درس‌های عاشورا برای جامعه امروز

گروه سیاسی/ شرایط ناشی از همه‌گیری کرونا و ممنوعیت عزاداری در مکان‌های بسته و حرکت دسته‌های آیینی اگر چه تا حدودی از بروز عینی شور عزاداری‌های ایام محرم در خیابان‌ها و تکایا کاست اما بر پژواک صدای اندیشمندانی افزود که در چنین روزهایی بر منبر تبیین اهداف قیام امام حسین(ع) می‌نشستند و از تطبیق درس‌های عاشورا برای جامعه امروز سخن می‌گفتند.
کانون توحید، دارالزهرا، فرهنگستان علوم اسلامی قم و چندین و چند مرکز دینی فرهنگی دیگر که در سال‌های گذشته مملو از حضور عزاداران بودند این‌بار برنامه‌های بحث و وعظ خود را بیشتر از طریق امکانات فضای مجازی همچون پخش زنده سخنرانی‌ها در شبکه‌های اجتماعی در اختیار عزاداران و پیروان راه اباعبدالله قرار دادند. داوود فیرحی و غلامرضا ظریفیان در کانون توحید، سیدهادی خامنه‌ای در دارالزهرا و سیدمحمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم از جمله اندیشمندانی بودند که به بیان دیدگاه تطبیقی خود از درس آموزی‌های عاشورا برای جامعه امروز پرداختند.
به‌گزارش جماران، حجت‌الاسلام داوود فیرحی در سخنرانی پیرامون «مفهوم فساد و اصلاح در نهضت عاشورا»، با بیان اینکه فساد از نظر امام حسین(ع) کم و زیاد شدن سنت پیامبر(ص) بود، گفت: «نظم اجتماعی که پیامبر(ص) ایجاد کرده بود مبتنی بر انسان آزاد مؤمن بود و پیامبر(ص) دولت را براساس توافق و قرارداد و جامعه مدنی شکل داده بود و دولت کوچک در کنار جامعه بزرگ را شکل می‌داد. اما بنی‌امیه جامعه را لاغر و حقوق مردم و آزادی انسان‌ها را کاهش داد و دولت را فربه و مطلقه کرد.»
فیرحی با یادآوری کاربرد مکرر کلمه «اصلاح» در تبیین اهداف نهضت عاشورا، گفت: در معنای مدرن اصلاح به‌عنوان یک حرکت تدریجی و محافظه‌کارانه در برابر انقلاب است. برخی متفکران چپ قبل از انقلاب نیز به جای نهضت و اصلاح حسینی از کلمه «قیام» استفاده می‌کردند که بار چریکی و نظامی دارد... در حالی که در ادبیات امام حسین(ع) واژه «خروج» وجود دارد و خروج یعنی حرکت و از جای خود تکان خوردن. امام حسین(ع) هم‌چنین واژه اصلاح را به‌کار بردند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امام حسین(ع) در خطبه منا می‌فرماید «شما ای نخبگان دینی و اجتماعی کاری کردید که هیبت جامعه شکسته شد و بازی را باختید. همه چیز در اختیار حکومت قرار گرفته و دین را طوری که می‌خواهد ارائه می‌دهد. اعتبارتان را از دست ندادید جز به خاطر اختلافتان در حق و سنت پیامبر(ص) که موجب گم شدن سیره و راه درست شد»، افزود: در هرکشوری چهار وضعیت ممکن است به وجود بیاید. جامعه قوی و دولت قوی، که هر کدام کار خود را می‌کند؛ مثل دولت‌های اروپایی. جامعه ضعیف و دولت ضعیف، نه جامعه می‌تواند دولت را تغییر دهد و نه دولت جامعه را؛ مثل یمن. جامعه قوی و دولت ضعیف، که جامعه، دولت را سرنگون می‌کند. او ادامه داد: نوع چهارم دولت قوی و جامعه ضعیف است که دولت همه فضای فرهنگی، دینی، آزادی و حرکت‌های اجتماعی را تصرف می‌کند؛ دولت هم قانونگذار است و هم مفسر و جامعه را لاغر می‌کند و به اصطلاح خون جامعه را می‌مکد. در این شرایط مردم چاره‌ای جز چاپلوسی دولت ندارند تا باقی بمانند. نخبگان جامعه در چنین شرایطی به سمت سوء‌استفاده می‌روند. نخبگان و علمای دین شرایط دین را تحریف می‌کنند تا با سلیقه حکومت تطبیق پیدا کند. به گفته استاد دانشگاه تهران جامعه اموی چنین جامعه‌ای بود.
