به نام تاریخ

‌10 مهر
روز صد و نود و ششم را هم مثل روزهای قبل و به روال این ستون با نام و یاد چهره‌های متولد و درگذشته امروز بگذرانیم.
 تولدها
اکبر رادی: نمایشنامه نویس برجسته ایران سال 1318 در چنین روزی به دنیا آمد. اکبر رادی با تماشای نمایش «خانه عروسک» به تئاتر و نمایشنامه‌نویسی علاقه‌مند شد و سال 1338 اولین نمایشنامه‌اش را با نام «روزنه آبی» نوشت که مورد توجه احمد شاملو قرار گرفت. نمایشنامه «افول» که در سال 1343 منتشر شد، تأثیر مهمی در تئاتر ایران گذاشت. «ارثیه ایرانی» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمایشنامه‌های ایران سال 47 توسط رادی نوشته شد و پس از آن «لبخند باشکوه آقای گیل»، «هاملت با سالاد فصل»، «آهسته با گل سرخ»، «آمیز قلمدون» و «پایین گذر سقاخانه» را نوشت که هرکدام توسط کارگردانان بزرگ تئاتر ایران اجرا شدند. او داستان کوتاه هم می‌نوشت و «جاده»، «موش مرده» و «باران» از داستان‌های اوست. اکبر رادی سال 1386 درگذشت.
حمید جبلی: بازیگر و صداپیشه محبوب امروز 62 ساله می‌شود. حمید جبلی کارش را از سال 1351 در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد اما همکاری‌اش با تلویزیون از اوایل دهه 60 و با بازی در مجموعه «محله برو و بیا» و حرف زدن به جای شخصیت «کپل» در «مدرسه موش‌ها» شروع شد و پس از آن در «محله بهداشت»، «آرایشگاه زیبا» و «گل پامچال» او را به‌عنوان بازیگر دیدیم. ضمن اینکه صدا پیشه مجموعه‌های مشهوری مانند «هادی و هدی» و «خونه مادربزرگه» هم بود. مجموعه «صندوق پست» که سال 72 ساخته شد و کلاه قرمزی و پسرخاله با صداپیشگی حمید جبلی برای اولین بار در آن به مردم معرفی شدند، شهرت را برایش همراه آورد. او همراه ایرج طهماسب در این سال‌ها این مجموعه و فیلم‌هایش را ساخت و البته در فیلم‌های دیگری مانند «دیگه چه خبر؟»، «مریم و میتیل»، «مرد آفتابی»، «دختر شیرینی فروش»، «خواب سفید»، «زیر درخت هلو» و «رفیق بد» هم بازی کرد.
جولی اندروز: بازیگری که او را با «اشک‌ها و لبخندها» و «مری پاپینز» می‌شناسید، سال 1935 به دنیا آمد. جولی اندروز از 10 سالگی بازی روی صحنه را آغاز کرد و اجرایش در برنامه رادیویی بی‌بی‌سی از 1950 تا 1952 او را در انگلستان به شهرت رساند. سال 1964 برای بازی در فیلم «مری پاپینز» و در نقش اصلی دعوت شد. فیلمی موزیکال که جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را برایش همراه آورد. هنوز هم بازی او در این نقش جزو 100 شخصیت برتر تاریخ سینماست.
   سالروز تولد مهرداد بهار نویسنده و پژوهشگر، ولی‌الله شیراندامی بازیگر، محمد مقدسی نوازنده کمانچه، بیاض امیرعطایی سازنده ساز، گروچو مارکس کمدین امریکایی، امیر احمدی آریان داستان‌نویس و ریچارد هریس آهنگساز ایرلندی هم امروز است.
‌درگذشت ها
عبدالرحیم جعفری: بنیانگذار نشر امیرکبیر سال 1394 درگذشت. عبدالرحیم جعفری متولد 1298 بود و از کودکی در چاپخانه علمی برای امرار معاش کار می‌کرد چون مادرش تصور می‌کرد این کار ترک تحصیل او را جبران می‌کند. زندگی او فراز و نشیب زیادی داشت و پس از سال‌ها کار در چاپخانه بیماری تیفوس باعث شد کارش را از دست بدهد و مجبور به دستفروشی کتاب‌های دست دوم شد. پس از چندین سال و بازگشت به چاپخانه علمی و دوباره قطع همکاری با آن تصمیم گرفت یک مؤسسه نشر راه بیندازد و به این ترتیب نشر امیرکبیر را در خیابان ناصرخسرو تأسیس کرد. با برنده شدن کتاب «کلبه عمو تم» که در نشر امیرکبیر منتشر شده بود در مسابقه مجله سخن، این نشر مشهور شد و مهدی آذریزدی یکی از نخستین کسانی بود که با جعفری برای چاپ کتاب‌هایش همکاری کرد. در طول سال‌ها کارش را گسترش داد و در دهه 50 این نشر به یکی از بزرگترین ناشران خاورمیانه تبدیل شد.
رضا خندان: بازیگر سینما و تلویزیون سال 1389 در چنین روزی درگذشت. رضا خندان متولد 1332 بود و از سال 1348 در تئاتر فرهنگ و هنر اهواز کار کرد تا سال 66 که با بازی در فیلم «گمشدگان» وارد سینما شد. پس از آن در فیلم‌هایی مانند «دندان مار»، «مجنون»، «سفر به چزابه»، «دو زن» و «رای باز» بازی کرد. او در تلویزیون هم بسیار فعال بود و سریال‌های «مسافرخانه»، «این خانه دور است»، «سیاه، سفید، خاکستری»، «پزشکان»، «چراغ جادو» و «مختارنامه» را با بازی او دیدیم.
‌11 مهر
سال 1337 در چنین روزی نخستین فرستنده تلویزیون ایران در ساعت 5 بعدازظهر نخستین برنامه خود را پخش کرد و به طور رسمی کار تلویزیون در ایران آغاز شد.
‌تولدها
بهروز ثروتیان: نظامی شناس و پژوهشگر ادبی سال 1316 در چنین روزی به دنیا آمد. بهروز ثروتیان از دانشجویان برجسته رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز بود و مدال درجه یک علمی فرهنگ را در سال 1345 گرفت. نخستین کتاب ثروتیان سال 50 به‌نام «بررسی فر در شاهنامه فردوسی» منتشر شد و پس از آن سال‌ها به تصحیح غزلیات حافظ پرداخت اما تحقیقات گسترده‌ای در حوزه نظامی شناسی داشت که بسیاری از آنها منتشر شده‌اند. «تصحیح و شرح آثار نظامی گنجه ای»، «شرح غزلیات حافظ»، «تصحیح جاویدان خرد»، «بیان در شعر فارسی»، «اندیشه‌های نظامی گنجه ای» و «اندیشه و هنر در شعر نیما یوشیج»، از جمله آثار اوست. ثروتیان سال 1391 درگذشت.
   ژیلا مهرجویی طراح صحنه و لباس، لئو مک گری کارگردان امریکایی، آلبرت هوسون نمایشنامه‌نویس امریکایی، ابراهیم اکبری داستان‌نویس، زهرا طبرزدی شاعر، بهنام بانی خواننده و آیدا مرادی آهنی داستان نویس هم متولد امروز هستند.
‌درگذشت ها
عمران صلاحی: شاعر و طنزپرداز ایرانی سال 1385 در چنین روزی درگذشت. عمران صلاحی متولد 1325 بود و نخستین شعرش سال 1340 در مجله اطلاعات کودکان منتشر شد. از سال 45 و پس از آشنایی با پرویز شاپور در مجله توفیق نوشتن را به‌صورت جدی آغاز کرد و پس از آن سراغ پژوهش در حوزه طنز رفت که براساس آن کتاب «طنزآوران امروز ایران» را سال 1349 منتشر کرد. عمران صلاحی با اشعار طنزش شناخته می‌شد اما سروده‌های جدی هم داشت که در قالب نیمایی در مجله خوشه به سردبیری احمد شاملو منتشر شده بودند.
   یحیی ماهیار نوابی پژوهشگر در چنین روزی درگذشت و جمال خاشقجی روزنامه نگار عربستانی هم در چنین روزی کشته شد.‌