جلوس قالیباف بر کرسی ریاست

گروه سیاسی/ عصر چهارشنبه وقتی تعداد آرای نامزدهای ترکیب هیأت رئیسه مجلس یازدهم در جلسه فراکسیون اکثریت اعلام شد، معلوم بود که محمدباقر قالیباف در جلسه صبح فردا یعنی پنجشنبه کار دشواری برای نشستن بر کرسی ریاست مجلس ندارد. او در رقابت با حمیدرضا حاجی بابایی، سید مصطفی میرسلیم و حسن نوروزی توانست نظر 166 منتخب جدید را به خود جلب کند. در حالی که جدی‌ترین رقیبش حاجی بابایی تنها 57 رأی کسب کرد. با این حال این برای شهردار اسبق تهران پایان کار نبود. او و هوادارانش از بعد این جلسه تا صبح پنجشنبه تمرکز خود را بر محور دیگری قرار دادند یعنی کسب حداکثر آرا تا رئیس مجلس با پشتوانه خوبی بتواند کار خود را آغاز کند. روز پنجشنبه که نتیجه انتخابات اعلام شد، مشخص شد که هواداران قالیباف در این مأموریت هم موفق بوده‌اند. حمیدرضا حاجی بابایی از رقابت انصراف داد و میرسلیم تنها 12 رأی کسب کرد و فریدون عباسی دیگر رقیب هم تعداد آرایش از 17 بیشتر نشد و این محمدباقر قالیباف بود که توانست 230 رأی از منتخبان جدید مجلس بگیرد و برای یک سال به عنوان رئیس مجلس همراه با حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی در جلسات سران قوا شرکت کند. رأی قالیباف حاکی از آن بود که مجموعه‌های مختلف اصولگرایی حاضر در مجلس بخصوص بعد از انصراف حاجی بابایی و حتی تعدادی از مستقلان و معدود نماینده‌های اصلاح‌طلب هم قالیباف را ترجیح داده‌اند. نواصولگرایان با لیدری قالیباف اگرچه کرسی ریاست را از آن خود کردند اما پایداری‌ها و مدیران احمدی‌نژادی هم توانستند دو کرسی نایب رئیسی را از آن خود کنند.
همان گونه که با انصراف حاجی بابایی، قالیباف رقیب جدی نداشت، امیرحسین قاضی‌زاده ‌هاشمی و علی نیکزاد منتخبان مشهد و اردبیل هم برای نایب رئیسی رقابت سختی نداشتند چون محمدرضا میرتاج‌الدینی و عبدالرضا مصری انصراف دادند و در نهایت قاضی‌زاده ‌هاشمی با  ۲۰۸ رأی و نیکزاد با ۱۹۶ رأی به عنوان نواب اول و دوم هیأت رئیسه انتخاب شدند. در ادامه این رقابت، مجلسی‌ها احمد امیرآبادی فراهانی، سید ناصر موسوی لارگانی، حسینعلی حاجی دلیگانی، محسن دهنوی، روح‌الله متفکر آزاد و علی کریمی فیروزجایی را به عنوان دبیران هیأت رئیسه انتخاب کردند. در نهایت با انتخاب محسن پیرهادی، محمدحسین فرهنگی و علیرضا سلیمی  به عنوان ناظرین ترکیب 12 نفره هیأت رئیسه مجلس یازدهم کامل شد و منتخبان با قرار گرفتن در جایگاه، سوگند یاد کردند  که حداکثر توان خود را برای اجرای آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با مراعات بی طرفی کامل در انجام وظایف به کار گیرند و از انجام هرگونه اقدام مخالف آیین‌نامه اجتناب کنند. متن این سوگندنامه توسط محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی قرائت شد. پنجشنبه اولین جلسه هیأت رئیسه مجلس هم برگزار شد که در آن اعضا محمدحسین فرهنگی نماینده تبریز را به عنوان سخنگوی هیأت رئیسه انتخاب کردند.  قالیباف پس از انتخاب به عنوان رئیس مجلس گفت که اولویت‌ها، راهبردها و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در پیام‌شان به افتتاحیه مجلس یازدهم، نقشه راه این مجلس در 4 سال خواهد بود. وی در گفت‌وگو با تسنیم، درباره چگونگی اعمال ابزار نظارتی مجلس گفت: رعایت تقوا و انصاف و اجتناب از حبّ و بغض‌های شخصی و جناحی در نظارت می‌تواند مانع هرگونه آسیب به کیفیت نظارت شود. همچنین ملاحظه این توصیه نیز بسیار ضروری است که نه حقی از مدیر و مجری خدوم و زحمتکش ضایع شود و نه اغماض و اهمالِ بی‌مورد صورت گیرد.
 پیام‌های تبریک به رئیس مجلس
در پی انتخاب محمدباقر قالیباف به ریاست مجلس سیل پیام‌های تبریک از رؤسای قوا گرفته تا فرماندهان ارشد نظامی و اعضای کابینه و شخصیت‌های سیاسی برای او صادر شد. حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری در پیامی با تبریک انتخاب محمدباقر قالیباف به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی، ابراز امیدواری کرد که با تلاش مشترک و تعامل سازنده بین دولت و مجلس، شاهد هم افزایی بیشتر در ساماندهی امور کشور برای رفع مشکلات مردم، افزایش امید در جامعه و خدمت بیشتر به ملت بزرگ ایران باشیم. در پیام تبریک حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه هم آمده است: قوه قضائیه در مسیر تحقق اهداف بلند انقلاب اسلامی و اجرای رهنمودها و تدابیر حکمیانه رهبر فرزانه انقلاب آمادگی خویش را در جهت تعامل برادرانه با مجلس برخاسته از آراء مردم اعلام می‌کند. محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری هم با تبریک انتخاب قالیباف خطاب به وی نوشت: «امید است در سایه درایت و تدابیر رهگشای مقام معظم رهبری، در هدایت خانه ملت و تعامل نزدیک و وحدت بخش دولت و مجلس در ابعاد گوناگون در این فصل نوین همکاری مشترک، بیش از پیش شاهد همکاری و پیشرفت و آبادانی کشور و آرامش و رفاه مردم فهیم ایران عزیز باشیم.»
محمد جواد ظریف وزیر خارجه هم با تبریک به قالیباف نوشت: اطمینان دارم وزارت امور خارجه در مسیر خدمت به مردم بزرگوار این مرز و بوم، پاسداری از تمامیت ارضی و امنیت ملی، اعتلای منافع کشور و پیشبرد دیگر اهداف بلند انقلاب اسلامی در حوزه سیاست خارجی، همچون همیشه از همراهی، همفکری و نظارت و نقد مشفقانه مجلس شورای اسلامی بهره مند خواهد بود.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با تبریک به رئیس مجلس نوشت: وضع قوانین مؤثر در حمایت از اصحاب فرهنگ و هنر و همچنین تقویت فرهنگ غنی ایرانی اسلامی و صیانت از ارزش‌های معنوی و باورهای عمیق دینی مردم، می‌تواند زمینه ساز تعالی و توسعه کشور باشد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار سلامی فرمانده کل سپاه، امیر موسوی فرمانده کل ارتش هم در پیام‌هایی جداگانه، انتخاب قالیباف را تبریک گفته‌اند.
 اولین گفت‌وگوی دیپلماتیک
«مصطفی شنتوپ»، رئیس مجلس ملی ترکیه  اولین مقام خارجی بود که صبح جمعه ضمن تماس تلفنی با محمدباقر قالیباف، انتخاب وی به ریاست مجلس را تبریک گفت و درباره تحولات و مسائل منطقه‌ای با قالیباف به گفت‌وگو پرداخت. به گزارش ایسنا، قالیباف در ابتدای این گفت‌وگوی تلفنی با اشاره به مشترکات دو کشور گفت: همواره روابطی دوستانه در بالاترین سطح  میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه برقرار بوده است. مجلس شورای اسلامی از هرگونه اقدامی در جهت گسترش و توسعه مناسبات فیمابین استقبال و حمایت می‌کند. او همچنین بر اهمیت تداوم گفت‌وگوی سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در چارچوب توافق آستانه درباره سوریه تأکید کرد. رئیس مجلس ترکیه نیز در این گفت‌وگوی تلفنی با تبریک انتخاب قالیباف به ریاست مجلس شورای اسلامی، بر آمادگی پارلمان ترکیه برای تقویت و تحکیم مناسبات دوستانه فیمابین در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بویژه ارتباطات پارلمانی تأکید کرد. شنتوپ در پایان، اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران را  محکوم کرد و از رئیس مجلس شورای اسلامی برای سفر به ترکیه دعوت رسمی به عمل آورد.
نبیه بری  رئیس مجلس لبنان هم در پیامی انتخاب قالیباف را تبریک گفت.

