روز تلخ دانشگاه

همه چیز از «طرح اصلاح قانون مطبوعات» شروع شد و با توقیف روزنامه سلام، اعتراضات به محدودیت فعالیت روزنامه‌ها به کوی دانشگاه تهران رسید. روزنامه سلام 15 تیرماه با انتشار یک نامه در تیتر یک خود نوشت: «سعید اسلامی (امامی که نامش برای پرونده قتل‌های زنجیره‌ای مطرح بود) پیشنهاد اصلاح قانون مطبوعات را داده است.» بعد از انتشار این گزارش با شکایت وزارت اطلاعات روزنامه سلام با حکم قوه قضائیه توقیف شد. حکمی که بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌های اصلاح‌طلب از نشاط گرفته تا صبح امروز و... داشت. این موضوع روز پنجشنبه 17 تیرماه سال 1378 به نشست دفتر تحکیم وحدت و شب آن روز به کوی دانشگاه (خوابگاه دانشجویان دانشگاه تهران در خیابان امیرآباد) هم کشیده شد. عده‌ای از دانشجویان معترض به توقیف روزنامه سلام، شب پنجشنبه 17 تیرماه درحیاط کوی دانشگاه راهپیمایی کردند، اعتراضاتی که دامنه آن به خارج از کوی دانشگاه و درگیری با مأموران نیروی انتظامی هم کشیده شد. البته بعد از ساعتی دانشجویان به داخل کوی بازگشتند اما فضای کوی ملتهب بود تا اینکه بامداد 18 تیر گروهی از افراد به کوی دانشگاه حمله کردند. در این حادثه تعدادی از دانشجویان مجروح شدند، گروهی از دانشجویان بازداشت شدند و خسارت‌های زیادی به اموال دانشجویان در کوی دانشگاه و اتاق‌های خوابگاه‌ها وارد شد.
حمله به کوی دانشگاه موجی از اعتراضات خیابانی و ناآرامی‌ها و درگیری‌ها را در مناطقی از تهران (بخصوص اطراف دانشگاه تهران و میدان انقلاب) و چند شهر کشور به همراه داشت و گروهی از دانشجویان در دانشگاه تهران دست به تحصن زدند. به‌دنبال حمله به کوی دانشگاه وزیر وقت علوم، مصطفی معین استعفا داد. البته سید محمد خاتمی رئیس جمهوری وقت در پاسخی به وزیر ضمن رد این استعفا از تلاش‌های آقای معین و دیگر مسئولان در آرام ‌کردن فضای متشنج کوی دانشگاه تقدیر کرد و با تأکید بر پرهیز از هرگونه خشونت و تشنج، آرامش را اساسی‌ترین نیاز کشور و لازمه مهم توسعه سیاسی دانست. همچنین رئیس جمهوری دستور پیگیری موضوع کوی دانشگاه را صادر و کمیته‌ای ویژه در شورای عالی امنیت ملی مأمور رسیدگی به ابعاد مختلف این ماجرا شد. اعضای این کمیته شامل ابراهیم رئیسی، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، مرتضی رضایی، رئیس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عباسعلی فراتی، دادستان دادسرای نظامی استان تهران، احمد وحیدی، رئیس اداره اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، غلامرضا ظریفیان، نماینده وزیر فرهنگ و آموزش عالی، مصطفی تاج‌‌زاده و غلامحسین بلندیان از معاونان وزارت کشور، جمال شفیعی، نماینده وزارت اطلاعات و علی ربیعی عضو دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بودند.
در پی این حادثه رهبر معظم انقلاب آیت‌الله سید علی خامنه‌ای روز 21 تیرماه طی یک سخنرانی اعلام کردند: «برادران و خواهران عزیز، خیلی خوش آمدید. حرف‌های گفتنی زیاد است، اما مطلبی که از نظر من مهمتر از همه است و ذهن مرا مشغول کرده، حمله به خوابگاه جوانان و دانشجویان است. این حادثه تلخ، قلب مرا جریحه‌ دار کرد؛ حادثه غیرقابل قبولی در جمهوری اسلامی بود. حمله به منزل و مأوا و مسکنِ جمعی - بخصوص در شب یا در هنگام نماز جماعت - به هیچ وجه در نظام اسلامی قابل قبول نیست. جوانان این کشور - چه دانشجویان و چه غیر دانشجویان - فرزندان من هستند و هرگونه چیزی که برای این مجموعه‌ها مایه اضطراب و ناراحتی و اشتباه در فهم باشد، برای من بسیار سخت و سنگین است. هرکسی بوده، فرق نمی‌کند؛ چه در لباس نیروی انتظامی، چه در غیر آن. مسلماً با کسانی که در نظام جمهوری اسلامی تخلف می‌کنند، باید برخورد شود. اما با کسی که تخلفی نکرده است؛ کسی که در خانه خود در حال استراحت است، آن هم در محیط جوان دانشجویی، کار بسیار خطا و ناروایی است اگر برخورد شود. اینکه 100 نفر یا 200 نفر از کوی دانشگاه خارج شدند و حرف هایی زدند و شعارهایی دادند، بهانه و مجوزی نمی‌شود برای اینکه کسانی، در هر لباس و با هر نامی، وارد آن محیط شوند و کارهای ناروایی انجام دهند...»
همچنین روز 22 تیرماه سید محمد خاتمی در پایان جلسه کمیته ویژه شورای عالی امنیت ملی کشور برای پیگیری حوادث کوی دانشگاه تهران گفت: «حادثه کوی دانشگاه فوق‌العاده تلخ بود. این حرکت و اهانت به دانشگاه و محیط علم و برخورد خشونت‌‌آمیز با دانشجویان برای همه ما غیرقابل تحمل بود و به این جهت، بلافاصله کمیته ویژه‌ای از طرف دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تشکیل شد و به تأیید رهبر معظم انقلاب رسید و کار خود را با جدیت ادامه داده و می‌دهد... در برخورد با عوامل این حادثه جدیت دارم و امیدوارم در آینده بتوانم با تفصیل و تحلیل بیشتر دراین‌باره صحبت کنم. حادثه‌ای که پنجشنبه ‌شب رخ داد، بعد از یکی، دو روز، جریان انحرافی در آن پیدا شد و به نظر من این جریان خیر کشور را نمی‌خواهد و هدفش لطمه‌ زدن به اصل نظام و ایجاد آشوب و تشنج در جامعه است...»