روز تاریخی خزر

سران ۵ کشور ساحلى خزر، متشکل از محمود احمدى‌نژاد رئیس جمهوری ایران، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، الهام على‌اف رئیس جمهورى آذربایجان، نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری قزاقستان و قربانقلى بردى محمداف رئیس جمهورى ترکمنستان روز سه‌شنبه ۲۴ مهر ۱۳۸۶ جهت مذاکره درباره مسائل منطقه و مسائل مربوط به دریاى خزر در تالار حافظیه مجموعه سعدآباد تهران گرد هم آمدند.در پایان این اجلاس، پنج کشور ساحلی دریای خزر برای اولین مرتبه و در یک اعلامیه 25 ماده‌ای درباره مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تفاهم کردند.
مجتبی ثمره‌هاشمى، مشاور ارشد رئیس جمهوری یک روز پس از این اجلاس در گفت‌وگو با روزنامه ایران گفت: «بعد از فروپاشى شوروى هر کدام از کشورهاى جدیدالتأسیس براى استفاده از دریاى خزر و بهره از منافع آن همچون کشتیرانى و استفاده از آبزیان و منابع سطحى و زیرسطحى دچار نوعى سردرگمى بودند و سؤال آن بود که حق حاکمیت هر یک از آنها تا کجاست؟ حدود ۵ سال پیش اولین اجلاس سران کشورهاى ساحلى خزر تشکیل شد، اما نتیجه مناسبى نداشت و اجلاس بدون هیچ گونه تصمیم‌گیرى خاتمه یافت و حتى بعضى اختلاف‌ها تشدید شد. در فاصله ۵ سال کشورهاى ساحلى تماس‌هاى مختلف برقرار کردند و به تفاهمات چندجانبه در سطوح مختلف کارشناسى و سیاسى براى تعیین رژیم حقوقى دریاى خزر دست یافتند تا در نهایت با پیشنهاد جمهورى اسلامى ایران اجلاس سران در تهران برگزار شد.
اجلاس سران در تهران از جهات مختلف قابل توجه است اول اینکه سران کشورهاى ساحلى خزر را از بن‌بست تصمیم‌گیرى مشترک خارج کرد و تصمیمات خیلى خوبى اتخاذ شد که زمینه نهایى شدن تکلیف حقوقى دریا است.از جمله مهم‌ترین تصمیمات اجلاس و به پیشنهاد ایران، تشکیل سازمان همکارى‌هاى اقتصادى دریاى خزر است که به صورت عملیاتى تصویب شد. تصمیم مهم دیگر این بود که همه کشورها توافق کردند هیچ نیروى نظامى خارجى در محدوده دریاى خزر تحت پرچم کشورهاى غیر ساحلى خزر حضور پیدا نکند و هیچ کشورى مجاز نیست بخشى از دریا را محل استفاده کشور ثالث علیه کشور دیگر ساحلى خزر قرار دهد...»
ولادیمیر پوتین همچنین در سفر خود به تهران به دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی رفت. در این دیدار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ظرفیت‌های متنوع و مختلف دو کشور را زمینه‌ مساعدی برای گسترش روابط خواندند و با اشاره به تأکید پوتین درباره‌ عزم جدی مسکو برای گسترش نامحدود و همه‌جانبه‌ روابط با تهران فرمودند: ما نیز از گسترش مناسبات استقبال می‌کنیم و آن را به نفع دو کشور و دو ملت می‌دانیم.ولادیمیر پوتین نیز مذاکرات همه‌جانبه‌ خود با ایران را جدی و بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت: منافع ملت روسیه در وجود یک ایران قوی و مؤثر در عرصه‌ بین‌المللی نهفته است و مسکو درخصوص همکاری‌های خود با تهران هیچ محدودیتی قائل نیست و در حال و آینده بدون هیچ تردیدی در این مسیر حرکت خواهد کرد.