خلقی و مهربانی، اولین تصویری بود که از او بر ذهن و جان آدمی می‌نشست. دریچه ورود به دانش عمیق و روح و ذهن جست‌وجوگر او، نگاه اخلاقی‌ به جهان پیرامونش بود. همین ویژگی بود که در تشییع پیکرش، جمعیتی کم‌نظیر از گروه‌های فکری و عقیدتی گوناگون و متکثر حضور یافتند تا چنین مشی و مرامی را بستایند و چنان اندیشمندی را بدرقه کنند.
جنس دینداری او، اسلامی بود که جهان را در آرامش و امان می‌خواست؛ همین ویژگی بود که آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد پس‌از نماز بر پیکر دکتر آیینه‌وند، او را مُبلّغ «اسلام رحمانی» خواند.
تمام اهتمامش آن بود که دینداری را در عمل نشان دهد. بر همین اساس، کرامت انسانی برایش در جایگاهی خاص قرار می‌گرفت. در پیشگاه او، «انسان» به‌عنوان خلیفةالله از مرتبه‌ای بلند برخوردار بود و به همین دلیل برایش اهمیتی نداشت که مقابل یک نگهبان باشد یا استاد دانشگاه؛ همان احترامی را که به اولی می‌گذاشت دقیقاً برای دیگری هم قائل بود. مصاحبت با او، دنیای امنیت و آرامش بود. اگر نقدی بر رفتارت داشت، چنان با ظرافت و شیرینی بیان می‌کرد که بر ضمیرت می‌نشست و تلاش برای رفع آن کاستی را در وجودت برمی‌انگیخت.
باید عالمان و استادان بلندمرتبه دانشگاه در وصف مراتب علمی صادق آیینه‌وند بگویند و بنویسند؛ این بنده کم‌ترین در این سطرهای کوتاه به‌عنوان فردی که افتخار دامادی‌اش را داشته‌ام تنها می‌توانم برخی دغدغه‌هایی را که بارها از زبانشان شنیده‌ام به طور اختصار بیان کنم. او، نیاز امروز جامعه را «اتصال به ریشه» و «انطباق با نیاز» می‌دانست. معتقد بود با بهره‌گیری از باور، فرهنگ و تمدن اسلامی به «سرآمدی» و با تلاش برای دستیابی به دانش و اندیشه مورد نیاز جامعه امروز به «روزآمدی» نائل خواهیم شد.
مرحوم آیینه‌وند خصوصیات بارز یک مورخ و محقق بی‌غرض را داشت و تلاش می‌کرد به‌وقایع، منصفانه نگاه کند.
از طرفی به‌دلیل تسلط به زبان و ادبیات عربی، جست‌وجو و فهم منابع اصلی در حوزه تاریخ اسلام، تحلیل‌های درست تاریخی را به‌دست می‌داد.
دست روزگار، این شخصیت فرهیخته را از ما گرفت اما از آن‌جا که دغدغه‌ علم و دانش، از مهم‌ترین دغدغه‌های ایشان بود، خانواده استاد تصمیم گرفتند تا در همان مسیر حرکت کرده و تلاش کنند تا نام و منش و روش ایشان را زنده نگه دارند. بر پایه همین نگاه، با همکاری «انجمن ایرانی تاریخ» که او از بنیانگذاران‌اش بود از سال گذشته جایزه دوسالانه علمی دکتر آیینه‌وند پایه‌گذاری شد که قرار است هر دو سال به بهترین رساله دکتری در حوزه تاریخ اهدا شود. هدف از این حرکت، حمایت از نسل تازه‌ای است که دغدغه پژوهش و تحقیق در حوزه تاریخ را دارد؛ همان دغدغه‌ای که دکتر آیینه‌وند، حیات خود را در آن مسیر صرف کرد. خوشبختانه شورای علمی و داوران این جایزه از استادان مبرز رشته تاریخ هستند و اگر اردیبهشت امسال، ماجرای شیوع بیماری «کرونا» مجال می‌داد، مراسم اهدای اولین دوره جایزه برگزار می‌شد. با شرایط پیش‌آمده، امیدواریم در اولین فرصت ممکن، این اتفاق علمی برگزار شده و پایه‌ای برای دوره‌های آینده باشد.
*مصرع شعری از فاطمه راکعی در سوگ صادق آیینه‌وند