مهارت شناختی، کلید ارتباط سالم

نلی محجوب
فعال حوزه ادبیات کودک و نوجوان
آموزش شناخت ارتباطی کودکان از طریق درک احساسات خود و دیگران می‌تواند به ارتباط بهتر آنها با دیگران و درک متقابل کمک کند؛ شیوه‌ای ارتباطی که در طول زندگی امکان ارتباطی بهتر را فراهم می‌کند. بسیاری از ما بزرگترها یا حس‌های خودمان را نمی‌شناسیم یا نمی‌دانیم چطور آن را بیان کنیم و معمولاً این عدم مهارت مشکلات ارتباطی زیادی را برای‌مان به وجود می‌آورد. آموزش این مهارت‌های شناختی از دوران خردسالی باعث می‌شود تا کودکان و خردسالان از همان سنین با گوناگونی احساسات آشنا شوند، آشنا شدن بچه‌ها با این حس‌ها باعث می‌شود تا راحت‌تر چهره‌خوانی کنند و در برقراری ارتباط و رفتار مناسب در زمان مناسب به آنها کمک می‌کند. وقتی احساسات خود را با کودک در میان می‌گذارید، کودک در ابراز حس خودش توان بیشتری خواهد داشت و دامنه و شیوه ارتباطی بهتری با اطرافیان پیدا می‌کند. وقتی کودک و خردسال درک بهتری از حس‌ها داشته باشد، به تبع آن چاره اندیشی و راهکار ارتباطی منطقی‌تری خواهد یافت و حل مسأله را با درک حس‌ها می‌تواند تجربه کند.
این کار باعث تکامل حسی و ایجاد درک همدردی و درک دیگران خواهد شد و در حقیقت راهی برای برقرای ارتباط سالم‌تر و حفظ آن با دوستان و خانواده. گاهی کج خلقی خردسالان به‌دلیل عدم درک حس و شیوه بیان آن است. از طرفی تکامل حسی کودک تا حد زیادی تحت تأثیر رابطه او با اطرافیان است. خردسالان و کودکان، شیوه ارتباطی و بیان حس‌ها را از اطرافیان می‌آموزند اما یادمان باشد افراط در آموزش خصوصاً آموزش مستقیم می‌تواند ارتباط با کودک را از شکل مؤثر خارج کند و فشار بر کودک برای آنچه ما می‌خواهیم باشد، اثر مخربی بر او خواهد داشت. یادمان باشد بچه‌ها انسان‌هایی هستند با خصوصیات فردی مستقل و مجزا. یکی از شیوه‌های آموزش، آموزش غیر مستقیم و داستانی است که می‌تواند برای بچه‌ها جذابیت بیشتری داشته باشد و آنها را مشارکت بدهد. مجموعه «چه حسی دارم؟» از نشر راه راه، راهنمایی است برای درک احساسات.
اینکه چرا این احساسات در بدن ما به وجود می‌آیند و ما چطور می‌توانیم جلوی آنها را بگیریم که بزرگ نشوند با راه حلی داستانی مطرح شده است. بعضی وقت‌ها ممکن است عصبانی شوی و بعضی وقت‌ها هم خوشحال. اما مهم‌ترین چیز شناخت است. تأکید مجموعه هم بر همین اصل است شناخت و کنترل.
در این مجموعه هر شخصیت نشان از حسی خاص دارد. خورشید خانم نشان خوشحالی، ستاره چشمک‌زن نشانه احساس افتخار، ابر بارانی کوچولو نشان غم و شعله کوچولو هم خشم. در هر کدام از کتاب‌های این مجموعه: «من خوشحالم»، «من عصبانی‌ام»، «من غمگینم» و «احساس افتخار می‌کنم» کودک و خردسال با ارتباط با این نشانه‌ها ماجرا را پی می‌گیرد.
این مجموعه علاوه بر آموزش مهارت و سرگرمی می‌تواند به دامنه واژگان و بیان احساسی خردسال و کودک کمک کند.

مجموعه «چه حسی دارم؟»
 نشر راه راه‌