داستان سه مرد

ندا آکیش – در هفته‌ای که گذشت، جامعه بین‌الملل یک بار دیگر شاهد صف‌آرایی روسیه و چین برای تعریف نظم آتی جهانی بود آن هم در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری دمدمی مزاج امریکا در همین هفته با بلاتکلیفی‌هایش بر شکل‌گیری این صف‌آرایی تأثیر گذاشت.
به گزارش سایت شبکه خبری سی ان ان، در هفته گذشته ترامپ یک داغ پاک نشدنی بر پیشانی امریکا گذاشت. او فرصت را به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین داد تا اهداف مطلوب خود را عملی کنند. اولی با پیروزی در همه‌پرسی اصلاح قانون اساسی روسیه، عملاً رئیس جمهوری مادام العمر کشورش شد و دومی با تصویب و اجرای قانون امنیت ملی به غرب نشان داد که در هنگ‌کنگ این پکن است که حرف اول و آخر را می‌زند، نه امریکا و غرب. پیام هفته گذشته پوتین و شی به جهان کاملاً روشن بود، نظم آتی جهان را شرق است که تعریف می‌کند، نه ایالات متحده امریکا. به نظر می‌رسد هم پوتین و هم شی این دیدگاه را دارند که امریکا نه می‌خواهد و نه توان ایستادگی مقابل آنها را دارد. در واقع، کاخ سفید ترامپ این هفته نشان داد که نه تمایل و نه توان رویارویی با پکن و مسکو را دارد. کاخ سفید ترامپ هیچ واکنشی به این اخبار که روسیه به طالبان پول داده است تا نظامیان امریکایی را بکشد، نشان نداد.
همچنین همان طور که دیوید ایگناتیوس در واشنگتن پست نوشت: «پوتین خود را در میانه یک تجارت تلافی‌جویانه می‌بیند. او معتقد است امریکا، کشور سابق او یعنی اتحاد جماهیر شوروی را نابود کرده و حالا او دوست دارد ایالات متحده تاوان این فروپاشی را بدهد. او حالا با اتکا به نتیجه همه‌پرسی، سال‌های زیادی برای تلافی کردن فروپاشی شوروی  پیش رو دارد.» برخلاف اظهارات سارا متیوس، معاون سخنگوی کاخ سفید که ترامپ را «یک مذاکره کننده در کلاس جهانی دانسته که به طور مداوم از منافع امریکا در سطح جهانی دفاع می‌کند»، مقامات ارشد سابق امریکا می‌گویند ترامپ درگیر توهمات خود است و درباره توانایی‌اش برای مجاب کردن رهبران دیگر کشورها توهم دارد. ترامپ معتقد است که به هر طریقی که شده، با زبان خوش، با زبان سخت یا قلدری می‌تواند تقریباً هر رهبر خارجی ای را وادار کند مطابق میل او عمل کند اما این طور نیست.
بهره‌برداری شی و پوتین از توهمات ترامپ
سه سال قبل هنگامی که ترامپ، جیمز کومی، رئیس پلیس فدرال (اف بی آی) را اخراج کرد سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه درست یک روز پس از این اخراج به امریکا سفر و در کاخ سفید با همتای خود دیدار کرد. کومی مسئول پرونده دخالت روسیه در انتخابات 2016 امریکا بود. دو ماه پس از آن ترامپ و پوتین در سال 2018 در حاشیه اجلاس گروه 20 در هلسینکی فنلاند با هم دیدار کردند و جزئیات این دیدار چندان رسانه‌ای نشد اما آنچه در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت، آن بود که ترامپ بی توجه به منابع اطلاعاتی کشورش، سخنان پوتین را که گفته است دخالتی در انتخابات 2016 نداشته، پذیرفته است.
از آن روز تاکنون زمان بسیار سریع گذشت و حالا پوتین که می داند ترامپ مشغول بحران های داخلی کشور خود است، با یک همه‌پرسی رئیس جمهور طولانی مدت روسیه شده است. تجربه شی از ترامپ اما متفاوت تر است. رئیس جمهوری چین که یک جنگ تجاری با همتای امریکایی خود داشته، مجبور بوده هدف واقعی ترامپ از این جنگ را محاسبه کند. دیپلماتی که سال‌های زیادی را در اروپا سپری کرده درباره هدف واقعی ترامپ از جنگ تجاری با چین می‌گوید، او می‌خواهد مانع آن شود که چین به جایگاه واقعی خود در جهان برسد و به عنوان یک اقتصاد دارای تکنولوژی برتر در جهان معرفی شود.
دلسردی متحدان از کاخ سفید ترامپ
در همین راستا دولت ترامپ می‌کوشد متحدان خود را ترغیب کند، نگذارند تکنولوژی نسل پنجم هوآوی چین وارد کشورشان شود. اما متحدان امریکا نمی خواهند با ترامپ همسو شوند زیرا از یک سو قدرت تجاری چین را درک کرده‌اند و از سوی دیگر روابط‌شان با امریکا خراب شده است. همین هفته جاری بود که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان پس از دعوای لفظی تلفنی با ترامپ، آشکارا اعلام کرد که تاکتیک‌های واشنگتن درباره چین را نمی‌پذیرد. مرکل گفت: «27 کشور عضو اتحادیه اروپا آنقدر قوی هستند که بتوانند خودشان بدون حضور امریکا با چین توافق‌های جاه‌طلبانه امضا کنند.»
بنابراین هنگامی که ترامپ در این توهم بود که به خاطر رویارویی‌اش با چین بر سر سیاست‌های تجاری، جاسوسی‌های اقتصادی و سرقت‌های اطلاعاتی تشویق می‌شود، اروپا تاکتیک‌های او را بشدت مورد انتقاد قرار داد و حالا تمام این چیزها در محاسبات شی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. شی پس از آن تصمیم خواهد گرفت که ترامپ را یک تهدید خارجی و مانع برای صعود چین به عنوان ابرقدرت جهانی قلمداد کند یا هوشمندانه‌تر به دشمنی با واشنگتن ادامه دهد. به نظر می‌رسد شی خود را برای گزینه دوم آماده کرده است و از این رو انتخاب کرد که همین حالا مقابل خیزش‌های هنگ‌کنگ بایستد. سؤالی که تاریخ‌نگاران در آینده خواهند پرسید، این نخواهد بود که چگونه دوره ریاست جمهوری ترامپ بر تصمیمات شی و پوتین اثر گذاشت بلکه این خواهد بود که توهمات ترامپ بود که جهان را به نفع شی و پوتین تغییر داد.