تکه گم شده پازل

نلی محجوب
فعال حوزه ادبیات کودک و نوجوان
زنگ مدرسه‌ها بزودی به صدا در می‌آید آن هم با هراس و نگرانی این روزها و سال جدید تحصیلی آغاز می‌شود؛ اما چگونگی شیوه تدریس به دغدغه اصلی بسیاری از والدین و دانش‌آموزان تبدیل شده است.
یکی از مشکلاتی که برخی دانش‌آموزان و معلمان با آن رو‌به‌رو بودند کلاس‌های خشک و رسمی و همین‌طور کتاب‌های آموزشی رسمی بود.
اما در همین شرایط بودند معلمان خلاقی که در کم‌ترین زمان خلاقیت‌های گوناگون به‌کار بردند و فضای رسمی را با درآمیختن با هنر و فعالیت‌های گوناگون تلطیف کردند. معلمان و مدارسی با سیستم آموزشی منعطف که سعی کردند خیلی سریع شرایط مناسب کلاس و تدریس را برای بچه‌ها از چارچوب قاب‌های مجازی مهیا کنند و سیستم دو سویه‌ای که در آن دانش‌آموزان را درگیر می‌کرد.
کمتر از یک ماه به شروع سال تحصیلی مانده است. آموزش و پرورش دوره‌هایی برای معلمان در نظر گرفته است که چطور در شرایط کرونا از طریق فضای مجازی تدریس کنند - ای کاش دست اندرکاران برنامه های تلویزیونی با توجه به مخاطبان خودشان هم در ارائه برنامه‌های درسی دقت بیشتری برای دوره جدید داشته باشند و برای آنها هم شیوه‌های جدید تعریف شود تا با توجه به حجم مخاطب بتوانند به بهترین و خلاقانه‌ترین شکل این کلاس‌ها را برگزار کنند- شاید شیوه تدریس برخی از معلمان موفق در کشورمان و ارائه الگوی داخلی با محدودیت‌های موجودی که در هر منطقه از کشور وجود دارد، بتواند راهکارهای عملی در اختیار سایر مدارس و معلمان قرار بدهد و اگر فرصت و امکانی بود از شیوه سیستم‌های موفق دیگر کشورها هم استفاده کنیم اینکه با دانش‌آموز از چه بگوییم، چطور بگوییم و چه سؤالی بپرسیم تا با روحیات او آشنا شویم، همه به خلاقیت معلم بازمی‌گردد.
شاید زنگ انشا و کتابخوانی از پازل‌های مفقوده‌ای باشد که در دوران کرونا معلمان عزیز می‌توانند بیشتر بر آن تکیه کنند. خواندن و نوشتن دو عاملی هستند که ذهن بچه‌ها را رها می‌کنند. بچه‌ها با ادبیات و کتاب‌ها می‌توانند فشارهای روحی را کاهش دهند. با داستان‌ها به جاهای سفر نکرده بروند و تجربیات تازه‌ای کسب کنند. نوشتن باعث می‌شود آنها تخلیه شوند و از تنش و فشار آنها کاسته شود. فعالیت‌های هنری و کارهای دستی می‌تواند زمان آنها را پر کند و احساس بهتری به آنها بدهد. آنها می‌توانند حتی از راه دور کار گروهی و مسئولیت‌پذیری را تجربه کنند و از تجربیات خواندن و کارهای عملی با همسالان گفت‌و‌گو کنند.  گاهی لازم است خودمان قدم برداریم با سیستم پیچیده زندگی امروز نمی‌توانیم منتظر بمانیم. گاهی می‌شود تدریس را به تئاتر خلاق و مشارکتی تبدیل کرد تا نه تنها ارتباط معلم و دانش‌آموز قطع نشود بلکه به توانمندی و خودباوری دانش‌آموز کمک شود.
 محیط بومی هر منطقه و شرایط دانش‌آموزان قطعاً می‌تواند به معلم کمک کند. بسیاری از معلمان اهل مطالعه با سیستم‌های جدید آموزش خلاقانه و مشارکتی آشنا هستند. یکی از این سیستم‌ها سیستم مدارس والدورف است و همین‌طور سیستم ایده آل مدارس فنلاند. به معلمان علاقه‌مند پیشنهاد می‌کنیم کتاب «سفری پر ماجرا» نوشته تورین‌ام فینزر؛ نمایش خلاق در کلاس درس نوشته راث بیل هیفینگ و درس‌های فنلاندی از پاسی سالبرگ را تورق کنند تا بتوانند ایده‌های مناسب پیدا کنند.