مشکل مسکن در خارج از بخش مسکن است

بیت‌الله ستاریان
کارشناس ارشد اقتصاد مسکن
بازار مسکن در هر کشور کاملاً به شرایط اقتصادی آن کشور وابسته است. در کشورهایی که قیمت مسکن ثبات دارد، به‌خاطر ساختار اقتصادی است. ساختار اقتصادی کشورهای موفق در کنترل بازار مسکن با ساختار اقتصادی ایران متفاوت است. در مورد کشوری صحبت می‌کنیم که محدودیت‌های خاصی در اقتصاد دارد. اقتصاد ما بازار آزاد، سرمایه گذاری‌های خارجی، حضور بانک خارجی، سیاست‌های کنترل پایه پولی، کنترل نقدینگی ندارد. تعریف اقتصاد در ایران، اقتصاد دولتی است. برای مثال در کشورهای اروپایی که توانسته‌اند مشکل مسکن را حل کنند از مسائل جمعیتی تا اقتصاد کلان، در این کشورها، ساختاری متفاوت با ما دارد.مشکل مسکن در بخش مسکن نیست، مشکل مسکن در خارج از این بخش است. 95 درصد تولید مسکن در کشور در دست بخش خصوصی است. چون مسکن منافع دارد، بخش خصوصی تمایل به تولید مسکن دارد. پس چرا تولید به اندازه کافی نیست؟ چون تلاطم‌های اقتصادی که از بخش دولتی به سمت بخش خصوصی می‌آید، تولید مسکن را کند می‌کند. حضور دولت در بخش مسکن بیشترین تخریب را برای این بخش به‌دنبال داشته است در حالی که حضور دولت در بخش مسکن باید حضور در سیاستگذاری راهبردی و مطالعاتی این بخش باشد. تأکید می‌کنم بزرگترین مشکل کشور ما در حال حاضر مشکل مسکن است. اگر هزینه مسکن در سبد هزینه خانوار به 10 درصد کاهش یابد، 90 درصد افرادی که زیر خط فقر هستند به بالای خط فقر می‌آیند و رفاه نسبی در جامعه ایجاد می‌شود. چرا مشکل مسکن حل نمی‌شود؟ آیا نمی‌توانیم مشکل مسکن را حل کنیم؟به نظر می‌رسد هم مسأله مسکن را می‌دانیم هم می‌توانیم آن را حل کنیم ولی مجموعه یا گروهی مخالف حل مسأله مسکن هستند. اگر مسأله مسکن در کشور حل شود، مردم ایران از رفاه بالاتری نسبت به کشورهای منطقه برخوردار خواهند بود. حل مسأله مسکن ثبات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی را به همراه دارد. مسکن پاشنه آشیل کشور شده است، اگر مسأله مسکن حل شود رضایت عمومی جامعه تا 70 درصد بالا می‌رود. طبیعی است که کشورهایی نمی‌خواهند این مسأله در ایران حل شود، از دیدگاه من، تحریم حمله فریب است، حمله اصلی امریکا حفظ همین ساختار اقتصادی معیوب است تا مشکلات همچنان پابرجا باشد. تا زمانی که ساختار اقتصادی معیوب در جامعه هست مشکلات ساختاری مانند تورم، نقدینگی و... همیشه در کشور وجود دارد. پس باید ساختار اقتصادی را عوض کنیم. نباید اجازه دهیم مسکن یا ملک تنها کالای سرمایه‌ایی ایرانیان باشد. بازار بخش خصوصی را باید بازتر کنیم، این به معنی اجرای اقتصاد نئولیبرالیسم نیست، اما دولت نباید در نقش تاجر و تولید کننده ظاهر شود و از طرف دیگر بخش خوصی را که عمدتاً در بخش ساختمان متمرکز شده را رها کند. اقتصاد ما به جراحی عمیق نیاز دارد. خیلی‌ها از پانسمان دائم این دمل چرکین منتفع می‌شوند و از آن ارتزاق می کنند به همین دلیل مخالف جراحی آن هستند. مجلس با یک کمیسیون و چند طرح، نباید به خودش وعده حل مشکل مسکن را بدهد. دولت با یک معاونت در یک وزارتخانه، فکر نکند مشکل مسکن را که در کشور ریشه دوانده، می‌تواند حل کند. بیش از 50 درصد جامعه ایران درگیر مشکل مسکن و خانه دار شدن هستند. مشکل آنجا است که نقدینگی مدام افزایش می‌یابد و تمام ارکان اقتصاد در ید دولت است. پس براحتی می‌توان به این اقتصاد دولتی حمله و آن را تحریم کرد. بخش خصوصی داریم که بسیار ضعیف است و تمام تمرکز این بخش در ملک و ساختمان‌سازی است. به این ترتیب مسکن به کالای سرمایه ایی تبدیل شده که از همه اقشار برای حفظ ارزش پول در ملک سرمایه‌گذاری می‌کنند. باید به مشکل مسکن واقع بینانه نگاه کنیم. تولید مسکن پیچیدگی خاصی ندارد که از عهده آن برنیاییم. ایران توانایی تولید یک میلیون مسکن در سال را دارد.