اجرای چهار طرح دیگر فروش فوق‌العاده خودرو تا پایان سال

شرط و شروط برای شرکت در طرح فروش فوق‌العاده خودرو رو به کاهش است. طبق تصمیمات اخیر وزارت صمت، ثبت‌نام‌کنندگان خودرو بدون واریز وجه می‌توانند عملیات ثبت نام را انجام دهند و مانند گذشته اجباری به پرداخت 50 درصد ارزش قیمت خودرو نیست، از طرفی همه افراد تا 14 خردادماه این فرصت را دارند که مراحل ثبت نام را سپری کنند و دیگر آنکه متقاضیان ورود به طرح فروش فوق‌العاده نیاز نیست که چک به اسم خودشان باشد.
دو هفته پیش بود که موضوع فروش فوق‌العاده خودرو با هدف تنظیم بازار خودرو(کاهش قیمت در بازار و رساندن خودرو به متقاضیان اصلی) مصوب شد. در طرح فروش فوق‌العاده قرار شد که شرکت‌های خودروساز 25 هزار خودرو را با رعایت الزام‌های شش‌گانه به مردم بفروشند.
یکی از الزام‌ها این بود که ثبت نام کننده پلاک جاری نداشته باشد و دیگر آنکه طی 36 ماه اخیر هیچ خودرویی خریداری نکرده باشد، گواهینامه و سن بالای 18سال هم از ضرورت‌ها بود. همچنین قید داشتن چک به اسم فرد خریدار خودرو و پرداخت 50 درصد قیمت خودرو هم مورد تأکید قرار گرفته بود. این شروط و تصمیم‌هایی که ستاد تنظیم بازار گرفته بود خیال خیلی‌ها را راحت کرد که دست دلالان از بازار خودرو کوتاه خواهد شد. حتی در مقطعی کوتاه قیمت انواع خودروها در بازار کاهش 15 الی 40 میلیون تومانی یافت. اما عمر این کاهش زیاد نبود چرا که حرف و حدیث‌ها در مورد فروش فوق‌العاده بیشتر شد.
با سخت شدن ماجرای ثبت نام و اعتراض‌ها، وزارت صمت عقب‌نشینی کرد و دو بند سخت ثبت نام حذف شد. اولین بند چک بود که خیلی از ثبت نام کنندگان چک به اسم خودشان نداشتند و همین امر باعث می‌شد گروه گسترده‌ای امکان ثبت نام نداشته باشند. شرکت‌های خودروسازی اعلام کرده بودند که در طرح فروش فوق‌العاده خودرو اخذ چک صیادی و یا چک متعلق به بستگان درجه یک الزامی است. نارضایتی دیگر مردم پرداخت 50 درصد ارزش خودرو بود که خیلی‌ها از این امر گلایه داشتند، آنها می‌گفتند وقتی قرار است انتخاب نهایی ثبت نام کنندگان با قرعه کشی باشد چرا پول باید در حساب شرکت‌های خودروسازی و یا حتی بانک باشد.
شرکت‌های خودروسازی اعلام کردند که پول ثبت نام کنندگان در حساب شناور خواهد بود و خودروساز از پولی که باید به مدت یک هفته بماند تا قرعه کشی انجام شود هیچ بهره‌ای نمی‌برد، از این‌رو وزارت صمت تصمیم گرفت که این بند را نیز بردارد تا شرکت‌های خودروسازی متهم به گرفتن سود از پول‌های مردم نشوند. اما در طرح فروش فوق‌العاده چند نکته وجود دارد که بهتر بود قبل از شروع این طرح درباره آن فکر می‌شد. اگر این امکان وجود داشت که شرکت‌های خودروسازی بدون دریافت پول این طرح را شروع کنند، چرا چنین قیدی گذاشته شد و این موضوع حتی به خاطر اعلام قیمت‌ها از شورای رقابت با تأخیر انجام شد؟ مسأله دیگر آنکه وقتی قرار است تمام ثبت نام کنندگان به صورت قرعه کشی انتخاب شوند، چه لزومی به پرداخت واریز وجه وجود دارد؟
عدم پیش‌بینی از بروز مشکلات باعث شد که مردم در روزهای اول ثبت نام سردرگم شوند و حتی برخی‌ از آنها که تصور کردند که نمی‌توانند در تأمین چک اقدامی انجام دهند، حاضر شدند کارت ملی خود را به برخی دلالان بدهند تا بعد از اتمام قرعه کشی (در صورت انتخاب فرد متقاضی) بتوانند بین 6 تا 11 میلیون تومان (در خودروها متفاوت است، هر میزان که حاشیه بازار و کارخانه بیشتر باشد، پرداختی دلال‌ها افزایش پیدا می‌کند) دریافت کنند. این در حالی است که هدف اصلی طرح حذف واسطه‌ها و دلالی بود.
ستاد تنظیم بازار مصوب کرده بود که فرد پلاک جاری نداشته باشد، همین شرط باعث شد که دارندگان خودرو، خودروهای خود را به اسم افراد خانواده کنند تا مشمول این بند نشوند. لذا این مهم هم نتوانست عامل بازدارنـــــده از ســــــــــودجویی و واسطه گری برخی‌ها شود.
چالش های ثبت نام
به نظر می‌رسد با چالش‌هایی که در ثبت نام‌ها چه در شکل فروش فوق‌العاده و سایر مدل‌های فروش وجود دارد، نمی‌توان آرامش را به بازار خودرو برگرداند و همان‌گونه که کارشناسان صنعت خودرو و فعالان بازار مطرح می‌کنند، گره مشکلات زمانی باز خواهد شد که تولید خودرو افزایش پیدا کند. از سویی با تزریق منابع مالی و جلوگیری از رسوب قطعات خودرو در بنادر می‌توان شرکت‌های خودرویی را به سمت رشد تولید برد. به نظر می‌رسد تولید روزانه 4 هزار دستگاه خودرو(ادعای شرکت‌های خودروساز) به جهت تب خرید خودرو در کشور نمی‌تواند نیاز بازار را رفع کند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که مشکل بازار و تب خرید از صنعت خودرو و میزان تولید نیست، مشکل کاهش ارزش پول ملی است و تا زمانی‌که سیاستگذاران نتوانند نرخ تورم را کنترل و فضا را برای سرمایه‌گذاری مردم فراهم کنند جهش تولید هم نمی‌تواند اثری بر عملکرد بازار و میزان خرید مردم داشته باشد، خیلی از خریداران خودرو تنها برای کسب سود و حفظ پول خود به سمت خرید خودرو رفته‌اند.
احسان ناصر عضو اتاق بازرگانی ایران در این باره به «ایران» می‌گوید: سختگیرانه‌ترین قوانین هم گذاشته شود نمی‌توان بازار خودرو را کنترل کرد چرا که فاصله قیمت کارخانه‌ای و بازار خودرو متفاوت است و این امر زمانی حل خواهد شد که شرکت‌های خودروسازی تیراژ تولید را بالا ببرند.
او ادامه داد: اگر در شرایط تحریم و شیوع ویروس کرونا امکان افزایش تولید خودرو وجود ندارد، پیشنهاد می‌کنم که به صورت موقتی دولت به سمت واردات خودروهای کارکرده خارجی برود. اگر خودروهایی که بین 7 تا 11 هزار دلار است را وارد کنیم به سرعت می‌توان بازار خودرو را کنترل کرد و باعث شد صنعت خودرو در شرایط مناسب تری به سمت رشد تولید برود.
واردات انجام شود
عضو اتاق بازرگانی ایران اظهارداشت: شرایط تحریمی باعث شده که صنعت خودرو با بیشترین فشارها هم نتواند نیاز کشور را تأمین کند، بدین جهت ضرورت دارد تا رسیدن تولیدات به سقف هدفگذاری شده به سمت واردات خودروهای کارکرده خارجی برویم.
اما در طرح فروش فوق‌العاده خودرو که قرار است برای اولین بار سختگیرانه انجام شود، مشکلاتی وجود دارد که مردم خواستار اصلاح آن هستند. استعلام‌ها بیش از 20 دقیقه طول می‌کشد که این امر زمان زیادی را از ثبت نام کنندگان می‌گیرد. زمان وارد کردن شماره کارت بانکی سیستم خطا می‌دهد و این امر هم 15 دقیقه معطلی دارد. به‌طور تقریبی بین یک تا دو ساعت باید برای ثبت نام وقت گذاشت که البته معلوم نیست که تمام ثبت نام‌ها فرآیند را با موفقیت سپری کنند.
در حالی که وزارت صمت نسبت به حذف یکسری از شروط اقدام کرده برخی‌ها چنین امری را پذیرفتنی ندانستند و گفتند: دولت نباید از شرایط سختگیرانه کوتاه می‌آمد. امیرحسن کاکایی عضو هیأت علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت در گفت‌و‌گو با یکی از سایت‌های خبری گفته بود: امروز به جای حل مسأله در حال ایجاد مسأله هستیم زیرا دغدغه مردم این شده که چطور در این قرعه کشی شرکت کنیم.
او گفت: مردم با خود می‌گویند چرا من در اعانه ملی شرکت نکنم؟
با تمام این اتفاق‌ها مهدی صادقی نیارکی معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت به صداوسیما گفته است:تا پایان امسال چهار مرحله دیگر فروش فوق‌العاده خودرو خواهیم داشت که نخستین مورد آن نیمه دوم همین ماه است و تعداد قابل توجهی خودرو پیش فروش خواهد شد.