دماوند؛ پرچم تاریخ و فرهنگ ایران زمین

کوه «دماوند» نماد یکپارچگی تاریخی و جغرافیایی‌ ایران است! کوهی که جایگاهی ویژه در ادبیات ایران دارد اما تهدید و تخریب‌های آن هم کم‌ نیست و هر ساله از رهاورد ساخت وسازها زخم‌های بسیار می‌بیند. همین زخم‌ها باعث شد ثبت «روز ملی دماوند» از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد کوهنوری و محیط‌زیستی در تقویم کشوری رقم بخورد. آنها روز سیزدهم‌ تیرماه را انتخاب کردند تا حفاظت بیشتری از دماوند شود. در تقویم کهن ایرانی، سیزدهم تیرماه با نام «تیرگان»، یکی از جشن‌های بزرگ به شمار می‌آید. جنبه اساطیری تیرگان، تعیین مرز ایران و توران، در روزگار پادشاهی منوچهرشاه پیشدادی و افراسیاب تورانی است. دو طرف پذیرفتند برای تعیین مرز، یک داوطلب از میان ایرانیان از بالای کوه دماوند، تیری رها کند تا نقطه محل فرود تیر، مرز میان این دو سرزمین شود. «آرش کمانگیر»، در میان بهت حاضران، پا به میدان می‌گذارد، با علم به اینکه باید جانش را در کف بگذارد و به استقبال مرگ برود. اما آرش، با تمرکز همه نیرو و توان و جسم و جانش، تیری از چله به طرف کوه «خواتونت» در خاور دور رها می‌کند و همزمان با پاره پاره شدن پیکرش، خود را فدای ایران می‌کند. در اساطیر ایران زمین آمده است که تیر آرش از بامداد تا نیمروز در آسمان می‌رفت و از دشت‌ها و کوه‌ها می‌گذشت تا در کنار رود جیحون (امروزه، آمودریا در مرزهای تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان و ترکمنستان) بر تنه درخت گردویی سترگ فرود آمد که آنجا را مرز ایران و توران نامیدند.