قبرستان مشترک مسلمانان و یهودیان ثبت ملی شد

گروه ایران زمین- گورستان قدیمی «جوی هرهر» که از دوره زندیان تا به امروز در حاشیه خیابان مهدی شهر یزد جا خوش کرده بعد از سال‌ها بی‌مهری سرانجام با تلاش مسئولان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ثبت شد تا شاید بخش‌های باقی مانده آن با دقت بیشتری حفظ و نگهداری شوند. این قبرستان چند صد ساله که اموات تمام ادیان از جمله مسلمانان و یهودیان را در دل خود جای داده تا قبل از دهه ۴۰ هجری اهمیت خاصی در بین بزرگان شهر داشته تا جایی که بزرگان بسیاری در آن به خاک سپرده شده‌اند.
شاید کمتر کسی بداند که نام این قبرستان برگرفته از رودی به‌همین نام بوده که از نزدیکی آن گذر کرده است. این قبرستان قدیمی نه تنها به ‌لحاظ قدمت و آثار معماری برجا مانده دارای ارزش‌ خاصی برای شهر یزد بوده بلکه مأمن افراد سرشناس بزرگی همچون «ملا عبدالکریم مسگر» عالم دینی عصر مشروطیت و نماینده مردم یزد در نخستین دوره مجلس شورای ملی، «محمود فرساد» عالم امامی، ادیب و شاعر و فرزند مجدالعلما یکی از علمای برجسته یزد، «قنبر کاشی‌ساز نائینی» بنیانگذار صنعت کاشی‌سازی در میبد و «محمد عبدل یزدی» معروف به پهلوان کوچک یزدی است که بر اهمیت آن می‌افزاید.
«علی‌اصغر صمدیانی»، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد در گفت‌و‌گو با «ایران» از ثبت این گورستان قدیمی در فهرست آثار ملی خبر داد و اظهار داشت: قبرستان «جُرهُر» یا قبرستان «جوی هُرهُر» از قدیمی‌ترین آرامستان‌های یزد بوده که بازمانده از دوره زندیان است. این قبرستان که در مساحتی بیش از ۵۲ هزار مترمربع در حریم ثبت جهانی یزد قرار گرفته از دیرباز محل دفن اموات ادیان مختلف از جمله مسلمانان، یهودیان، زرتشتیان، مسیحیان و... بوده و برای اهالی این شهر دارای جایگاه ویژه‌ای است.
وی با اشاره به اینکه نام این قبرستان به معنی صدای هرهر آب است، افزود: شکل و نوع ساختمان‌های موجود در این قبرستان بازگوکننده معماری قاجاری – پهلوی آن است. از دیرباز تا کنون قبرستان مسلمانان در ضلع شمالی و قبرستان یهودیان در ضلع جنوبی این محل قرار گرفته است. البته در حال حاضر در قبرستان مسلمانان، دفن اموات انجام نمی‌شود اما قبرستان یهودیان با مساحت تقریبی ۲۲ هزار مترمربع، همچنان کاربری خویش را حفظ کرده و علاوه بر دفن اموات، مراسم‌ مذهبی نیز در آن انجام می‌شود.
معرفی «قبرستان جوی هرهر» به گردشگران بافت جهانی یزد
معاون اداره کل میراث فرهنگی یزد با اشاره به اهمیت این بنا افزود: از آنجایی که این بنا در بافت جهانی یزد قرار گرفته امیدواریم با ثبت آن بتوانیم بخش باقیمانده این اثر تاریخی را حفظ کرده و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر یزد آن را به گردشگران معرفی کنیم.
صمدیانی با اشاره به این که مزار جوی هرهر، پیکر افراد برجسته علمی، فرهنگی و اقتصادی را در خود جای‌ داده است، تصریح کرد: سنگ قبرهای باقیمانده از دوره صفویان و بقایای پنج آرامگاه خصوصی در این قبرستان باقی مانده ‌است اما مابقی بخش‌های وابسته به این آرامستان مانند غسالخانه و... از بین رفته ‌است. البته در ادوار مختلف قسمت‌هایی از این آرامستان ساماندهی شده اما هنوز بخش‌های قابل توجهی از آن نیازمند ساماندهی است.