جای خالی صنایع تبدیلی در قطب تولید سیب‌زمینی

همدان - سمیه مظاهری/ سیب‌زمینی از محصولات مهم در تأمین امنیت غذایی است و استان همدان با تولید 900 هزار تن، قطب تولید این محصول در کشور به‌شمار می‌رود.
ایران جایگاه سیزدهم تولید سیب‌زمینی در جهان را دارد و یک‌پنجم این محصول نیز از مزارع کشاورزی همدان برداشت می‌شود و شهرستان بهار، جایگاه اول تولید این محصول در استان را به خود اختصاص داده است.
هر‌چند قدمت کاشت سیب‌زمینی در استان همدان به سال‌ها پیش بازمی‌گردد، اما هنوز صنایع تبدیلی مناسب برای بسته‌بندی و فرآوری این محصول استراتژیک(مهم) ایجاد نشده و دسترنج کشاورزان بیشتر به مصرف تازه‌خوری رسیده یا از استان خارج می‌شود.
افزایش هزینه‌های کاشت و داشت و برداشت چون سم‌های موردنیاز و دستمزد کارگر نیز بر مشکلات سیب‌زمینی کاران افزوده و سود خوبی نصیب آنها نشد.مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در این‌باره به «ایران» می‌گوید: 20 هزار و 880 هکتار از زمین‌های کشاورزی استان به کشت سیب‌زمینی اختصاص دارد که به نوع تابستانه و پاییزه تقسیم می‌شود.
علی بایگانه می‌افزاید: هر سال نزدیک به 900 تن سیب‌زمینی در استان همدان تولید می‌شود که امسال 400 تن از نوع تابستانه تولید شد و پیش‌بینی برداشت نوع پاییزه این محصول نیز 500 تن است.
وی با بیان اینکه همدان از نظر سطح زیر کشت و مقدار تولید سیب‌زمینی، جایگاه اول را در کشور دارد، بیان می‌کند: یک‌پنجم تولید این محصول در کشور به استان همدان اختصاص دارد.
بایگانه اضافه می‌کند: نوع تابستانه سیب زمینی بیشتر در شهرستان‌های بهار و همدان و نوع پاییزه آن در رزن، کبودرآهنگ و بهار تولید می‌شود.
وی از اشتغال 5 هزار و 250 بهره‌بردار به کشت سیب‌زمینی خبر داده و می‌گوید: برداشت سیب‌زمینی بیشتر به روش مکانیزه است؛ با این حال اشتغال‌زایی این محصول برای کاشت و وجین 10 نفرروز و برای برداشت 15 نفرروز به ازای هر هکتار است.مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی همدان می‌افزاید: هزینه تمام شده به ازای هر هکتار بیش از 50 میلیون تومان است و افزایش نرخ بذر، کود، اجاره زمین و دستمزد کارگر به کشاورزان فشار وارد کرده است.بایگانه اعلام می‌کند: نبود صنایع تبدیلی از مشکلات مهم قطب تولید سیب زمینی کشور است و هر سال 700 تن محصول مازاد بر نیاز استان خارج می‌شود.
وی تأکید می‌کند: وجود صنایع تبدیلی و فرآوری سیب‌زمینی در رونق بازار این محصول و اشتغال‌زایی تأثیر بسزایی دارد. بیشتر بهره‌برداران، محصول را هنگام برداشت فروخته یا در سردخانه برای چند ماه نگهداری می‌کنند.
داد کشاورزان از بیداد شرکت‌های تعاونی
مسئول تعاونی سیب‌زمینی کاران شهرستان بهار نیز به «ایران» می‌گوید: هزینه کاشت و برداشت سیب‌زمینی به ازای هرکیلو هزار و 800 تومان است که در مقایسه با نرخ محصول بسیار پایین است.
مجید ریحانی که 35 سال سابقه کشاورزی دارد، می‌افزاید: شهرستان بهار با تولید 250 هزار تن، قطب تولید سیب‌زمینی در استان بوده و بیشترین رقم آن نوع تابستانه است که ابتدای فصل برداشت بازار خوبی داشت، اما بعد نرخ فروش کاهش یافت.وی بیان می‌کند: نرخ فروش این محصول، امسال به‌طور متوسط هزار تومان بود و اگر صادرات به افغانستان و پاکستان نبود همین رقم نیز دست کشاورزان را نمی‌گرفت.
ریحانی با گلایه از نبود حمایت‌های دولتی تصریح می‌کند: افزایش چند برابری نرخ سم‌های مورد نیاز موجب افزایش هزینه تولید شده و برخی شرکت‌های واردکننده سموم کشاورزی با ارز دولتی، آن را احتکار کرده یا به نرخ آزاد فروختند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی همدان از وجود 60 سردخانه فعال در استان خبرداده و می‌گوید: با ساخت این واحدها مقدار ضایعات محصول سیب‌زمینی از 30 به کمتر از 5 درصد کل تولید کاهش یافته است.
حسن محمدی می‌افزاید: 63 واحد سردخانه با ظرفیت نگهداری 220 هزار تن محصول مانند سیب‌زمینی یا میوه نیز در حال ساخت است که بیش از 30 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
وی بیان می‌کند: از نظر نگهداری سیب‌زمینی در استان مشکلی وجود ندارد و در 10 سال گذشته حتی یک کیلو محصول معدوم نشده است.
محمدی اعلام می‌کند: 5 واحد مدرن سُرد و بسته‌بندی با ظرفیت 75 هزار تن نیز در استان ایجاد شده که 4 واحد آن فعال است.
وی اضافه می‌کند: بسته‌بندی سیب‌زمینی در استان بیشتر به روش سنتی انجام می‌شود و قصد داریم تا در کنار 60 سردخانه موجود و 63 واحد در حال ساخت، واحد سُرد مدرن نیز ساخته شود.
معاون صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی تصریح می‌کند: محصول بدون بسته‌بندی مناسب در بازار جای ندارد، اما ساخت هر واحد سُرد نیز 5 تا 6 میلیارد تومان هزینه دارد.
محمدی، ایجاد واحدهای فرآوری نظیر تولید چیپس، پوره، پودر، خلال و نشاسته سیب‌زمینی را در همدان ضروری دانسته و می‌گوید: ساخت هر واحد با ظرفیت فرآوری 30 هزار تن در سال 200 تا 300 میلیارد تومان هزینه دارد که در صورت وجود سرمایه‌گذار 80 درصد از طرف دولت کمک می‌شود. وی با اشاره به کارهای انجام شده برای ایجاد واحدهای فرآوری سیب‌زمینی در استان می‌گوید: واحد تولید خلال درشت با ظرفیت 60هزار تن جذب در حال ساخت بوده و 40 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محمدی از مشارکت سرمایه‌گذار خارجی برای ساخت این واحد فرآوری سیب‌زمینی خبر داده و می‌افزاید: بهره‌برداری از این واحد برای 110 نفر شغل ایجاد می‌کند. وی اضافه می‌کند: شرکت تولید نشاسته از سیب‌زمینی برای استفاده در چاه‌های نفت نیز که سال‌ها تعطیل بود با سرمایه‌گذاری جدید آغاز به‌کار کرده و ظرفیت جذب سالانه 120 تا 150 هزار تن محصول را دارد.
محمدی با اشاره به حمایت از سرمایه‌گذاران تصریح می‌کند: برای ایجاد صنایع تبدیلی در همدان تنها 20 درصد رقم موردنیاز از طرف متقاضی نیاز است و 80 درصد بقیه به‌صورت تسهیلات ارزان قیمت به فرد پرداخت می‌شود.
وی می‌افزاید: تسهیل فرآیند تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی برای ایجاد واحد صنعتی و معافیت از عوارض گمرکی برای خرید ماشین‌ها و دستگاه‌های مورد نیاز واحد فرآوری از دیگر کمک‌های دولت به متقاضیان ایجاد صنایع تبدیلی است.
به‌گزارش «ایران»، فرآوری محصولات کشاورزی در اشتغال‌زایی نقش مهمی دارد به‌طوری‌که در 60 سردخانه موجود 250 نفر به‌طور مستقیم و در 4 واحد سُرد و بسته‌بندی 40 نفر مشغول به کارند.
افزایش سردخانه‌ها به 123 واحد، ایجاد واحدهای بسته‌بندی در کنار همه آنها و ساخت واحدهای فرآوری چون تولید چیپس، پوره و نشاسته، ضمن حمایت از کشاورزان می‌تواند به رونق تولید و کاهش آمار بیکاران در استان همدان با جمعیت جوان بالا کمک کند.