‌به نام تاریخ

23 مهر
209 روز از سال سخت گذشته است. در برگه امروز تقویم هم نام چهره‌های فرهنگی و هنری ایران و جهان ثبت شده که در این روز متولد شده یا درگذشته‌اند و بهانه‌ای است برای مرور آثارشان.
تولدها
محمدعلی حدادیان: نوازنده نی و موسیقیدان ایرانی سال 1316 در چنین روزی به دنیا آمد. محمدعلی حدادیان از کودکی نوازندگی را از پدرش یاد گرفت و بعد شاگرد حسین یاوری اصفهانی نوازنده نی شد. پس‌از تحصیل در دانشگاه در رشته موسیقی جزو اولین اعضای گروه موسیقی سنتی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بود و با هنرمندان زیادی مانند رضوی سروستانی، حسین علیزاده و داوود گنجه‌ای همکاری کرد. او پژوهش‌های زیادی هم در زمینه موسیقی ایرانی انجام داد و سال‌ها استاد ساز نی در دانشگاه‌ها بود. حدادیان سال 1381 درگذشت.
راجر مور: بازیگر انگلیسی و سومین جیمز باند سینما سال 1927 متولد شد. راجر مور با فیلم «آخرین باری که پاریس را دیدم» در سال 1954 کارش را به‌صورت جدی در سینما آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های «آهنگ منقطع»، «آیوانهو» و «معجزه» بازی کرد. «زندگی کن و بگذار بمیرد» اولین بازی او در نقش جیمز باند بود و پس از آن در فیلم‌های «مردی با طپانچه طلایی»، «جاسوسی که دوستم داشت»، «ماه پیمایی»، «فقط به خاطر چشمان تو»، «اختاپوس» و «نمایی به یک قتل» این نقش را ادامه داد. در واقع راجر مور با همین نقش به شهرت رسید و لقب اشرافی «سِر» را هم گرفت. او سال 2017 درگذشت.
   یوگیو تیناوا کارگردان ژاپنی، هانری ورنوی فیلمساز فرانسوی، کوروش ادیم شاعر، پژمان تیمورتاش داستان نویس، کوروش خواجوی شاعر و کلیف ریچارد  خواننده و نوازنده انگلیسی هم متولد امروز هستند.
درگذشت‌ها
حسین دهلوی: یک سال پیش در چنین روزی موسیقیدان و رهبر ارکستر ایرانی درگذشت. حسین دهلوی متولد 1306 بود و از کودکی به نواختن ساز ویلن علاقه پیدا کرد و از ابوالحسن صبا این ساز را آموخت. پس‌از پایان تحصیلاتش در هنرستان عالی موسیقی و درگذشت ابوالحسن صبا، به‌عنوان رهبر ارکستر شماره یک اداره هنرهای زیبا کارش را آغاز کرد و مدتی بعد هم ریاست هنرستان موسیقی به او سپرده شد. در این سال‌ها او آثاری چون «سبکبال» و «مانا و مانی»، «نخستین دو نوازی برای سنتور»، «بندباز»، «سرباز»، «اپرای خسرو و شیرین» و«بیژن و منیژه» را ساخت و اجرا کرد و با نوآوری در ساز تنبک جایگاه ویژه‌ای به این ساز در موسیقی ایرانی بخشید. دهلوی با نوشتن کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» برنده جایزه نوزدهمین دوره کتاب سال شد و سال 82 هم به‌عنوان چهره ماندگار موسیقی معرفی شد.
حزین لاهیجی: شاعر سبک هندی سال 1180 قمری در چنین روزی درگذشت. حزین لاهیجی متولد 1103 قمری بود و پدرش در دربار شاه سلیمان اول کار می‌کرد او هم به‌عنوان شاعر و بحرالعلوم آنجا تربیت شد. حزین لاهیجی جهانگرد بود و از ایران تا عربستان سفرهای زیادی کرد و در نهایت هم از ترس نادرشاه به هندوستان رفت و در این کشور ساکن شد. او از آخرین شاعران سبک هندی بود و «تذکره شعرا»، «دیوان اشعار»، «صفیر دل» و «حدیقه ثانی» از آثار اوست. البته حزین لاهیجی یک کتاب تاریخی به‌نام «زندگی شیخ حزین به قلم خود او» دارد که وضعیت اصفهان در زمان حمله افغان‌ها و اشغال ایران توسط ترکان عثمانی را شرح می‌دهد. بخشی از سروده‌های حزین لاهیجی به زبان فرانسه هم ترجمه شده‌اند.
آلیس نیل: نقاش امریکایی سال 1984 درگذشت. آلیس نیل در سال 1900 به دنیا آمده بود و در مدرسه طراحی زنان پنسیلوانیا علاقه‌اش را به نقاشی جدی‌تر دنبال کرد. پس‌از ازدواج با یک نقاش کوبایی علاقه او به این هنر رشد کرد و با حضور در گروهی به‌نام «جوانان آوانگارد کوبایی» پیشرفت کرد. مشکلاتی مانند مرگ دخترش تأثیر زیادی بر کارهایش داشت و نشانه‌های این اتفاق را در آثارش می‌توان دید. اتفاقاتی که منجر به بستری شدن او در آسایشگاه روانی و اقدام به خودکشی شد. در پایان دهه 60 میلادی و افزایش جنبش فمنیسم، نیل هم فمنیست شد و با کشیدن نقاشی‌هایی از این جنبش و افراد مؤثر آن بیشتر به شهرت رسید و جایزه انجمن بین‌المللی هنر زنان را هم در سال 1972 گرفت. تابلوهای رنگ روغن او به‌دلیل استفاده اکسپرسیونیستی از خط و رنگ شاخص هستند.
   هارولد رابینز نویسنده امریکایی هم در چنین روزی درگذشت.