سیدهادی خامنه‌ای: دشمنی با اهل بیت(ع) بر مبنای «جهل مقدس»
سیدهادی خامنه‌ای، دبیرکل مجمع نیروهای خط امام نیز طی سخنرانی خود در دارالزهرا به‌دلایل بی‌عملی مردم هم‌عصر امام حسین(ع) و حمایت نکردن آنها از نهضت او پرداخت و با بیان اینکه کسانی که در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس تحت عنوان خوارج با اهل بیت(ع) دشمن شدند بر مبنای «جهل مقدس» دشمنی کردند، گفت: آنها دشمنی‌های خودشان را با دین توجیه می‌کردند.  او با طرح این پرسش که 50 سال بعد از دوران پیامبر چه اتفاقاتی در جامعه اسلامی افتاد که آن جامعه خدایی که پیامبر(ص) و خدا از آن راضی هستند مبدل می‌شود به جامعه‌ای بی‌حس و حال و در حدی از انحراف و انحطاط که چنین واقعه بسیار زشت و اسف‌آوری در آن اتفاق می‌افتد، انگیزه دشمنی‌ها را در جست‌و‌جوی قدرت و پول معرفی کرد و افزود: نگاهی به داعش بیندازید. دقیقاً می‌شود همان منطق را در میان اینها جست‌وجو کرد. امروز داعش یک سرکردگی و فرماندهی خیلی بالا دارد که تحصیلکرده‌های دانشگاه‌های امریکا و اروپا هستند و با پول و قدرت به این مسیر کشیده شده‌اند. اما کسانی که سر می‌برند و خون می‌ریزند و پرچم‌ الله اکبر و لااله الا‌الله بالای سرشان می‌گیرند، همان جاهلان «جهل مقدس» هستند که اسلام را این جوری شناخته‌اند.
ظریفیان: واقعه عاشورا توان پاسخگویی به سؤالات امروز را دارد
غلامرضا ظریفیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران نیز در کانون توحید   با طرح این سؤال که چه نیازی است بعد از ۱۴۰۰ سال به واقعه عاشورا بپردازیم، به چند گفتمان سیاسی مطرح شده در مورد پیوند عاشورا با زمانه اشاره کرد و گفت: در قرن دو تا چهار هجری عمدتاً گفتمان سیاسی در جهان تشیع حاکم بود و با نگاه سیاسی به عاشورا نگریسته می‌شد. پس از به حاکمیت رسیدن دولت شیعی آل بویه، گفتمان سیاسی به حاشیه رفت و گفتمان، سوگ محور شد. وی ادامه داد: اما در دوره قاجار ارتباط جامعه اسلامی با غرب باعث ورود مباحث مدرن و حقوقی و فلسفه سیاسی می‌شود. این گفتمان که از مشروطه آغاز می‌شود گفتمانی عقلانی نسبت به واقعه عاشورا است و در آثار شریعتی، مطهری، شهیدی و صالحی نجف آبادی و دیگران مطرح می‌شود.
به گزارش ایسنا، وی افزود: امام حسین(ع) نباید فقط در روز عاشورا خلاصه شود، چون امام مبین است و در همه حوزه‌ها سخن دارد و باید در همه مقاطع از آن بهره ببریم. البته به آینده فرهنگی جامعه امیدواریم، چون آگاهی جامعه رو به بهبود است.
انتقاد میرباقری از اسلام اعتدالی
 حجت‌الاسلام سیدمحمدمهدی میرباقری اما فرصت سخنرانی خود در برنامه شب دهم هیأت ثارالله را به انتقاد از آنچه اسلام اعتدالی می‌نامید اختصاص داد.
به گزارش جماران، نماینده استان البرز در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه امام حسین(ع) هدف از قیام خود را اصلاح امت خویش دانسته بود، گفت: این فساد یا ناشی از علو و استعلاء است یا نقض عهد و روابطی است که فاسقین آن را نقض می‌کنند یا ناشی از استغناء و طراحی‌های این‌چنینی است که با دست بردن در میزان و مکیال شکل می‌گیرد. رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم سپس به دو قرائت تندروی و میانه‌روی در اسلام اشاره کرد و گفت: دشمن برای مطرح کردن دو قرائت تلاش می‌کند؛ یکی قرائت داعشی‌گونه و تندرویی از اسلام است و دیگری قرائت میانه‌روی یا همان اعتدال است که به‌دنبال مقاومت و استقامت نیست. اسلام اعتدالی مانند منافقین اسلام انقلابی را متهم به بی‌خردی می‌کند.وی در ادامه به فساد دوران امام حسین(ع) پرداخت و عنوان کرد: حضرت اباعبدالله(ع) منظورشان از امر به معروف در قیام‌شان این بود. آن نوری که می‌آید، ظهور حضرت بقیه‌الله است، لذا قیام اباعبدالله(ع) موفق بود چون که به ظهور ختم می‌شود و ظهور هدف عاشورا است.