قطار برنامه هفتم توسعه روی ریل آمایش؟
سعید وکیلی
کارشناس آمایش سرزمین
از اوایل دهه 50 شمسی که مطالعات آمایش سرزمین توسط شرکت ایرانی فرانسوی ستیران آغاز گردید، تاکنون مطالعات و گزارشهای مختلفی در ادوار گذشته تهیه شده لیکن هیچ کدام منتج به قانون و سندی به عنوان سند آمایش نگردید لذا همواره این سؤال جدی مطرح بوده و هست که آمایش به چه کار میآید و تاکنون چه دردی را از آلام آحاد جامعه و سرزمین ایران دوا نموده است؟
این دغدغه؛ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور را در اوایل دهه 80 بر آن داشت که با تکیه بر دانش و تجارب آمایشی گذشته اقدام قابل توجهی را در زمینه آمایش به عمل آورد که منتج به تصویب ضوابط ملی آمایش سرزمین و ایجاد مرکز ملی آمایش سرزمین و در پی آن، شروع مطالعات برنامه آمایش سرزمین در استانها گردید. ولی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور در سال 1386 با تصمیم رئیس جمهور وقت دچار انحلال و تغییر جدی در ساختار شد تا آن که در اوایل دهه 90 که مجدداً با احیا سازمان برنامه و بودجه، مطالعات برنامه آمایش استانها مورد اهتمام سازمان مدیریت و برنامهریزی در استانها گردید. در نهایت در سال 1398 مطالعات در قالب بیش از هزار و 100 جلد به اتمام و در سال بعد این مطالعات به اسناد آمایش استانها تبدیل گردید. در همین اثنا براساس جزء (1) بند الف ماده 26 قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، سازمان برنامه و بودجه تهیه و تدوین سند ملی آمایش سرزمین را در سال 1397 آغاز و در نهایت با حدود 50 جلد مطالعه پیشنویس سند ملی آمایش سرزمین توسط مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری سازمان برنامه و بودجه و با راهبردی دبیرخانه شورای عالی آمایش سرزمین تهیه گردید.
این دو دسته سند ملی آمایش (تا افق 1424) و اسناد آمایش استانها، پس از بحث و بررسیهای متعدد و مفصل کارشناسی و مدیریتی، در تاریخ 11/12/1399 به تصویب شورای عالی آمایش سرزمین رسید.
اکنون که کشور و نظام برنامهریزی در آستانه تهیه برنامه هفتم توسعه میباشد آرزوی دیرینه قرارگیری برنامههای میانمدت توسعه بر مدار آمایش سرزمین مهیا شده است. لیکن چند سؤال جدی مطرح میباشد که لازم است این فرصت را غنیمت دانسته و بسیار دقیق و هوشمندانه این مهم برای اولین بار در تاریخ نظام برنامهریزی کشور به سرانجام برسد.
چقدر دولت که در سال پایانی خود میباشد جدی است برای تهیه برنامه هفتم توسعه و شاید مصلحت میداند برای عقیم نبودن برنامه، تهیه برنامه هفتم توسعه را به دولت بعد که مجری برنامه هم خواهد بود، بسپارد؟
چقدر سند ملی آمایش سرزمین ظرفیت و توان لازم و کافی را به عنوان ریل بلندمدت برای برنامههای هفتم تا یازدهم توسعه دارد؟
چقدر دستاندرکاران تهیه برنامه هفتم توسعه به آمایش سرزمین اعتقاد دارند و برنامه هفتم را بر ریل سند ملی آمایش قرار خواهند داد؟ یا آنکه همچون گذشته فضای برنامه توسعه و خصوصاً بودجههای سنواتی را بر بده بستانهای سیاسی، چانهزنیهای منطقهای و مسائل کوتاه مدت قرار میدهند؟
در هر صورت فرصت خوبی برای دستیابی به نظام راهبری و مدیریت توسعه سرزمین در کشور فراهم شده و امید است با قوت بخشیدن به مفاد اسناد ملی و استانی آمایش، تمامی سیاستگذاریها، تصمیمگیریها و برنامهریزیهای توسعه کشور از جمله برنامههای پنج ساله توسعه و بودجه سنواتی کشور بر ریل و مدار آمایش سرزمین قرار گیرد.
