ملک محمد مسعودی خواننده موسیقی سنتی و بختیاری از بهمن علاءالدین میگوید
حافظ و میراث دار موسیقی بختیاری
نداسیجانی
خبرنگار
موسیقی بختیاری ازموسیقیهای کهن ایران است و از غنای بسیار گرانبهایی برخوردار بوده، این موسیقی به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود که هرکدام معرفی از ملودیها و ترانههای اصیل موسیقی ایران است و بیتردید این هنرناب که برخاسته از ایل بختیاری است، یکی از غنیترین ذخایر فرهنگی و هنری ما محسوب میشود. مردمان این سرزمین به شجاعت، دلاوری و سلحشوری شهرهاند وهنرمندانی از این خطه ظهور کردهاند که نوای ساز و آوازشان شنیدنی است. زنده یاد بهمن علاءالدین یکی از همین بزرگمردان بختیاری است.خنیاگری که با درک عمیق خود از موسیقی بختیاری توانست موسیقی این خطه را ماندگار کند. استاد ملک محمد مسعودی از دیگر هنرمندان موسیقی سنتی و بختیاری است؛ او زاده شهر بروجن از توابع استان چهار محال و بختیاری است و از سالها پیش به تدریس موسیقی در اصفهان مشغول بوده و آلبومهای بسیاری در زمینه موسیقی ایرانی و بختیاری منتشر کرده که ماندگارترینشان «پیر مغان» با محوریت بزرگداشت حافظ و «مندیر» یکی از آلبومهای موسیقی اصیل و فولکوریک بختیاری با صدای ملک محمد مسعودی است. ملک محمد مسعودی سالها در محضر استادانی چون اسماعیل مهرتاش و تاج اصفهانی تلمذ کرده است. به بهانه درگذشت زنده یاد بهمن علاءالدین گفتوگوی کوتاهی با این استاد موسیقی داشتهایم که در ادامه میخوانید:
زنده یاد بهمن علاءالدین از مفاخر بزرگ موسیقی ایران، بویژه موسیقی قوم بختیاری است و طی سالها فعالیت در عرصه هنر توانسته آثار ارزنده و مانایی خلق کند. از دیدگاه شما آثار این هنرمند بزرگ چه تأثیری در موسیقی ایران برجای گذاشته است؟
سیستم ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون، اینترنت و دسترسی به فضاهای مجازی سبب گسترش ارتباطات مردم با دنیای بیرون است وبی تردید این امردر رساندن آگاهی، دانش و دسترسی به اطلاعات بیشتر بسیار تأثیرگذار خواهد بود اما دردورههای قبل این امکانات کمتر بود یا اصلاً وجود نداشت و به همین سبب موسیقی، بویژه موسیقی اقوام مختلف ایران همچون کرد، لُر، آذری، ترکمن و... مغفول واقع شدند و حفظ و حراست از این موسیقیها تنها توسط مردم آن مناطق انجام گرفت و با عشقی که به موسیقی خود میورزیدند، تلاش کردند این میراث گرانبها را سینه به سینه حفظ کنند تا به نسل آینده سپرده شود. بهعنوان مثال در آن دوران، مردم کلانشهری چون تهران از تولید آثارارزشمندی که در موسیقی بختیاری یا کردی یا... انجام میگرفت کمتر مطلع بودند اما خوشبختانه وسایل ارتباط جمعی این مرزها را کنار زد و هنرمندان توانستند صدایشان را به اقصی نقاط جهان برسانند. یکی از همین صداهای ماندگار موسیقی بختیاری، استاد بهمن علاءالدین است و خداوند روحشان را شاد کند. آقای علاءالدین بیش از آنکه در عرصه تولیدات موسیقی حضور درخشانی داشته باشند در ابتدا یک معلم بسیار فرهیخته بود. بنده هم پیش از اینکه خود را یک موزیسین معرفی کنم، غرور و افتخارم را درعرصه معلمی میدانم. آغاز فعالیت این استاد بزرگ در رادیو آبادان بود و درآنجا اجرای برنامه داشت و آثارشان را از رسانههای صوتی خوزستان و اهواز به گوش مردم و علاقهمندان رساند، اما این صدا به ندرت از رادیوهای سراسری پخش میشد. در واقع تلاش او در این عرصه، گسترش موسیقی و زبان مادری اش بود تا آن را بهگوش عاشقانش بسپارد. به عقیده من، اگر زبان محلی تنها در حیطه جغرافیای خود استفاده شود مانند شیئی بیمصرف است که تبدیل نشدنش به فعل موجب نابودی و فراموشی آن خواهد بود و همانطور که سازمان یونسکو اعلام کرد، در هر 15 روز یک گویش محلی درجهان از بین میرود و بیتردید گویشهای محلی ما نیز مستثنی نبوده است. اما استاد بهمن علاءالدین طی سالها فعالیت خود برای فراموش نشدن زبان قوم بختیاری تلاش کرد آن را پویا کند. در واقع توجه او پرداختن به ملودیهای محلی بود و با احیای آوازهای بومی با اشعاری جدید درمنطقه لر زبان، بخصوص بختیاری توانست فرهنگ ایل بختیاری را زنده نگاه دارد.نکته دیگر او در خلق آثارش انواع ترانهها، آوازها و ملودیهای بختیاری را اجرا کرده است.
