مذاکرات وین و انتخاب ملی سیاستمداران

محمد مهاجری
فعال سیاسی و رسانه‌ای اصولگرا
تمایز قائل شدن میان موضوعاتی که منافع ملی کشور با آنها گره خورده است و رقابت‌های سیاسی داخلی امری است که با وجود تأکید و تکرار متأسفانه هنوز در فرهنگ سیاسی کشور ما نهادینه نشده است؛ از این رو است که این روزها در حالی که دستگاه دیپلماسی مذاکرات مهم وین را پیگیری می‌کند و از حمایت عالی‌ترین مقامات کشور برخوردار است، شاهد آن هستیم که به انحاء مختلف اصل مذاکره و اهداف دیپلمات‌های کشور در این مذاکرات مورد هجمه طیفی از سیاستمداران قرار می‌گیرد، امری که جدید نیست اما تأسف‌برانگیز است. این مخالفت‌ها امتداد همان مواضعی است که در تمام طول مذاکرات منتهی به برجام و پس از تصویب آن از سوی جریان سیاسی مخالف دولت مطرح می‌شد. جریانی که علاقه نداشت شعار اصلی روحانی که «می‌خواهیم هم چرخ اقتصاد کشور بچرخد و هم چرخ سانتریفیوژها» محقق شود و به همین دلیل نه فقط مخالفت که حتی کارشکنی می‌کرد و با طرح  اتهامات کذب علیه دولت و دستگاه دیپلماسی آن  تلاش می‌کرد با خالی کردن پشت تیم مذاکره کننده ایران کاری کند که مذاکرات به نتیجه نرسد و طرف خارجی همیشه باورش این باشد که این تیم مذاکره کننده فاقد هرگونه پشتوانه ملی است.
خب مقصود آنها با روی کار آمدن ترامپ محقق شد و در مقابل این تصور غیر واقعی جامعه که برجام می‌تواند همه مشکلات اقتصادی کشور را حل کند با خروج امریکا از برجام و وضع تحریم‌های جدید علیه ایران کاملاً شرایط را برای حمله مخالفان به دولت و سیاست خارجی‌اش فراهم کرد. این احتمال وجود داشت که با تجدید حضور ترامپ در کاخ سفید شرایط به همان صورت پیش برود با این حال انتخاب بایدن به ریاست جمهوری سبب شد که امریکا دست‌کم در مواضع اعلامی موضع متفاوتی اتخاذ کند. هر چند این تصور که همه مشکلات با روی کار آمدن بایدن برطرف می‌شود هم تصور اشتباهی بود. اما در هر حال آنچه برای دستگاه دیپلماسی باید اهمیت داشته باشد و حتماً دارد، تأمین منافع ملی، تلاش برای از میان برداشتن تحریم‌های ظالمانه و کمک به بهبود شرایط کشور در هر شرایطی است. دیپلمات‌های ما در شرایط نامتوازن از حیث قدرت بین‌المللی به دنبال آن هستند که در جنگ اقتصادی نابرابر پیش روی یک ابرقدرت امتیاز بیشتری بگیرند و منافع بیشتری حاصل کنند و از این حیث باید گفت که در حال حاضر در کشور ایران امری مهم‌تر از این مذاکرات و تلاش برای رفع تحریم‌ها وجود ندارد.
رهبر معظم انقلاب هم در یکی از آخرین سخنرانی‌هایشان موافقت ضمنی خود با مذاکرات را مطرح کردند، ایشان قطعاً در جریان جزئیات هستند همچنان که در جریان ریز مذاکرات برجام بودند؛ حمایت می‌کنند و البته هشدار و تذکر هم می‌دهند. اما برخلاف  حمایت ایشان شاهد هستیم که معدودی با تصور اینکه می‌توانند در انتخابات پیش رو بنای پیروزی خود را بر ویرانه‌های برجام بسازند، همچنان علیه تلاش مذاکره کنندگان برای رفع تحریم‌ها موضع می‌گیرند و از هراس آنکه مبادا مذاکرات وین و نتایج آن ممکن است به حساب جناح اعتدالگرا و اصلاح‌طلب تمام شود و نامزد مورد حمایت آنها رأی بیاورد، سنگ‌اندازی می‌کنند. فارغ از اینکه معتقدم این تصور اشتباه است و بدگمانی حاصل از آنچه بر سر برجام آمد سبب خواهد شد که مردم در کوتاه مدت نتایج احتمالی مذاکرات وین را در انتخاب‌شان مؤثر ندانند، امیدوارم دست‌کم برای یک بار سیاستمداران همه جناح‌های سیاسی به این بینش برسند که در بیرون از مرزهای ایران همه ما به عنوان یک هویت واحد شناخته می‌شویم و بر همین قیاس باید نگاهی ملی به مسائل سیاست خارجی داشته باشیم، مگر آنکه تصور کنیم دوستان مخالف اعتقادی به دیپلماسی ندارند.