بازار نفت در مسیر آرامش نسبی

سیدمهدی حسینی
کارشناس ارشد نفت
۲۳ تولیدکننده عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در نشست روز شنبه، ۱۷ خردادماه، کاهش تولید ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای را برای یک ماه تمدید کردند. اگرچه این تصمیم با معافیت مکزیک در ماه ژوئیه (به میزان 100 هزار بشکه در روز) گرفته شد اما با قول مساعد عراق، نیجریه و آنگولا و قزاقستان مبنی بر تعهد 100 درصدی در ماه‌های آینده و جبران تعهد کاهش تولید در ماه‌های ژوئیه، اوت و سپتامبر همراه بود و به این ترتیب مکزیک هم به جمع ایران، لیبی و ونزوئلا در این ماه پیوست.
در خصوص میزان تأثیرگذاری این تصمیم، نگاهی به تازه‌ترین وضعیت اقتصاد کشورها و بازار نفت نیز باید بیندازیم. تغییر و تحولات اخیر در سیاست کشورهای مختلف نسبت به کرونا و کاهش محدودیت‌ها و بازگشایی صنایع بویژه در کشورهایی نظیر چین به نوعی مکمل این تصمیم است. این تحول اقتصادی که نشان دهنده تشویق تقاضاست در کنار کاهش عرضه این 23کشور که سهم قابل توجهی در تولید نفت خام دارند، می‌تواند فضایی در جهت افزایش ثبات در بازار فراهم کند. هرچند که در شرایط کنونی باید با احتیاط بیشتری درباره بازگشت ثبات و تعادل به یک بازار نامتعادل امروز صحبت کرد.
تمدید یک ماهه توافق کاهش تولید برای یک ماه دیگر به این معناست که اوپک پلاس در ماه ژوئیه، حدود 2 میلیون بشکه در روز بیش از آنچه در ماه آوریل و در قالب توافقنامه همکاری (Declaration of Cooperation) توافق کرده بود، از تولید خود می‌کاهد. به نظر می‌رسد که این توافق بازار را در شرایط بهتری و نفت را در مسیر بهبود قرار خواهد داد و برخی از کاستی‌ها را جبران کند.
البته اگرچه فصل گرما و مسافرت‌ها شروع شده و این می‌تواند کمک‌کننده به بهبود تقاضا باشد اما فراموش نکنیم که کشورهای مختلف و مصرف‌کنندگان بزرگ از روزی که قیمت افت کرد، شروع به ذخیره‌سازی نفت کردند و با جنگ قیمتی بین عربستان و روسیه این ذخیره‌سازی بیشتر نیز شد. این ذخیره‌سازی که با وجود گسترده بودن حجم آن، همچنان ادامه دارد، به قیمت‌ها فشار می‌آورد و اثرگذاری توافق اوپک پلاس را سخت می‌کند. با این حال بازار انتظار دارد که اوپک پلاس بازهم توافق 9.6 میلیون بشکه‌ای خود را تمدید کند و در همین سطح فعالیت خود را ادامه دهد.
این نگاه و همین‌طور تلاش عراق برای جبران تعهد خود با توجه به تغییر وزیر نفت آن به برقراری آرامش نسبی در بازار کمک کرده است. به نظر می‌رسد که وزیر نفت جدید عراق با تصمیمات اوپک همراه‌تر است و احتمالاً این کشور نیز روی ریل توافق و همراهی بازمی گردد.
اما دیگر تولیدکنندگانی که بر وضعیت عرضه نفت نقش دارند نیز می‌توانند بر وضعیت بازار اثر بگذارند. از جمله امریکا که با تولید نفت متعارف و غیرمتعارف یکی از 3 تولیدکننده بزرگ نفت خام جهان است؛ یا کانادا، نروژ و انگلیس که نفت گران قیمت تولید می‌کنند و خواهان قیمت‌های بالاتر نفت هستند. قیمت مطلوب برای تولید نفت در کشوری نظیر امریکا بین 60 تا 70 دلار در بشکه است. اما واقعیت این است که با وجود کاهش عرضه تولیدکنندگان و فعالیت دکل‌های حفاری در امریکا و همین‌طور افزایش تقاضا در برخی از نقاط جهان، چشم‌انداز چندان مثبتی برای بحران فعلی نیست و بعید است که قیمت در ماه‌های آتی به این محدوده برسد. با این حال شاید بتوان با توجه به شرایط موجود و آرامشی که در میان تولیدکنندگان شکل گرفته، نفت 50 دلاری را برای ماه‌های آتی متصور شد. البته قیمت را شرایط بازار دیکته خواهد کرد و متغیرهای زیادی در آن نقش دارند؛ مانند تأثیری که همه‌گیری کووید19 بر بازار نفت داشت و کسی در ابتدای سال 2020 میلادی حتی فکرش را هم نمی‌کرد. با این حال می‌توان گفت که تمدید کاهش تولید اوپک پلاس در رقم ماه مه و ژوئن حمایت‌کننده است و می‌تواند نقش حمایتی در کنار سایر متغیرها داشته باشد. از این‌رو بازار به احتمال تمدید مجدد آن می‌اندیشد.