«کرونا» رشد بازی های ورزش الکترونیک را در خاورمیانه رقم زد

میترا جلیلی
خبرنگار
با شیوع کرونا بازار بازی‌های ویدئویی در جهان داغ شد و بازی‌های الکترونیک ورزشی (Esports) نیز از این قاعده مستثنی نبوده است به گونه‌ای که انتظار می‌رود ارزش بازار جهانی ورزش‌های الکترونیک در سال 2023 نزدیک به 1.6 میلیارد دلار شود در حالی که در سال 2018 این بازار، ارزشی 776 میلیون دلاری داشت. در این میان خاورمیانه و شمال آفریقا(MENA) شاهد جهشی بزرگ در صنعت گیم بوده که بیشترین بخش آن به بازی‌های الکترونیک(Esports) مربوط می‌شود.
کرونا، موتورمحرکه Esports
Esports که محفلی برای رویارویی حرفه‌ای‌ترین گیمرهای جهان بوده و حتی برخی آن را از نظر اعتبار با ال کلاسیکو مقایسه می‌کنند، معمولاً با جوایزی چشمگیر از چندهزار دلار تا چندمیلیون دلار همراه است و در جهان طرفداران پروپاقرصی دارد. ظهور سرویس‌های استریم همچون توییچ، یوتیوب لایو و… به توسعه این بازی‌ها کمک شایان توجهی کرد چراکه گیمرهای بزرگی از دل همین سرویس‌ها به جهانیان معرفی شدند و بازی‌های Esports رونق بیشتری گرفت. حالا دیگر این مسابقات تنها مختص گیم‌هایی خاص نیست و طیف بزرگی از بازی‌ها را شامل می‌شود و گیمرهای این حوزه مدت زمان زیادی را صرف تمرین و برگزاری مسابقات دوستانه می‌کنند تا میزان آمادگی آنها بالا برود و در تورنمنت‌های جهانی که در شاخه‌های مختلف برگزار می‌شود شرکت کنند.
تازه‌ترین گزارش مؤسسه YouGov نشان می‌دهد با این که به‌طور کلی بیشتر رشد Esports از بازارهای بزرگی همچون امریکای شمالی و چین نشأت می‌گیرد اما حالا دیگر خاورمیانه نیز می‌تواند نقشی عمده و اساسی در این رشد ایفا کند و با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و روند روبه رشد تعداد گیمرها در خاورمیانه، شاهد رشد انفجاری eSports دراین منطقه هستیم.
 محققان این مؤسسه عنوان کرده‌اند که خاورمیانه و شمال آفریقا(MENA) یک بازار گیم با رشدی سریع است و حالا دیگر در حال تبدیل شدن از بازی‌های تفننی(casual) به بازی‌های واقعیت مجازی و ورزش‌های رقابتی است. (MENA اصطلاحی است که برای نامیدن کشورهای عمده تولیدکننده نفت که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارند به کار می‌رود). با افزایش ضریب نفوذ اینترنت و روند روبه رشد تعداد گیمرها در خاورمیانه، شاهد رشد انفجاری eSports دراین منطقه هستیم، ورزش‌های الکترونیک یکی ازسریع ترین رشدها را در میان فناوری‌های صنعت و سرگرمی در جهان دارد و تعداد مخاطبان و میزان درآمد آن رو به افزایش است. در گزارش این مؤسسه همچنین آمده است: داده‌های ما نشان می‌دهد که برای یک بخش و تعداد مهمی از گیمرهای این منطقه، حالا دیگر تماشای آنلاین بازی‌های ویدئویی به اندازه خود گیم به یک سرگرمی تبدیل شده است.
یکی از دلایل اصلی و مهم برای افزایش علاقه به ورزش‌های الکترونیک(eSports)، شیوع کرونا، افزایش فاصله گذاری‌های اجتماعی و گزینه‌های محدود حال حاضر برای تماشا و انجام ورزش‌های فیزیکی و سنتی و همچنین حضور در استادیوم‌ها و... است. اما به هرحال باید گفت که این افزایش علاقه به ورزش‌های الکترونیک در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا(MENA) تنها به شیوع کووید19 مربوط نمی‌شود و احتمالاً جنبشی که حتی قبل از همه‌گیری نیز وجود داشت در این زمینه بی‌تأثیر نبوده هرچند نمی‌توان منکر این موضوع شد که کرونا موتور محرکه اصلی برای افزایش تعداد گیمرهای eSports بازی‌های ویدئویی در منطقه و همچنین مدت زمان حضور آنها در فضای آنلاین، گیم و... بوده است.
ضریب نفوذ بالای تلفن همراه و اینترنت در خاورمیانه
اما چرا منطقه MENA تا این حد در زمینه بازی‌های الکترونیک رشد داشته است؟ یکی از دلایل این موضوع افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در منطقه است که خود زمینه ساز استفاده بیشتر کاربران از موبایل برای گیم شده است. در منطقه MENA، تعداد گیمرهایی که از طریق تلفن‌های هوشمند یا تبلت بازی می‌کنند به وضوح بیشتر از گیمرهای کامپیوترهای خانگی یا کنسول هاست. اگر هم بخواهیم به ذکر نمونه‌هایی در این حوزه بپردازیم می‌توان به مصر اشاره کرد که تنها 14درصد از گیمرها از کنسول استفاده می‌کنند درحالی که 58درصد آنها برای بازی از تلفن هوشمند یا تبلت استفاده می‌کنند.در امارات هم 21 درصد گیمرهای این کشور از کنسول‌ها برای بازی استفاده می‌کنند و 57 درصد هم تلفن همراه را به‌عنوان وسیله اصلی برای گیم خود انتخاب کرده‌اند. این ارقام در عربستان سعودی هم برای کنسول 20 درصد است و برای تلفن همراه به 52 درصد می‌رسد.
با وجود رشد و توسعه بازی‌های الکترونیک در این منطقه، هنوز هم محققان معتقدند برای اینکه eSports به پتانسیل کامل خود برسد، دولت‌ها و سایر ذینفعان باید همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند.ازسوی دیگر ظهور شبکه‌های تلفن همراه 5G، مسابقات پر سر و صدا، تشویق به مشارکت گیمرهای زن در منطقه و همچنین شناخت مزایای بالقوه آموزشی eSports همگی می‌توانند به رشد این بخش کمک کنند.
این توسعه چشمگیر
اگر بخواهیم به نمونه‌هایی از پیشرفت و توسعه بازی‌های الکترونیک در منطقه MENA اشاره کنیم باید گفت که در اکتبر 2019 شرکت W Ventures مستقر در دوبی اعلام کرد که 50 میلیون دلار برای توسعه اکوسیستم بازی‌های الکترونیکی محلی(eSports) و گیم در خاورمیانه و شمال آفریقا هزینه خواهد کرد. در همین حال ترکیه در ژانویه 2019 درهای بزرگ‌ترین مکان eSports اروپا را به روی دوستداران این رشته ورزشی-تفریحی باز کرد. محبوبیت ورزش‌های الکترونیکی در ترکیه بسیار بالا رفته است و تخمین زده می‌شود که این کشور 15هزار تیم پایه در سراسر کشور داشته باشد و بیش از هزار متخصص دارای مجوز بر ورزش الکترونیک نظارت داشته باشند.همچنین در سال 2019 بلیت مسابقه فینال لیگ تابستانی League of Legends استانبول که با ظرفیت 15هزار نفر برگزار شد تنها در مدت چهار ساعت به فروش رسید که همگی این موارد نشان از محبوبیت بالای ورزش الکترونیک در ترکیه دارد.
در مثالی دیگر می‌توان به Activision، یک مؤسسه امریکایی نشر بازی‌های ویدئویی درکالیفرنیا اشاره کرد که از سال 1979تاکنون فعالیت دارد. این مؤسسه طی همکاری با شرکت مخابرات عربستان، سرورهای اختصاصی میزبانی شده در ریاض و جده را برای بازی پرطرفدار Call of Duty در منطقه معرفی کرده است. Riot Games نیز که شرکتی محسوب می‌شود که پشت لیگ افسانه‌ها (League of Legends)قرار دارد، دراکتبر 2020 برای گیم Valorant از سرورهای خاورمیانه استفاده کرد. همچنین بتازگی شرکت Zain Group یکی از ارائه دهندگان خدمات مخابراتی در کویت که 50 میلیون مشتری در سراسر MENA دارد هم به این عرصه وارد شد. درواقع این کمپانی با هدف ایجاد تقویمی مشخص و انحصاری برای مسابقات منطقه‌ای آنلاین eSports، یک برند و نام تجاری جدید با نام Zain Esports را راه‌اندازی کرده است که این کار می‌تواند به ورزش‌های الکترونیک در این منطقه وجهه‌ای خاص ببخشد.
این سرمایه گذاری‌های هدفمند
گرچه به طور حتم بازار بازی‌های الکترونیک نیز تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفت، اما میزان سرمایه‌گذاری به‌منظور ایجاد فضاهای تماشای ورزش‌های الکترونیکی و گیم در منطقه با سرعت ادامه دارد که بخشی از این سرمایه گذاری‌ها به آموزش‌های آکادمیک اختصاص دارد. در همین راستا برنامه‌ریزی شده است که تا آخر سال‌جاری، یک مرکز و مجموعه بزرگ توسعه بازی‌های eSports و واقعیت مجازی(VR gaming) در ابوظبی افتتاح شود که این مجموعه بزرگ eSports و VR معروف به Pixel خواهد بود و میزبان نخستین آکادمی eSports مجاز در منطقه می‌شود.
 همچنین دوبی در سال 2015 میزبان ESL Pro League، نخستین تورنمنت اصلی و گسترده در منطقه شد که جایزه‌ای 250هزار دلاری برای آن در نظر گرفته شده بود. چهار سال بعد این شهر میزبان بزرگترین جشنواره بازی منطقه، Insomnia UAE و KSA بود که بیش از هشت میلیون گیمر به‌صورت آنلاین حضور داشتند و بیش از 50هزار بازدید کننده را به خود جلب کرد. گسترش نام تجاری Insomnia به خاورمیانه که 20 سال پیش در لندن آغاز به کار کرد، نشان دهنده علاقه روزافزون به ورزش‌های الکترونیک در منطقه است. به‌عنوان بخشی از این رشد، دوبی قصد دارد تا یک استادیوم اختصاصی eSports بسازد و فدراسیون بین‌المللی ورزش‌های مستقر در کره جنوبی (IESF) به‌عنوان بخشی از برنامه‌های خود برای گسترش ورزش‌های الکترونیک در خاورمیانه، تفاهمنامه‌ای را با گروه رسانه‌ای Motivate امارات امضا کرد.
سرمایه‌گذاران همچنین به فرصت‌های eSports چشم دوخته‌اند. به‌عنوان مثال Anubis Gaming یک تیم مصری eSports است که سال گذشته در دو مرحله تأمین بودجه 253 هزار یورویی (460 هزار دلار) را تضمین کرد. این تیم بخشی از سرمایه‌گذاری خود را برای جذب بازیکنان و مربیان بیشتر و همچنین ارتقای امکانات آموزشی خود استفاده کرد.