تحلیل

نقشه جدید برای نقش دیگر قالیباف
رئیس مجلس تبدیل به سخنگوی نمایندگان می‌شود؟

سرگه بارسقیان / روزنامه‌نگار
۴۰ سال قبل در هشتم خرداد ۱۳۵۹، زنگ دومین جلسه اولین مجلس پس از انقلاب که زده شد، شیخ صادق خلخالی وقت تذکر گرفت و گرچه یدالله سحابی، رئیس سنی جلسه گفت که بدون بررسی اعتبارنامه‌ها مجلس هنوز رسمیت نیافته، اما وقت داد که خلخالی پیشنهادش را بدهد: تغییر نام مجلس از شورای ملی به شورای اسلامی. این طرح دو فوریتی، اولین دستور کار جدی نمایندگان بود و سرانجام روز ۳۱ تیر با ۱۸۱ رأی موافق، ۷ مخالف و ۷ ممتنع به تصویب رسید. آن هم در شرایطی که دو روز قبل از آن (۲۹ تیر) اکبر هاشمی رفسنجانی با ۱۴۶ رأی بر رقبایش برای جلوس بر صندلی ریاست مجلس غلبه کرده بود: حسن حبیبی ۲۰ رأی، گلزاده‌ غفوری ۱۵ رأی، مهدی بازرگان ۱۲ رأی و ممتنع سه رأی. رأی قاطع مجلس به این تغییر نام، هاشمی را در دومین روز پس از صدرنشینی، رئیس «مجلس شورای اسلامی» کرد. ریاستی که سه دوره متوالی ادامه یافت؛ در مجلس دوم پس از بررسی اعتبارنامه نمایندگان در ۲۷ خرداد ۱۳۶۳ با 181 رأی از ۱۸۹ نماینده حاضر در مجلس و در مجلس سوم با 223 رأی از 227 نماینده حاضر در مجلس (۴ رأی ممتنع) در هشتم خرداد ۱۳۶۷؛ گرچه هاشمی در نطق خود گفت به‌خاطر مشاغل زیادی که به او تحمیل شده «رئیس مجلس خوبی برای شما نیستم. یعنی واقعاً نمی‌رسم آن کارهایی که رئیس مجلس می‌تواند برای نماینده‌ها انجام بدهد بخوبی انجام بدهم. ولی دیدم کسی به‌عنوان کاندیدا بنا ندارد معرفی بشود و این وظیفه را محول به من کردند. آقایان هم در پیشنهادهایشان معرفی کرده بودند، طبعاً قبول کردم.»
ادامه در صفحه 14