کارشناس آمایش سرزمین
از اوایل دهه 50 شمسی که مطالعات آمایش سرزمین توسط شرکت ایرانی فرانسوی ستیران آغاز گردید، تاکنون مطالعات و گزارشهای مختلفی در ادوار گذشته تهیه شده لیکن هیچ کدام منتج به قانون و سندی به عنوان سند آمایش نگردید لذا همواره این سؤال جدی مطرح بوده و هست که آمایش به چه کار میآید و تاکنون چه دردی را از آلام آحاد جامعه و سرزمین ایران دوا نموده است؟
این دغدغه؛ سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور را در اوایل دهه 80 بر آن داشت که با تکیه بر دانش و تجارب آمایشی گذشته اقدام قابل توجهی را در زمینه آمایش به عمل آورد که منتج به تصویب ضوابط ملی آمایش سرزمین و ایجاد مرکز ملی آمایش سرزمین و در پی آن، شروع مطالعات برنامه آمایش سرزمین در استانها گردید. ولی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور در سال 1386 با تصمیم رئیس جمهور وقت دچار انحلال و تغییر جدی در ساختار شد تا آن که در اوایل دهه 90 که مجدداً با احیا سازمان برنامه و بودجه، مطالعات برنامه آمایش استانها مورد اهتمام سازمان مدیریت و برنامهریزی در استانها گردید. در نهایت در سال 1398 مطالعات در قالب بیش از هزار و 100 جلد به اتمام و در سال بعد این مطالعات به اسناد آمایش استانها تبدیل گردید. در همین اثنا براساس جزء (1) بند الف ماده 26 قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، سازمان برنامه و بودجه تهیه و تدوین سند ملی آمایش سرزمین را در سال 1397 آغاز و در نهایت با حدود 50 جلد مطالعه پیشنویس سند ملی آمایش سرزمین توسط مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری سازمان برنامه و بودجه و با راهبردی دبیرخانه شورای عالی آمایش سرزمین تهیه گردید.
این دو دسته سند ملی آمایش (تا افق 1424) و اسناد آمایش استانها، پس از بحث و بررسیهای متعدد و مفصل کارشناسی و مدیریتی، در تاریخ 11/12/1399 به تصویب شورای عالی آمایش سرزمین رسید.
اکنون که کشور و نظام برنامهریزی در آستانه تهیه برنامه هفتم توسعه میباشد آرزوی دیرینه قرارگیری برنامههای میانمدت توسعه بر مدار آمایش سرزمین مهیا شده است. لیکن چند سؤال جدی مطرح میباشد که لازم است این فرصت را غنیمت دانسته و بسیار دقیق و هوشمندانه این مهم برای اولین بار در تاریخ نظام برنامهریزی کشور به سرانجام برسد.
چقدر دولت که در سال پایانی خود میباشد جدی است برای تهیه برنامه هفتم توسعه و شاید مصلحت میداند برای عقیم نبودن برنامه، تهیه برنامه هفتم توسعه را به دولت بعد که مجری برنامه هم خواهد بود، بسپارد؟
چقدر سند ملی آمایش سرزمین ظرفیت و توان لازم و کافی را به عنوان ریل بلندمدت برای برنامههای هفتم تا یازدهم توسعه دارد؟
چقدر دستاندرکاران تهیه برنامه هفتم توسعه به آمایش سرزمین اعتقاد دارند و برنامه هفتم را بر ریل سند ملی آمایش قرار خواهند داد؟ یا آنکه همچون گذشته فضای برنامه توسعه و خصوصاً بودجههای سنواتی را بر بده بستانهای سیاسی، چانهزنیهای منطقهای و مسائل کوتاه مدت قرار میدهند؟
در هر صورت فرصت خوبی برای دستیابی به نظام راهبری و مدیریت توسعه سرزمین در کشور فراهم شده و امید است با قوت بخشیدن به مفاد اسناد ملی و استانی آمایش، تمامی سیاستگذاریها، تصمیمگیریها و برنامهریزیهای توسعه کشور از جمله برنامههای پنج ساله توسعه و بودجه سنواتی کشور بر ریل و مدار آمایش سرزمین قرار گیرد.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه