تاریخ نشان خواهد داد

رضوانه رضایی پور
خبرنگار پارلمانی
چهره خندان ظریف، با فریاد «دروغگو، دروغگو»ی نمایندگان درهم کشیده شد. در روزی که او از انسجام درونی گفت و توصیه به اجتناب از دوگانه‎سازی کرد، برخی مجلسیان نه گوش‌شان به حرف‎های وزیر امور خارجه بدهکار بود و نه حاضر بودند روایت‎هایش از حمایت رهبری را بشنوند. ادعای آنها ریل‌گذاری اشتباه در دستگاه دیپلماسی بود.
دیروز محمدجواد ظریف به همراه غلامرضا انصاری، معاون اقتصادی خود در بهارستان حاضر شد تا ضمن ارائه گزارشی از سیاست خارجی، پاسخگوی سؤالات تعدادی از نمایندگان هم باشد. این نخستین حضور وزیر امور خارجه و چندمین حضور اعضای کابینه در جمع مجلسیان این دوره بود ولی استقبال چندانی از ظریف نشد. اتفاقی که از قبل هم قابل پیش‎بینی بود، دقایقی نظم مجلس را بهم ریخت. تا آنجا که نه صلوات ظریف کارگر افتاد و نه درخواست قالیباف از نمایندگان برای سکوت کردن، راه به جایی  برد.
3 هدف امریکا از زبان ظریف
صبح بهارستان با صحبت‎های محمدجواد ظریف شروع شد. او به اهداف امریکایی‎ها علیه ایران در یک جنگ تمام عیار اشاره کرد و گفت: امریکا در این جنگ به دنبال چندین هدف است. مهم‌ترین آن این است که از ایران یک تهدید امنیتی ایجاد کند. آنگاه موضوع ایران به مکان‌ها و حوزه‌هایی که امریکا در آن قدرت دارد مثل شورای امنیت کشیده می‌شود. ظریف از دومین هدف امریکا این گونه روایت کرد: دومین هدف اجماع‌سازی علیه ایران است. از دی‌ماه سال 1396 تا هفته گذشته چهار جلسه ویژه در شورای امنیت با فشار امریکا برای فشار بر ایران برگزار شده است. در بهمن‌ماه سال 1396 درخصوص اغتشاشات اولین جلسه برگزار شد. جلسه بعدی با حضور پمپئو برگزار شد و جلسه‌ای دیگر با حضور دونالد ترامپ برگزار شده بود و جلسه آخر نیز هفته گذشته برگزار شد. در جلسه اولی که‌ امریکا برای اغتشاشات برگزار کرد، همه اعضای شورای امنیت، امریکا را درخصوص برجام محکوم کردند. در جلسه هفته گذشته نیز همه اصرار کردند که برجام درست بوده و امریکا سیاست غلطی را دنبال کرده است. ظریف سومین هدفی که امریکا علیه ایران دنبال می‌کند را روایت‌سازی‌های جعلی از ایران در منطقه دانست و گفت: دنیا باید بداند که هدف امریکا چیست تا گرفتار آن نشود. مهم‌ترین هدف امریکا جدا کردن مردم از حاکمیت و ناکارآمد نشان دادن نظام و مشروعیت‌زدایی از نظام است. در کتاب بولتون نیز به وضوح روشن است که در پشت سیاست فشار حداکثری امریکا این اهداف نهفته است، اما آنچه که امروز از هر چیزی برای رویارویی با امریکا مهم‌تر است، انسجام درونی است. سیاست خارجی حوزه دعوای جناحی نیست به همین دلیل است که سیاست خارجی در چارچوب اهداف کلی نظام در اختیارات رهبری قرار دارد تا از دوگانه‌سازی و دعوای جناحی اجتناب شود. تمرکز ایران باید در منطقه بوده و تولیدکننده امنیت، ثبات و توسعه برای همسایگان خود باشد. همسایگان ما باید احساس کنند که بهترین روابط را با ایران دارند.
بهترین روابط را با حاج قاسم سلیمانی داشتیم
ظریف گفت: ایران ضمن حفظ سیاست همه‌جانبه و نشستن در برابر 6 قدرت جهانی و به قول آقای دونالد ترامپ کلاه گذاشتن بر سر آنها در عین حال با اقتدار با چین روابط خود را گسترش داد و اکنون ما در راستای قرارداد 25 ساله با چین هستیم و در این قرارداد هیچ موضوع مخفی وجود ندارد. شرایط دنیا در حال تحول است و ایران این توانایی را دارد که در این شرایط نقش مهمی ایفا کند، اما باید انسجام داخلی داشته باشیم. ما در وزارت خارجه در خدمت شما هستیم و در وزارت خارجه حزبی شدن به معنای پایان حضور است، همان‌طور که ما بهترین روابط را با حاج قاسم سلیمانی داشتیم و من هر هفته با ایشان جلسه داشتم این امکان وجود دارد که با نمایندگان برای پیشبرد اهداف همکاری داشته باشیم.
دوگانه سازی مجعول ظریف- سلیمانی
با بازگشت ظریف به روی صندلی سبز بهارستان، نوبت به نمایندگان مجلس رسید. مهرداد ویس کرمی نماینده خرم آباد، به عنوان نفر اول نمایندگان سؤال کننده با انتقاد از ظریف گفت: تا کی ما باید از اعتماد کودکانه به امریکای جهانخوار و اروپای فریبکار ضربه بخوریم و فرصت‌ها را بسوزانیم. تا کی از ترس اینکه امریکا ما را تهدید جلوه ندهد برایش خوش رقصی می‎کنیم؟ آیا آنچه تا حالا اتفاق افتاده نتیجه سیاست‌های شما است یا تفکر مقاومت؟ آنچه شده شما کردید یا حاج قاسم سلیمانی؟
رمضانعلی سنگدوینی، نماینده گرگان هم با طرح این سؤال که چرا مشکل گاز ایران و ترکمنستان تا الان حل نشده است؟ گفت: ببینید شهید سلیمانی چه کرد؟ و چه عظمتی ایجاد کرد. مثل سردار سلیمانی باشید که کشور را از داعش ملعون نجات دادند. موسی غضنفرآبادی، نماینده بم هم خطاب به ظریف گفت: به کسانی که به اشتباهات شما دل‌خوش کرده‎‏اند پیام می‎دهم که ملت ایران مذاکره با امریکا را ذلت می‎داند. امریکا برای همیشه برای ملت ایران منفور و غیرقابل تحمل است.
احمد راستینه، نماینده شهرکرد هم در انتقاد از وضعیت اقتصادی کشور و ربط دادن آن به عملکرد وزارت خارجه گفت: دلار ۲۰ هزار تومانی را باید دلار برجامی نامید. از شما می‌خواهیم پیام اقتدار ملت را با پایان سیاست برجامی و خروج از آن با شجاعت به مردم و دنیا مخابره کنید.
محمود احمدی‎ بیغش، نماینده شازند هم نفر بعدی بود که در انتقاد از عملکرد دستگاه دیپلماسی گفت: هفت سال است سیاست خارجی را به برجام گره زدید. دست‌مان خالی است و سرمان کلاه رفته، شاید هم کلاه نرفته و خودمان می‎خواستیم. او خطاب به ظریف گفت: شما گفتید با همسایه‎ها ارتباط خوبی دارید اما در تلویزیون ملی ترکیه با حمایت اردوغان برای بخشی از کشور ما خواب می‎بینند و شما هیچ کاری نمی‎کنید.  اما ذبیح‌الله اعظمی، نماینده جیرفت تنها فرد از جمع نمایندگان بود که حمایت خود از محمدجواد ظریف را اعلام کرد و با تمجید از تلاش‎های وزارت خارجه که آخرین دستاورد آن انزوای اسرائیل و امریکا در نشست شورای امنیت بود، به دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه منتقد شد. او گفت: لازم است در راستای دیپلماسی فعال اقتصادی در سال «جهش تولید» برای صادرات محصولات متنوع ایرانی به بازارهای خارجی برنامه‌ریزی لازم را صورت دهیم.
در ادامه پرسش نمایندگان محسن علیزاده نماینده سپیدان هم مدعی شد: در قطعنامه شورای حکام پالس فرستادید که ایران از برجام خارج نمی‌شود، گفتید هر بلایی که می‌خواهید سر ما بیاورید و نتیجه شد قطعنامه شورای حکام. به خدا توکل کنید؛ خدا مشکل ما را حل می‌کند، از کدخدا کاری ساخته نیست.محمد مولوی نماینده آبادان هم از ظریف خواست که در سیاست خارجی‌تان تجدیدنظر کنید چرا که نتیجه خوبی به همراه نخواهد داشت. دیپلماسی خود را به دیپلماسی عمل تبدیل کنید که مبادا در تسهیل‌گری شما دلار را با این حجم بالا ببینیم که کمر اقتصاد کشور را شکسته است. ابوالفضل عمویی هم به ظریف توصیه کرد که پیگیر راهبرد اخراج امریکا از منطقه به عنوان پاسخی به شهادت حاج قاسم سلیمانی در گفت‎وگوهای دیپلماتیک خود باشد که تصویر دست‎های خون آلود حاج قاسم تصویری نیست که به این زودی از اذهان ما پاک شود. مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی آخرین نفر از جمع نمایندگان بود که با اشتباه خواندن ریل‎گذاری در وزارت خارجه گفت: چرا به تذکر مقام معظم رهبری گوش ندادید که فرمودند نتیجه همه مذاکرات باید رفع کل تحریم‌ها باشد و نتیجه این بی‌توجهی خسارت محض شد، چرا ملت را به این خسارت رساندید و تحت عنوان مذاکره ۳ سال منطقه را رها کردید. چرا پیمان‌های دوجانبه مالی با کشورهای همسایه و کشورهایی همچون چین را رها کردید و چند سال سفیر نداشتیم و دیپلماسی اقتصادی تعطیل شد.  شما باید در این زمینه پاسخگو باشید و در پیشگاه خداوند استغفار کنید.
خنده در برابر شعار
با پایان یافتن سؤالات نمایندگان نوبت به محمدجواد ظریف رسید تا به سؤالات مطرح شده پاسخ دهد. او در میان هیاهوی نمایندگان به جایگاه رفت. به همان میزان که لبخند ظریف بیشتر می‎شد، صدای نمایندگان معترض هم بالاتر می‎رفت. اعتراض یکی از آنان به اینکه چرا مسائل را به گردن رهبری می‎اندازید، صدای باقی نمایندگان را هم بلند کرد، اما این ظریف بود که از آنها خواست تا صلواتی بفرستند بلکه از شدت اعتراضات کم شود. ظریف که با صلوات هم نتوانست نمایندگان را آرام کند، «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» را خواند و گفت: «دوستان عزیز! ما آمده‎ایم اینجا که آینده کشور را بهتر بسازیم. مقام معظم رهبری فرموده بودند که اگر گزارش ملاقات‎های ظریف و برخوردهای او را با آن طرف دیده بودید، شما هم مثل من او را شجاع، انقلابی و صادق می‎دانستید. آنچه که اتفاق افتاد آن نبود که شما گفتید. من هیچ گاه مسائل داخلی را به خارج ربط ندادم.»
با این جملات نمایندگان معترض بیکار ننشستند. آنان ظریف را چندین بار دروغگو خطاب کردند تا قالیباف برای ساکت کردن نمایندگان از آنان بخواهد که اجازه دهند صحبت‌های وزیر تمام شود و بعد هر انتقاد و اعتراض و اخطار آیین‌نامه‌ای دارند را مطرح کنند. ظریف بار دیگر نمایندگان را با لفظ دوستان مورد خطاب قرار داد و گفت: «آنچه که من گفتم مقام معظم رهبری شنیدند. اگر دروغ گفتم، شنیدند و ایشان گفتند صادق است. اگر راست گفتم، شنیدند و ایشان گفتند که شجاع است.» این جمله باز هم طاقت نمایندگان را طاق کرد و در میان فریادهای نمایندگان، ظریف که از اوضاع پیش آمده دلگیر بود به کنایه از میهمان نوازی آنان تشکر کرد. در این حال، نیک‌بین که برای اعتراض بلند شده بود، با تذکر قالیباف سر جایش نشست.
