تصویب ایجاد دارالمعلمین در سراسر کشور

لیلا ابراهیمیان/ روز بیست‌ونهم بهمن‌ 1312، مجلس شورای ملی در نشست شصت‌وچهارم خود درباره لایحه ایجاد 25 باب دارالمعلمین و دارالمعلمات وارد شور شد؛ لایحه‌ای که هفت‌روز قبل از طرف وزارت معارف برای تأسیس دارالمعلمین جهت تأمین معلم به مجلس شورای ملی تقدیم شد تا کمیسیون بودجه مورد نیاز را تأمین کند.
علی‌اصغر حکمت که کفیل وزارت معارف(فرهنگ) شد، درباره نحوه آموزش در ایران حکمت کرد؛ خودش اولین رئیس دانشگاه تهران شد و توسعه جدی آموزش با او آغاز شد. حکمت در گام اول خواست در کنار تأسیس دانشگاه تهران، به وضعیت دارالمعلمین سروسامان دهد. دارالمعلمین مرکزی در سال 1298 در تهران تأسیس و 9 سال بعد در مهر ۱۳۰۷ در دوران وزارت یحیی قراگوزلو دوره «عالی» به آن افزوده شد؛ دارالمعلمین عالی. اما استقبال از آن کم بود و بیشتر تحصیلکرده‌ها راه دانشگاه‌های اروپایی را در پیش می‌گرفتند. تااینکه وزارت معارف از مجلس کمک خواست؛ در روز پنج‎شنبه، 31 مرداد 1308 مجلس این ماده را تصویب کرد: «وزارت معارف مکلف است هر ساله جهت تکمیل فن تعلیم و تربیت اعتبار کمک خرج تحصیل لااقل پانزده نفر محصل در دارالمعلمین عالی در بودجه سنواتی وزارت معارف منظور بدارد.»
در دوره ریاست عیسی صدیق دارالمعلمین عالی از تیر ۱۳۱۱ به ساختمان نگارستان منتقل شد تا بتوانند در ساختمان جدید از امکانات بهتری بهره‌مند شود؛ اما دوران طلایی آن به ریاست حکمت برمی‌گردد. در ۲۹ بهمن ۱۳۱۲ حکمت لایحه‌ای را در مجلس شورای ملی به شور گذاشت تا برای برپایی ۲۵ «دارالمعلمین و دارالمعلمات» در سراسر کشور بودجه تأمین کند. در آن جلسه محمدهاشم میرزا افسر، نماینده سبزوار، پیشنهاد استفاده از کلمه «آموزشگاه» به‌جای دارالمعلمین را داد که اکثر نماینده‌ها آن را پسندیدند؛ اما بار دیگر در شور بعد کلمه «آموزگارستان» پیشنهاد شد. حکمت خواست لایحه پس‌از اصلاح به مجلس برگردد؛ او در نوزدهم اسفند ۱۳۱۲ لایحه اصلاح شده را دوباره به مجلس ارائه داد. این‌بار به جای دارالمعلمین و دارالمعلمات، دانشسرای مقدماتی و به جای دارالمعلمین عالی، دانشسرای عالی استفاده می‌شد: «از این به بعد مدرسه ابتدائى دبستان و معلم آن آموزگار، مدرسه متوسطه دبیرستان و معلم آن دبیر، مدرسه صنعتى هنرستان و معلم آن هنرآموز، هر شعبه از مدارس عالیه (فاکولته) دانشکده و مجموع شعب عالیه (اونیورسیته) دانشگاه و معلم مدارس عالیه، استاد نامیده خواهد شد». این لایحه همان روز تصویب شد و نام دارالمعلمین عالی به دانشسرای عالی تغییر یافت.