سبک زندگی، متهم اصلی آمار بالای بیماری های معده در اردبیل

حمیرا حیدریان
خبرنگار
در هر 100 هزار نفر، 50 نفر در استان اردبیل دچار سرطان معده هستند. آماری بالا نسبت به شاخص‌ها که این استان را در رتبه اول جمعیت مبتلایان به این بیماری در ایران قرار داده است. از سوی مراکز تحقیقاتی ملی و بین‌المللی، پژوهش‌هایی درباره دلایل آمار بالای سرطان معده انجام شده یا در حال انجام است. این پژوهش‌ها دلیل قطعی ابتلا به این بیماری را بیان نمی‌کند. اما سبک زندگی، استفاده زیاد از نمک، گوشت قرمز و... همواره به‌عنوان دلایل شیوع بیماری مطرح بوده‌اند.
دکتر شهرام حبیب‌زاده رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه اگرچه  سرطان پروستات نیز از دیگر بیماری ها یی است که میزان شیوع بالایی در این استان دارد،  اما بیماری های مربوط به معده و کبد دست بالاتر را دارد گفت: از سال 1379 و 80 با همکاری دانشگاه تهران اقدام به تحقیقات گسترده در زمینه بیماری کبد و سرطان معده کرده‌ایم و تاکنون نیز این تحقیقات ادامه دارد ضمن اینکه از سال 1396 نیز به‌صورت مستقل در مرکز تحقیقات علوم پزشکی استان به‌صورت متمرکز روی بیماران مبتلا به سرطان معده تحقیقات را شروع کرده‌ایم. وی با بیان اینکه در شهرستان گرگان نیز تحقیقات مشابهی روی کانسر معده(سرطان) انجام می‌شود، افزود: بیش از 20 سال است که وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تحقیقاتی را درباره سرطان معده انجام می‌دهند که منجر به تدوین یک برنامه پیشگیری شده است. در این تحقیقات طولانی مدت، پیدا کردن علت‌های ابتلا به این بیماری دنبال می‌شود.
این متخصص بیماری‌های عفونی با بیان اینکه ریشه‌یابی این بیماری بسیار زمانبر است، اظهار داشت: برای اجرای برنامه پیشگیری از سرطان معده در حال حاضربا همکاری دانشگاه علوم پزشکی استان روی 21 هزار نفر از افراد در معرض خطر این بیماری در استان تحقیقات را شروع کرده‌ایم تا  بتوانیم تشخیص دهیم در سال‌های آتی چند درصد به این بیماری مبتلا خواهند شد و  فاکتورهای ابتلا از جمله شیوه زندگی، نحوه تغذیه و... تا چه میزان می‌تواند تأثیر‌گذار در روند یا پیشگیری از این بیماری باشد.
 رئیس علوم پزشکی استان اردبیل با اشاره به اینکه در کنترل و مهار بیماری سرطان معده هنوز به مرحله پیشگیری از طریق غربالگری نرسیده‌ایم، عنوان کرد: مطالعات آینده نگری را آغاز کرده‌ایم که در آن از 3 سال گذشته بعضی ریزفاکتورهایی را که منجر به بروز عفونت‌های مزمن در معده و در نتیجه باعث ورم معده (گاستریت) شده و در نهایت باعث بیماری سرطان معده می‌شود  مورد بررسی قرار داده‌ایم. در این نتایج عواملی چون بهداشت فردی، تغذیه از جمله مصرف زیاد سیب زمینی، بهداشت دهان و دندان و... از جمله مواردی هستند که در بروز این بیماری می‌توانند نقش داشته باشند اما این فاکتورها را نمی‌توان به‌عنوان تنها نتیجه نهایی و علت اصلی بروز این بیماری دانست.
حبیب‌زاده با ابراز امیدواری نسبت به یافته‌های به‌دست آمده در کاهش روند این بیماری در میان شهروندان این استان افزود: نتیجه 70 درصد آزمایش ها در بیماران مشکوک به سرطان معده در اردبیل در سال 80، مثبت بوده است، این رقم با اجرای برنامه‌های پیشگیرانه اکنون به زیر 50 درصد رسیده است که امیدواریم با ادامه روند این پژوهش‌ها این آمار به کمترین حد خود برسد. وی با بیان اینکه در سال های اخیر با مرکز تحقیقات علوم پزشکی، وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی تعاملات و مطالعات مشترکی انجام داده‌ایم، بیان کرد: برای یافتن علل اصلی بروز این بیماری حداقل 10 سال زمان نیاز است تا عوامل خطرزا را مشخص کنیم به همین خاطر از تمامی افرادی که در غربالگری ما قرار دارند ابتدا آندوسکوپی می‌کنیم و پس از آن از تست هایی که ما را در رسیدن به ریز فاکتورهای بروز این بیماری کمک می‌کند مدد می‌گیریم. وی با اشاره به اینکه با همکاری علوم پزشکی تبریز، شیراز و اردبیل پروتکل جامعی را برای غربالگری تعیین خواهیم کرد، اظهار داشت: تمام تلاش گروه پزشکی برای رسیدن به یک هدف مشترک آن هم رسیدن به عوامل بروز این بیماری است که درصورت دستیابی به یافته‌های جدید و عملیاتی به منظور مهار این بیماری آن را در تمامی استان اجرا خواهیم کرد.
کاهش میزان مرگ ناشی از سرطان معده با آسپرین
دکتر فرهاد پور فرضی رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد اردبیل و مدیر پروژه طرح غربالگری سرطان معده با روش سرولوژی(سرم شناسی) در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: براساس آخرین آمارهای اعلام شده استان اردبیل رتبه اول ابتلا به این بیماری را به خود اختصاص داده است.
 وی با بیان اینکه برای اولین بار در جهان اقدام به روش مداخله‌ای از طریق داروی آسپرین کرده‌ایم، افزود: استان اردبیل برای نخستین بار نه تنها در ایران بلکه در دنیا اقدام به مطالعه مداخله‌ای از طریق استفاده از داروی آسپرین روی 21 هزار بیمار غربالگری شده کرده است که این مطالعه مدت 10 سال به طول خواهد انجامید تا تأثیرات این دارو روی این بیماری مشخص شود؛ روشی که در کاهش میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری تأثیرگذار خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تأثیر کوتاه مدت این دارو  طی مدت 5 سال جلوگیری از بروز سکته قلبی در بیماران است، اظهار داشت: طی مطالعات انجام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی یکی از اصلی‌ترین علت های این بیماری وجود  یک باکتری به‌نام «هلیکوباکترپیلوری» است که معمولاً در افراد زیر 18 سال به علت‌های آلودگی در مهد کودک‌ها، ارتباطات و تغذیه و... در معده ایجاد می‌شود که در سنین بالا این آلودگی به شکل عفونت و تبدیل شدن به بیماری سرطان معده بروز می‌کند.
مدیر این پروژه با بیان اینکه در صورت تأثیر داروی آسپرین تا 25 درصد میزان ابتلا به سرطان معده کاهش پیدا خواهد کرد، خاطرنشان کرد: یک روش دیگر که تشخیص زودرس این بیماری است نیز از سوی مرکز تحقیقات در حال انجام است. این پروژه تحقیقاتی که غربالگری سرطان معده به روش سرولوژی است با روش آزمایش خون انجام می‌شود که در حال حاضر از6هزار نفر مبتلا به این بیماری تست گرفته شده است. برای تست دقیق این روش با یک شرکت در کشور فنلاند قراردادی منعقد شده است و کیت‌های تشخیصی را در اختیار ما قرار داده‌اند و در صورت به نتیجه رسیدن این تحقیقات آنان اقدام به تأسیس کارخانه در ایران و برای اولین بار در خاورمیانه خواهند کرد که این روش از بروز  این بیماری جلوگیری کرده و قدم بسیار بزرگی در جلوگیری از مبتلا شدن برمی دارد.
وی نحوه این تست را همانند تست قند خون دانست و بیان داشت: با این تست تغییراتی که در سیستم بدن انجام می‌شود مشخص شده و این اقدام ما را در درمان بیماری بسیار کمک خواهد کرد. وی میزان مبتلایان به این بیماری را طبق استانداردهای بهداشتی در استان اردبیل از هر 100 هزار نفر 52 مرد و 25 زن اعلام  و تصریح کرد: کلاً ژنتیک در سرطان معده ۱۰تا۱۵ درصد نقش دارد و بقیه عوامل خطر محیطی بخصوص عفونت با هلیکوباکتر پیلوری و عادات نامناسب غذایی مانند مصرف نمک بالا، مواد غذایی سرخ کرده و فست فود و اعتیاد می باشد و مصرف میوه و سبزیجات تازه باعث کاهش احتمال ابتلا می شود.

نیم نگاه

رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد اردبیل : براساس آخرین آمارهای اعلام شده استان اردبیل  رتبه اول ابتلا به بیماری سرطان معده را به خود اختصاص داده است .
 استان اردبیل برای نخستین بار نه تنها در ایران بلکه در دنیا اقدام به مطالعه  مداخله ای از طریق استفاده از داروی آسپرین  روی  21 هزار بیمار غربالگری شده  کرده است  که این مطالعه مدت 10 سال به طول خواهد انجامید تا تأثیرات این دارو  روی این بیماری مشخص شود، روشی که  در کاهش میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری  تأثیرگذار خواهد بود