این بار صدای جواد کریمی قدوسی هم که همواره در مخالفت با وزیر خارجه مشهور است، بلند شد و تذکر قالیباف هم راه به جایی نبرد. او همچنان فریاد می‎کشید و ظریف هم در واکنش به او گفت که ظاهراً دوستان تمایل ندارند صحبت‌ها را بشنوند. کریمی قدوسی باز هم فریاد زد که دوست نداریم «دروغ» بشنویم. ظریف به جلسه هفته قبل خود در شورای امنیت اشاره کرد و گفت دیدید که چگونه در برابر امریکا ایستادم. شما هم بایستید. همه با هم می‎ایستیم. اما باید کاری کنیم که امریکا نتواند از اقدامات ما برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. باید کاری کنیم که بتوانیم قدرت جمهوری اسلامی را در منطقه و جهان نهادینه‎سازی کنیم. دوگانه‌سازی کاری از پیش نمی‌برد، باید سیاست خارجی در خدمت مقاومت باشد و باید قدرت منطقه‎ای جمهوری اسلامی در خدمت پیشبرد اهداف مردم ایران باشد. باید از تمام امکانات خود برای کمک به معیشت مردم استفاده کنیم.
هرچه کردیم با هماهنگی سردار سلیمانی بود
اما بخش مهم صحبت‌های ظریف پاسخش به نمایندگانی بود که از سردار سلیمانی یاد کردند و ظریف را به باد انتقاد گرفتند. او گفت: هرچه شما می‎خواهید بفرمایید اما، شهید سلیمانی و بنده هر هفته با هم جلسه داشتیم و هر هفته با هم هماهنگ بودیم. در اقدامات منطقه‎ای هرچه کردیم با هماهنگی یکدیگر بوده. آنهایی که شهید سلیمانی را می‎شناسند، آنهایی که با شهید سلیمانی دمخور بودند، آنهایی که با سیدحسن نصرالله دمخور هستند، آنها می‎دانند نه شما. آنها می‎دانند که روابط ما چگونه بود.
با این صحبت‌ها بار دیگر فریاد نمایندگان بلند شد که «داری به ما توهین می‎کنی، می‎گویی ما نمی‎فهمیم.» ظریف گفت: من بیجا می‎کنم که بگویم شما نمی‎فهمید. من در برابر نمایندگان ملت با تمام خضوع حضور پیدا می‎کنم و حرف‌ها و توهین‎ها را به جان می‎خرم. به من ذلیل گفتید در حالی که مقام معظم رهبری شجاع گفته بود. به من دروغگو گفتید در حالی که مقام معظم رهبری صادق گفته بود. اما من وظیفه دارم که از انتقادات شما تشکر کنم. حتی از تندی‎های شما تشکر می‎کنم. اما بدانید همه ما در یک کشتی نشسته‌‏ایم. امریکا، لیبرال، اصلاح‎طلب، اصولگرا و انقلابی نمی‎شناسد. رژیم صهیونیستی با کل ایران مخالف است، با تمامیت ارضی ایران مشکل دارد. همه با هم در این کشتی هستیم. باید اقتصاد را با هم پیش ببریم.  ظریف در نهایت با اشاره به روابط روبه توسعه ایران با همسایگان تاکید کرد: توکل ما هم به خدا است و نباید آمریکا را قدرقدرت دانست. برجام تحمیلی بر آمریکا بود. ان شاالله تاریخ نشان خواهد داد. ان‌شاءالله آینده نشان خواهد داد. برجام سند افتخار ایران است و همواره خواهد بود و ان شاءالله در تاریخ این کشور ثبت خواهد شد.
پیشنهاد قالیباف برای نامگذاری وزارت خارجه
با پایان سخنان ظریف، قالیباف از او خواست که چند لحظه‎ای شنونده صحبت‌های او شود. رئیس مجلس گفت: در حوزه توان اقتصادی، وزارت خارجه می‌تواند نقش کلیدی داشته باشد. از نظر بنده وزارت امور خارجه باید در دوران جنگ اقتصادی به وزارت امور خارجه و تجارت بین‎الملل تبدیل می‌شد. توقع ما این است که اگر وزارت خارجه نتوانست سرمایه گذار وارد کند حداقل شرایط را به گونه‎ای مدیریت کنند که بخشی از پول مردم که نزد برخی کشورها باقی مانده است به کشور بازگردد و انتقال ارز به کشور با تلاش مضاعف انجام شود.