لازم به ذکر است موسیقی بختیاری جدا از نگاه سیاسی و اجتماعی، به بخشهای مختلفی همچون ترانهها و ملودیهای حماسی- رزمی، سوگواری، شادیانه و... تقسیم میشود واین هنرمند کوشش کرد ملودیها وترانههایی دراین زمینهها ساخته شود تا فراموش نگردند. به گفته زنده یاد استاد فرامرز پایور، هر کدام از ترانههای بختیاری دارای یک موتیف یا قطعه هستند که با شعرهای گوناگون تکرار میشوند و نمیتوان تغییری درآن ایجاد کرد. استاد پایور حدوداً 4 سال در هنرستان موسیقی شهر اصفهان به تدریس موسیقی میپرداخت و در همان جا ارکستری به سرپرستی خود راهاندازی کرد که بنده در آن ارکستر آواز میخواندم.اما آقای علاءالدین با ذوقی که داشت، ترانههایی ساخت که به این گنجینه و میراث فرهنگی آثاری دیگر افزوده شد.البته نباید حضور و همکاری هنرمندان، شاعران و آهنگسازانی که درکنار شادروان مسعودبختیاری بودند و قابل تقدیر میباشند فراموش شود؛ هنرمندانی نظیر آقای منصورقنادپور، شادروان عطاءالله جنگوک(نوازنده تار و سهتار) و علی حافظی (نوازنده نی) و شاعرانی چون آقای قاعده بختیاری و...البته دوستان بسیاری در این همراهی حضور داشتند که تعداد نام آنها بسیار است و دراین فضا نمیگنجد.
او در زمینه شعر و ترانه سرایی چه کارهایی انجام داده است؟
تمامی اشعاربختیاری به لحاظ موسیقایی دارای یک وزن و قافیه هستند و آقای علاءالدین با هوش سرشار خود از این اوزان موسیقی بهره برد و روی آن شعر و ترانه سرود و تلاش او درگسترش موسیقی بختیاری چه در زمینه شعر و چه آهنگسازی بر کسی پوشیده نیست و با همت بسیار خود توانست سبک و شیوهای منحصر به فرد خلق کند تا آنجا که تمامی آثارو شناسنامه کاری اش مشخصاً امضای خود او است؛ بویژه درعرصه خوانندگی. صدای او حالتی بم و بسیار خسته و زیبا بود که مختص به بهمن علاءالدین است و این آرامش و حس خوب در تمامی آثارش مشهود بود.
گویا اثری برای زنده یاد استاد بهمن علاءالدین در دست انتشار دارید. کمی دراین باره توضیح دهید؟
بله. قطعهای بسیار زیبا با همراهی پسرم ساختهام که در رثای این استاد بزرگ است و تقریباً 90 درصد کار ضبط شده است. شعر این اثر سروده آقای کوروش کیانی قلعه سردی است اما بهدلیل شرایط حال حاضر جامعه امکان انتشار آن وجود ندارد البته امیدوارم مسئولان فرهنگی بویژه دوستان بختیاری حمایت و همتی داشته باشند تا این قطعه بهصورت تصویری منتشر شود.
از دیدگاه شما جایگاه بزرگانی همچون بهمن علاءالدین چقدر درموسیقی ایران خالی است؟
قطعاً بسیار. اگر امروز شما از هنرمندانی چون استاد بهمن علاءالدین یاد میکنید این امر نشان از جایگاه خالی این بزرگان است. او خودش بود و سالها زمان خواهد برد تا مادرگیتی چنین فرزندی متولد کند، خوانندهای که با ظهور خود تحولی شگرف در موسیقی ایل بختیاری ایجاد کرد و نسل جوان موسیقی بختیاری تلاش میکنند به سبک و شیوه ایشان آواز بخوانند. درنسل ما شاید تعداد خوانندگانی که از آگاهی و سواد موسیقایی برخوردار بودند و آشنا به تاریخ سیاسی و اجتماعی قوم خود به تعداد 10 نفر هم نمیرسید و بیتردید سالهای بسیار باید بگذرد تا چنین هنرمندانی تربیت شوند، حالا حساب کنید در شرایط و امکانات امروز آیا میتوان چنین انتظاراتی داشت؟ البته تعداد خوانندهها بسیار است اما تا این افراد بخواهند بهمن علاءالدین شوند و صاحب اثر، باید خون جگر خورد. امیدوارم مردم و مسئولان فرهنگی توجه خود را به موسیقی و موسیقیدانها بیشتر کنند چرا که موسیقیهایی که امروز به گوش میرسد نه تنها مورد پسند نیست بلکه عصبانیت موزیسینها را هم بر میانگیزد، گویا حس میشود یا سهواً یا عمداً این دوستان میخواهند موسیقی مقامی و موسیقی سنتی ما از بین برود و هیچ فکر و هدف بلندی پشت این ماجرا نیست اما اگر هنرمندان، آهنگسازان و ترانه سرایان ملی و هر قوم حمایت شوند قطعاً میتوانیم موسیقی مان را جهانی کنیم.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه