شهرزیر پرچم حسین(ع)

حمیده امینی فرد
خبرنگار
بوی محرم نه از امروز که از چند روز پیش در کوچه پس کوچه‌های شهر پیچیده است. امسال همه ما با شکل جدیدی از عزاداری‌ها مواجهیم. شاید خیلی‌هایمان حتی فکرش را نمی‌کردیم که یک روز، هیأت‌های خانگی دوران کودکی‌مان سر از زندگی بزرگسالی‌مان دربیاورند.
هنوز هم بسیاری از دهه شصتی‌ها یادشان می‌آید روزهایی را که با یک چادر و چند زنجیر ساده و زیرانداز، یک هیأت با شکوه و خالص راه می‌انداختند. از آن روزها، سال‌ها می‌گذرد، اما کرونا یکبار دیگر یادمان داد برای برگشتن به دوران کودکی، هیچ غیر ممکنی وجود ندارد. برای همین اغلب ما حالا به پویشی پیوسته‌ایم که اسمش برگرفته از همان روزگاری است که خیلی‌هایمان زنجیرزنی در هیأت‌های خانگی کوچک را به نشستن در هیأت‌های بزرگ خیابانی ترجیح می‌دادیم. «پویش هر خانه، یک حسینیه، یک پرچم» از چند روز پیش راه افتاده است، اما اگر امروز گذرتان به کوچه‌های جدید و قدیمی این شهر بیفتد، باورتان می‌شود که سنت‌ها و سبک‌های مذهبی در هیچ شرایطی فراموش نخواهد شد. دهه‌های نودی و هشتادی حالا حتی جلوتر از دهه پنجاهی‌ها و شصتی‌ها به صف پویشی پیوسته‌اند که شاید برای خیلی از ما خاطره سازترین دوران عزاداری‌های مذهبی‌مان باشد.
اغلب خانه‌ها امروز در قالب همین پویش، سیاهپوش شده‌اند. خیلی‌ها در آپارتمان خود، قسمتی از حیاط یا پارکینگ را به عزاداری‌های خانگی اختصاص داده‌اند. یک نفر پارچه سیاه زده و دیگری فرشش را برای امانت آورده است. جوان‌ترها، سیستم‌های صوتی و نوحه‌های عزاداری قدیمی را آماده کرده‌اند تا محرم امسال را اگرچه متفاوت، اما باشکوه و پابرجا برگزارکنند. پارچه‌ها، سیاهه‌ها، خط نوشته‌ها همه از انبارهای بزرگ هیأت‌های مذهبی بیرون آمده‌اند و خانه به خانه تقسیم می‌شوند. هیأت‌هایی که تا دیروز محرم نیامده، سورنای عزاداری می‌زدند، حالا خودشان جلوتر از دیگران به پویشی پیوسته‌اند که می‌دانند ثوابش کمتر از برپایی چادرهای عظیم هیأت‌ها نیست. تعزیه‌خوان‌ها لباس‌های خود را از گنجه‌های قدیمی بیرون آورده‌اند، خیلی‌هایشان خلاقیت به خرج داده و از اهالی محل خواسته‌اند تا از روی پشت بام خانه‌ها، با نوحه‌های سوزناک شبیه خوانان، اشک بریزند.
ساکنان محله‌های قدیمی، نذر هر ساله خانه‌ها را روی کاغذی نوشته‌اند تا مبادا ارادت به ادای نذر، جان رهگذری را که به عشق «حسین(ع)» دستش را برای گرفتن نذری دراز کرده، بیمار کند. برخی اهالی با هم قرار گذاشته‌اند، روی یک تکه کاغذ رقم نذری‌ها را که نوشتند، یکجا به خیریه‌ای بخشش کنند. خانه‌هایی که تا همین پارسال، درهایشان به روی عزاداران باز بود، حالا اگرچه درهای خود را نبسته‌اند، اما قرار گذاشته‌اند تا نذری‌های خشک را به دست نیازمندان واقعی برسانند. خیلی‌هایشان از مردم خواسته‌اند تا برای نذری‌های هرساله صف نکشند، نذری‌ها که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ریخته شد، با احترام به عزادارانی که در خانه‌ها مانده‌اند، تقدیم می‌شود. در این شب‌ها پرچم‌های سیاه از درخانه‌ها بالا رفته است. برخی اجازه گرفته‌اند تا صدای نوحه را کمی بلند‌تر کرده و روایت هیأت‌های خیابانی را به خانه‌های چند متری بیاورند. محرم امسال با سال‌های پیش تفاوت زیادی دارد. حالا هر کدام از ما اگر به عشق امام حسین(ع)می‌خواهیم، یادش را زنده نگه داریم، باید یادمان باشد، امسال مسئولیت‌مان سنگین‌تر است. ما در قبال جان تک تک عزاداران مسئولیم. کرونا محرم ما را به شکل دیگری رقم خواهد زد. نه از سنت‌ها، آیین‌ها و مراسم‌ عزاداریمان کم خواهد شد و نه قرار است تکایا و هیأت‌های عزاداری تعطیل شود. هیچ برهه تاریخی، جنگ‌ها، فشارهای سیاسی و حتی ممنوعیت‌ها و بگیرو ببندهایی در برخی مقاطعپیش از انقلاب، هیچ کدام‌شان نتوانسته عشق به عزاداری‌ها را حتی ذره‌ای کم کند. امسال عزاداری می‌کنیم، هیأت می‌گیریم و نذری‌هایمان را ادا می‌کنیم. اما شکل همه کارهایی که انجام خواهیم داد متفاوت خواهد بود. برای همین به پویش «یک خانه، یک حسینیه، یک پرچم» می‌پیوندیم، زیارت‌های عاشورا را به رسم هر سال از لای سجاده‌ها بیرون می‌آوریم و درست سر همان ساعتی که به هیأت می‌رفتیم و راهمان از حسینیه‌های معروف و مشهور شهر می‌گذشت، در کنج اتاقمان می‌نشینیم و ارادتمان را خالصانه تقدیم آقایمان می‌کنیم. این همان هدف اصلی پویش «هر خانه، یک حسینیه،یک پرچم» است. خانه‌هایی که امسال شبیه هیأت‌ها، عزای امام حسین(ع)برپا می‌دارند.البته که خوب می‌دانیم رسم برافراشتن پرچم‌های بزرگ و کوچک بر سردر خانه‌ها و خیابان‌ها، رسم امروز و دیروز نیست. ما خوب می‌دانیم که حتی اگر هیأتی هم نداشته باشیم، یک پارچه سیاه به دیوار و پنجره خواهیم زد تا عمق ارادتمان را واضح بیان کنیم، حتی اگر جغرافیای زندگی‌مان ایران نباشد، این رسم را در هر کجا به جا خواهیم آورد. اما حالا که کرونا آمده، جغرافیای محرم را وسیع‌تر و نشانه‌های عاشورایی را خانه به خانه و پنجره به پنجره نشر خواهیم داد. مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا در ایام محرم، دستورالعمل اجرایی همه هیأت‌ها و برنامه‌های عزاداری است. تشکل‌های مذهبی و هیأت‌های عزاداری زیادی اعلام کرده‌اند که طبق مصوبات ستاد عمل می‌کنند و بر این اساس بسیاری از مراسم‌ بزرگ و پرچمعیت هر ساله لغو شده است. اجتماعات بالای 10 نفر همچنان ممنوع است و همه عزاداران باید این نکته را مدنظر قرار دهند.