کابوس 10 ساله ورود مواد رادیو اکتیوی به تالاب اینچه به پایان می‌رسد؟

گرگان- کابوس  ۱۰ ساله ورود مواد خطرناک رادیواکتیو فرآوری ید گلستان به تالاب اینچه روزهای پایانی خود را سپری می‌کند و قرار است با اجرای برخی طرح‌ها، مدیریت پساب ید استان با طبیعت سازگارتر ‌شود.
به‌گزارش ایرنا ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی برای توسعه گلستان به آغاز استحصال ید در سال ۸۷ ختم شد اما تساهل مدیران متولی و بهره‌برداران در سال‌های گذشته زخم عمیقی را با روانه کردن پساب خطرناک آغشته به مواد رادیواکتیو این کارخانه به طبیعت ایجاد کرد. ۱۰ سال است که پساب شرکت‌های فرآوری ید گلستان به سوی تالاب اینچه هدایت می‌شود و در نتیجه آن ظرفیت دریاچه پذیرنده این فاضلاب صنعتی در شمال آق قلا پر شد و در این سال‌ها منابع طبیعی و محیط زیست بارها به مدیران شرکت در مورد پر شدن ظرفیت دریاچه و احتمال شکستگی دیواره‌های آن هشدار دادند تا به فکر راه جایگزین برای مدیریت این پساب باشد.
روند تخلیه پساب به کاسه این دریاچه همچنان ادامه داشت تا اینکه بالاخره در خرداد امسال حاشیه دیواره شکست و میلیون‌ها لیتر پساب روانه مراتع واقع در حوضه آبریز و پیرامون تالاب شد.
ظرفیت کاسه دریاچه اینچه تحمل حجم بالای پساب هدایت شده از سوی واحد تولید‌کننده ید را نداشت و این موضوع در سال‌های قبل بارها از طریق دستگاه‌های متولی هشدار داده شده بود.
افزایش قیمت تمام شده برای راهکارهای جایگزین مدیریت پساب، رغبتی را نزد تولید‌کننده به وجود نیاورد و این شرکت به کارش ادامه داد تا اینکه در اواسط خرداد امسال بخش‌های از دیواره تالاب اینچه شکست و میلیون‌ها لیتر پساب حاوی انواع آلاینده‌های خطرناک و سمی مانند رادیوم و باریوم وارد مراتع شمالی دریاچه شور، تالاب صوفی‌کم‌ و حریم جاده آق قلا - اینچه برون شد.
اگر بر اساس قوانین سازمان محیط زیست و منابع طبیعی، واحد صنعتی عامل این فاجعه جریمه شود مقدار آن چندصد میلیارد ریال خواهد بود زیرا بر اساس آیین نامه قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور نحوه محاسبه خسارت آلودگی به تالاب‌های کشور از حاصل ضرب حجم کل خروجی فاضلاب در میزان آلودگی، ضریب ریالی و درجه حساسیت حاصل می‌شود.
با ورود استاندار گلستان به موضوع، شرکت تولید‌کننده ید اقدامات جدی تری را در دستور کار قرار داد و تلاش‌ها برای جمع‌آوری این آلودگی را با ترمیم دایک و بدنه شکسته شده دریاچه، استقرار پمپ‌های متعدد برای جمع‌آوری پساب و بازگرداندن آب خروجی به کاسه دریاچه بیشتر کرد. کارشناسان معتقدند یکی از آسیب‌های مهم تخلیه پساب ید در تالاب اینچه آن است که گونه‌های مرتعی بر اثر غرقاب شدن با پساب ید تا چند هفته آینده خشک می‌شوند یا اینکه دوره سبزی و حیات آنها به سرعت کاهش خواهد یافت.
استاندار گلستان در بازدید هفته گذشته از این دریاچه از منابع طبیعی خواست تا از منظر علمی به مدیران واحد تولید‌کننده ید برای احیای مراتع آسیب دیده کمک کند.
هادی حق شناس خطاب به مدیران این شرکت هشدار داد: اگر روش‌های فعلی دفع پساب ید اصلاح نشود این کارخانه برای همیشه متوقف خواهد شد.