تاریخ شفاهی برای فرهنگ شفاهی


سید جمال هادیان طبایی زواره
 رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
سرانجام پس از دو سال تلاش، پروژه تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات به ثمر نشست و نخستین جلد آن رونمایی شد. فرهنگ ما ایرانیان، فرهنگی عمدتاً شفاهی است و بسیاری از دانش‌ها و تجربه‌های ارزشمند در طول زمان سینه به سینه منتقل شده و چون مکتوب و مستند نشده از میان رفته است.
تاریخ شفاهی گفت‌وگویی آگاهانه درباره گذشته، منبعی تحقیقی برای استفاده محققان و مستندی برای درک انتقادی از گذشته است؛ تاریخ شفاهی می‌تواند تمام سطوح انسانی و اجتماعی را در بر بگیرد و رویدادهای در حال فراموشی را به حافظه تاریخ بسپارد؛ در واقع گرانیگاه تاریخ شفاهی احیای حافظه جمعی است.
ویژگی برجسته تاریخ شفاهی در مقایسه با تاریخ‌نگاری مبتنی بر اسناد و گزارش‌های رسمی، ضبط و ترسیم فراز و فرودهای روان‌شناختی و ارائه تصویری کم و بیش زنده بر اساس تجربیات مستقیم و غیرمستقیم افراد است. ثبت این تجربه‌ها در واقع تلاش برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است. به عبارتی از این طریق دانسته‌های غیرمکتوب نهفته در ذهن مدیران، به دانشی آشکار و قابل استفاده دیگران تبدیل می‌شود. وقتی تجارب مدیریتی تدوین و مستندسازی شود می‌توان برای آن کاربردهای مختلفی در آموزش، هم‌آموزی و یادگیری سازمانی هم متصور بود.
امروزه تقریباً تمامی فعالیت‌ها و فرایندها، مستلزم انجام کار دانش‌محورند و به همین دلیل تمامی کارکنان باید به کارکنان دانش‌محور تبدیل شوند و کار به جای آنکه به نیروی دستان کارکنان وابسته باشد، به دانش آنها متکی باشد و این، یعنی خلق، تسهیم و استفاده از دانش در فعالیت‌های هر فرد در سازمانش. سازمان‌ها برای موفقیت باید به سرمایه‌های فکری، به‌عنوان سرمایه اصلی بنگرند و بر تولید و حفظ این سرمایه‌ها تأکید کنند. برای بهینه کردن فرایند ثبت و ضبط تجارب، سازمان‌ها و نهادها می‌توانند در کنار انجام وظایف خود تاریخ شفاهی آن سازمان یا نهاد را تدوین کنند. همین اهمیت و ضرورت، وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم را در کنار تمام وظایف حوزه توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و مخابراتی بر آن داشت تا برای حفظ و انتقال دانش‌های غیرمکتوب و تجربیات وزیران و مدیران پیشین این وزارتخانه، تدوین تاریخ شفاهی را آغاز کند تا ناگفته‌های دوران حضور و فعالیت‌شان به زبانی ساده در قالب فیلم و کتاب برای مخاطبان ثبت و ضبط شود. تجارب و اقدامات ابتکاری و بومی فعالان این بخش، بویژه در دوران دفاع مقدس و در دوران تحریم‌های ظالمانه بسیار ارزشمند و قابل ستایش و نقطه عطفی در صنعت مخابرات و فناوری ارتباطی کشور است.
در پروژه تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات که به ایده و اهتمام مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی این وزارتخانه به ثمر نشست ۴۵ نفر از پیشکسوتان و مدیران پیشین بخش ارتباطات، در ۲۰۶ جلسه و ۳۰۰ ساعت، مقابل دوربین تاریخ شفاهی قرار گرفتند و به انتقال تجربیات خود پرداختند. حاصل این مستندسازی ارزشمند ۲۰ مستند تلویزیونی و ده مجلد کتاب خواهد بود که بتدریج منتشر خواهد شد.
توجه به این نکته ضروری است که تاریخ شفاهی همیشه در جریان است و پایان‌پذیر نیست و اگر فهم درستی از ضرورت تدوین آن وجود داشته باشد، ضبط و ثبت بی‌طرفانه آن در همه ادوار ادامه خواهد یافت؛ بازنشستگی مدیران و کارکنان حرفه‌ای هرگز به معنای توقف جریان دانش و تجربه‌های ارزشمند آنها در طول دوران خدمت نیست بلکه جریان ارتباط فکری این گنجینه‌های خرد و تجربه با سازمانشان از طریق حضور در تاریخ شفاهی همیشگی خواهد بود. به ثمر نشستن تاریخ شفاهی حوزه ارتباطات به‌عنوان نخستین رویداد از این نوع در مجموعه دولت در کنار همه توفیق‌های وزارت ارتباطات فعالیت موفقی است که باید به همه ارکان دولت تسری یابد.




آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7571/1/570077/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها