از گروه‌های تئاتری حمایت شود

علی پویان
مدرس و کارگردان تئاتر
کسانی که از «تئاتر آنلاین» یا چیزی شبیه به این عناوین و اسامی حرف می‌زنند به‌نظر می‌رسد تعریف تئاتر را فراموش کرده‌اند و یادشان رفته که تئاتر یک موجود یا یک هنر کاملاً زنده است و صرفاً با حضور و نقش تماشاگر و مخاطب شکل می‌گیرد و معنی و تعریف پیدا می‌کند. به گفته‌ای دیگر رونق و بسط و پیدایش تئاتر از همین جوهره و اصل شکل گرفته و ما نمی‌توانیم بگوییم این هم‌نفسی را از تئاتر می‌گیریم و آن را در قالب تصویر می‌بریم و اسمش را هم می‌گذاریم تئاتر آنلاین. خیر؛ چنین چیزی از منظر و نگاه من درست نیست چون اگر می‌توانستیم این باور و تعریف را بپذیریم آن‌وقت باید با خودمان این سؤال را مرور کنیم که این تئاتری که ما ساخته‌ایم چه تفاوتی با دیگر ژانرها و حوزه‌های هنری دارد؟ من معتقدم از تئاترهای تلویزیونی یا همان تله‌تئاتر هم به اندازه‌ای که باید و شاید استقبال آنچنانی صورت نگرفت و این آمار به صورت کیفی و کمی با آن استقبالی که در مواجهه با تئاتر زنده اتفاق می‌افتد اصلاً قابل مقایسه نیست. تئاتر را باید هم‌نفس با تمامی عوامل آن دید و آنجاست که شما می‌توانید بگویید اینجا تئاتری در حال اجراست که شما نفس‌به‌نفس با بازیگر روی صحنه و دکور و آن زندگی که برای شما روی صحنه اجرا می‌شود همراه شده‌اید. در همه جای دنیا وضع همین است و تئاتر زنده جایگاه و ارج دیگری دارد و به گونه‌های دیگر از اجرای تلویزیونی و... اسم تئاتر نمی‌دهند. حال تصور کنیم در کشور ما که بیشتر به سمت تئاترها و جشنواره‌های آماری هستیم و پی بیلان کاری، وضع علیحده‌تر خواهد شد. به عقیده من امروز می‌شود همه چیز را به گردن کرونا انداخت اما در خلوت خود می‌توانیم این سؤال را هم از خودمان بپرسیم که مگر قبل از کرونا  چه اتفاق خاص و ویژه‌ای برای تئاتر افتاد و یا در دوران پیش از این پاندمی چه تغییر و تحول خاصی رخ داد که باعث شد تئاتر به شکل درست و اصولی‌اش پیشرفت کند. پس به عقیده من اگر از تئاتر آنلاین استقبال نشد، امری کاملاً بدیهی است و اتفاقاً اگر استقبال می‌شد جای تعجب داشت و این عدم استقبال حداقل برای کسی مثل من کاملاً قابل پیش‌بینی بود. در این مدت صرفاً هزینه‌هایی انجام شد تا همان بخشی که گفته می‌شود بخش آماری به جایی برسد در حالی که می‌شد با این هزینه‌ها، نه فقط امسال، که سال‌های گذشته و بعد هم کارهای مفیدتری انجام داد و نمونه‌اش حمایت بی‌قید و شرط از گروه‌های تئاتری برای حفظ انسجام و تولید بود. اگر می‌خواهیم چراغ تئاتر روشن بماند و به حیات خود ادامه بدهد این اتفاق باید دیر یا زود بیفتد و از گروه‌های تئاتری متناسب با شأن و شخصیت تئاتر و تئاتری‌ها حمایت شود آن‌هم بدون هیچ درخواست و مطالبه‌ای. هنر نمایش، هنری بله قربان‌گو نیست، اتفاقاً برعکس و اگر هم باشد دیگر نمی‌شود اسمش را تئاتر گذاشت بلکه یک «شو» و نمایش برای انجام خواسته‌های دیگران است و یک شعار به تمام معنی. به هر روی ما بعد از کرونا آدم‌های گذشته نخواهیم بود چون اتفاق بزرگی در سراسر جهان رخ داده و به عقیده من ممکن نیست چنین رخداد بزرگی ما را بدون تغییر بگذارد بلکه تصور من این است که پس از این دوران آدم‌ها و موضوعات در جامعه و البته در تئاتر تغییر می‌کند و تئاتر به سمت انسانی شدن که اصل و جوهره‌اش است برمی گردد.