جشنواره‌ها نیاز به تحول دارند و نباید دچار عقبگرد شوند

ندا سیجانی
خبرنگار
به گفته حسین علیزاده «جشنواره‌های موجود در کشورمان نیاز به تحولی اساسی دارند چرا که در اکثر موارد به‌جای حرکت رو به جلو بیشتر دچار یک عقبگرد شده‌ایم و با طرفداری از سنت صرفاً می‌خواهیم از عقبه خودمان دفاع کرده باشیم این درحالی است که مسائل بسیار مهمی در امر آموزش موسیقی وجود دارد و بایستی نگاه وسیع‌تری به این حوزه داشته باشیم مانند اتفاقاتی که درمرکز حفظ و اشاعه موسیقی شکل گرفت و ما دانش آموخته و بزرگ شده همان مرکز هستیم.»
سیستم آموزشی متناسب با سن افراد نیست
این آهنگساز شناخته‌شده موسیقی ایران در نشست خبری چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی جوان که روز گذشته در تالار وحدت برگزارشد بیان داشت: ما ملتی هستیم که دائماً فکر می‌کنیم به لحاظ فرهنگی در موضع ضعف هستیم و در مقابل این ضعف تنها کاری که انجام می‌دهیم، رجوع به گذشته و دفاع از عقبه بوده اما حوزه ادبیات با این معضل کمتر دست و پنجه نرم کرده و با وجود تمامی مشکلات این حوزه نسبت به موسیقی حتی پیشروتر هم بوده است. به عنوان مثال همه شعرا و مردم علاقه‌مند به حافظ و مولانا هستند اما مانند آنها شعر نمی‌گویند. من متعجبم بعد از ۵۰ سال فعالیت در حوزه موسیقی همچنان باید سر مسائلی چانه‌زنی ‌کنیم که در شرایط روز جامعه قرار نگرفته است به عنوان مثال چرا به لحاظ آموزشی، دانشگاه‌ها، آموزشگاه ‌ها یا هنرستان‌های موسیقی به انسجام درستی نرسید‌ه‌اند. او در ادامه افزود: اولین مفهوم مهمی که یک هنرجو باید بیاموزد آزادگی یا آزاد اندیشیدن است البته منظور در سیاست یا اجتماع نبوده هرچند کسی که به دنبال هنر باشد آن را هم به‌دست خواهد آورد. فکر آزاد این اندیشه را در هنرجو به‌وجود می‌آورد که خالق باشد نه پیرو. هرچند جوانان دراین زمینه‌ها تقصیری ندارند، بلکه این سیستم آموزشی است که متناسب با سن افراد نبوده و این اتفاق باعث می‌شود هنرجویان در بخش فراگیری مقولات آموزشی آزادی عمل نداشته باشند. به عنوان مثال همین الان اگر فردی بخواهد در کنکور شرکت کند باید پنهان کند که استادش پیش از این چه کسی بوده چون ممکن است فرد امتحان گیرنده با استاد او مشکلی داشته باشد. یعنی هیچ‌گونه آزادی عمل در این چارچوب وجود ندارد که دانشجو بتواند بر‌اساس آن در جریان آموزش موسیقی حضور داشته باشد و این عدم آزادگی در آموزش ما موجب شده به لحاظ نگرش نسبت به سال‌های گذشته عقب‌تر باشیم اما از نظر بازدهی خوشبختانه طی این سال‌ها هنرمندان جوان خلاق و با استعداد در کشور فعالیت می‌کنند.
موسیقی دیگر نباید دست پیرمردها باشد
حسین علیزاده نماینده بخش موسیقی ایرانی جشنواره موسیقی جوان گفت: برخلاف بخش کلاسیک و نظرات داوران این بخش باید بگویم در بخش موسیقی ایرانی شاهد کیفیت مناسبی نبوده‌ایم و این باعث تأسف است که همچنان در ایران هیچ هماهنگی بین مجموعه‌های دانشگاهی در حوزه موسیقی ایرانی وجود ندارد و فکر نمی‌کنم حتی دو دانشگاه هم درباره رشته موسیقی ملی تبادل‌نظر داشته باشند. به نظرم باید با آموزش درست، بهره درستی از موسیقی ایرانی داشته باشیم اما به خاطر همین هرج و مرج در حوزه آموزش، شاهد برداشت‌های متفاوتی بودیم که نمود آن در آثار شرکت‌کننده‌های جشنواره امسال قابل مشاهده است.
نماینده بخش موسیقی ایرانی جشنواره موسیقی جوان در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید: «موسیقی دیگر نباید دست پیرمردها باشد و تنها به دنبال ردیف و سنت باشیم چرا که به عقیده من در موسیقی زندگی و عشق وجود دارد و اگر در زمینه آموزش‌ها سرد و خشک برخورد کنیم، حتی اگر سال‌ها بگذرد نیز اتفاق مثبتی رخ نخواهد داد و باید کمی هم به حال و آینده نگاه کرد و گذشته را در جشنواره‌ها بهانه قرار ندهیم. ما نباید به جای هیأت داوران نقش پلیس را برای هنرمندان ایفا کنیم. این موسیقی به قدری دارای گرما و عشق است که می‌تواند بهترین اتفاقات را رقم بزند. به نظرم جشنواره موسیقی جوان اگرچه دولتی است، اما روند خوبی را در موسیقی کشور به وجود آورده است.
خالق «نینوا» در پاسخ به این سؤال که بخش «آفرینش‌های نو» که امسال سومین دوره خود را تجربه کرد، چقدر توانسته در فاصله گرفتن از گذشته و اندیشه‌های نو موفق عمل کند به «ایران»گفت: تلاش ما در جشنواره موسیقی جوان این است که همه چیز از زاویه تکرار نگاه نشود چرا که ساز یک وسیله و ابزار است و باید ایده‌ای برای آن خلق کرد. البته ممکن است در مسیر این تجربه و آزمون و خطا ایراداتی هم وجود داشته باشد اما این موضوع موجب می‌شود جوانان جرأت و جسارت پیدا کنند. من براین نظرم جشنواره موسیقی جوان می‌تواند خلاقانه‌تر عمل کند و باید فضاهای امکان استفاده از موسیقی بیشتر شود البته در تبدیل شدن این سلیقه شخصی به سلیقه جمعی قطعاً باید پشتوانه فرهنگی و هنری هم وجود داشته باشد.
بخش اجرای ردیف به‌صورت آنلاین برگزارمی شود
هومان اسعدی، دبیر چهاردهمین جشنواره موسیقی جوان نیز در این نشست خبری گفت: اتفاقات و تغییراتی که در جشنواره امسال رخ داده دقیقاً متناسب با حال و هوا و جریان کروناست، در حالی که تمامی رویدادی‌های جهانی متأثر از کرونا تعطیل شده‌اند ما تلاش کردیم با کمک فضای مجازی، جشنواره امسال را با حال و هوایی متفاوت برگزار کنیم و از آنجایی که این جشنواره ماهیت تکنوازی دارد در نتیجه امکان برگزاری آن به صورت مجازی وجود داشت از این‌رو با همکاری انجمن موسیقی ایران و با استفاده از امکانات سامانه «بامک» توانستیم آثاری را که ارسال آنها از اسفندماه آغاز شده بود جمع‌آوری کرده و داورها نیز به صورت آفلاین آثار را مشاهده و داوری کردند. در مرحله نهایی نیز روال به همین شکل خواهد بود اما در بخش «حفظ ردیف» اجراها به صورت آنلاین خواهد بود. مهلت ارسال آثار بخش نهایی تا 30 شهریور خواهد بود و پروسه داوری مهرماه برگزار می‌شود و بعد آن تصمیم داریم اواخر مهر ماه مراسم اختتامیه و اعلام نتایج را به‌صورت آنلاین برگزار می‌کنیم.
جشنواره جوان ترکیبی از ۱۴۰ جشنواره
علی ثابت‌نیا مدیرعامل انجمن موسیقی ایران نیز گفت: چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی جوان مجموعاً 2364 متقاضی در بخش‌های مختلف چون موسیقی دستگاهی، نواحی و کلاسیک داشته است که درمجموع 875 نفر به بخش نهایی راه پیدا کردند.
در واقع این جشنواره ترکیبی از 140 جشنواره است که توانسته 140 شاخه موسیقی را در بطن یک جشنواره پوشش بدهد و در این مدت هیأت داوران محترم، 195 ساعت اجرا در شهرهای مختلف را مورد ارزیابی قرار داده‌اند. البته در برخی از رشته‌ها به دلیل رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و عدم امکان حضور در تهران ناظران جشنواره به استان‌ها اعزام شدند و داوری در همان شهرها انجام گرفت.
رشد کیفی در بخش موسیقی کلاسیک
آذین موحد نماینده بخش موسیقی کلاسیک این جشنواره هم گفت: شاید امسال شاهد برگزاری اجراهای زنده و پویا نباشیم و این مسأله در وهله اول نشان‌دهنده افول باشد، اما با تلاش‌های فراوان ستاد جشنواره شاهد اجراهایی رو به رشد و باکیفیت بوده‌ایم و به گواه بسیاری از داوران و کارشناسان امسال در حوزه نوازندگی شاهد بالارفتن کیفیت اجراها نسبت به سال‌های گذشته بوده‌ایم و شاید دلیل همین کیفیت بالای آثار، شرایطی که نوازندگان امسال به آن دچار بودند باشد چرا که به نظرم نوازندگی نیاز به تمرین، تمرکز و سکوت دارد تا بتوان از آن به کیفیت درستی رسید و همین توفیق اجباری دلیل بالارفتن و رشد نوازندگان بوده باشد که دستاورد مهمی به حساب می‌آید.
رپرتوار مشخص در بخش موسیقی نواحی
حمیدرضا اردلان نماینده بخش موسیقی نواحی به عنوان آخرین سخنران گفت: امسال در بخش موسیقی نواحی برنامه را طوری طراحی کردیم که شرکت‌کنندگان رپرتوار مشخصی داشته باشند و همین مسأله باعث شد نتایج مثبتی به دست آوریم و این خود حرکت جدیدی در این حوزه محسوب می‌شود. او ادامه داد: همه اینها را گفتم تا به این برسم که وقتی یک جشنواره بدین‌ شکل استمرار پیدا کند نتایج خوبی برای انتقال تجربه را شاهد خواهیم بود. همچنین تلاش کردیم تا شرایط مطلوبی میان سنت و مدرنیته به وجود آید که همین نشان‌ دهنده جشنواره‌ای است که به شکل درست تداوم داشته باشد. چهاردهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری هومان اسعدی و مشارکت استادان موسیقی کشور توسط انجمن موسیقی ایران و با حمایت دفتر موسیقی، معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تابستان سال‌جاری برگزار خواهد شد.