پررنگ شدن امیدها در وین همزمان با غنی‌سازی 60 درصد در تهران

گروه سیاسی/ جدیدترین دور گفت‌و‌گوهای ایران و کشورهای 1+4 روز پنجشنبه در وین و زیر سایه تحولاتی برگزار شد که در صنعت هسته‌ای ایران در حال وقوع است. ضربان مهم این تحولات را نیز تصمیم ایران به آغاز غنی‌سازی 60 درصد به صدا درآورد که در تلافی حمله به تأسیسات هسته‌ای نطنز رخ داد و مقام‌های اسرائیلی تلویحاً مسئولیت آن را به‌عهده گرفتند.
اما با وجود این اراده و علی‌رغم تلاش این رژیم و شماری از کشورهای عربی که حتی نمایندگان خود را برای متوقف کردن مذاکرات هسته‌ای راهی وین کرده‌اند، مقام‌های ایرانی ضمن قراردادن فعالیت‌های هسته‌ای در مسیر پیشرفت و تأکید بر ممانعت از مذاکره برای مذاکره می‌کوشند مدیریت گفت‌و‌گو با شرکای برجام را به دست گیرند. مسیری که قابل انتظار بود با فراز و فرودهای متعددی مواجه گردد اما تعهد ایران به مذاکرات جاری با هدف لغو تحریم‌ها و احیای برجام، نشان می‌دهد که دیپلماسی ایران در پرتنش‌ترین تحولات هم فارغ از مدیریت هوشمندانه، آینده‌نگر و قابل دفاع نیست. این‌چنین بود که همزمان با اعلام علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی مبنی بر عملیاتی شدن غنی‌سازی 60 درصد و به‌دست آمدن محصول حاصل از آن در بامداد جمعه، خبرها از برگزاری سازنده نشست کمیسیون مشترک برجام در وین و ادامه نشست‌های کارشناسی هم حکایت می‌کند. دو رویدادی که نشان می‌دهد در نزاع خودساخته‌ای که رژیم اسرائیل با همراهی برخی از کشورهای منطقه بر سر برجام رقم زده‌اند، چه با سلاح جنگ پنهان در منطقه و چه با ابزار لابی با کشورهای تأثیرگذار در روند مذاکره با ایران، چیزی جز شکست نخواهند یافت.
صالحی: غنی‌سازی در هر سطحی امکان‌پذیر است
همزمان با رایزنی‌های دیپلماتیک در وین، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز گذشته خبر داد که تصمیم به غنی‌سازی 60 درصد، 2 روز پس از اعلام به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عملیاتی شده و در ساعت 40 دقیقه بامداد روز جمعه محصول ۶۰ درصد به دست آمده است. علی‌اکبر صالحی ضمن تأیید دستیابی ایران به اورانیوم تا ۶۰ درصد غنی شده گفت: «نیمه شب پنجشنبه به اورانیوم ۶۰ درصد رسیدیم و الان حدود ۹ گرم از آن را در اختیار داریم». صالحی با بیان اینکه هم ۶۰ درصد تولید می‌کنیم و با یک تزریق همزمان هم ۲۰ درصد تولید می‌کنیم، افزود: «این نشان از آمادگی سازمان انرژی اتمی دارد که وقتی دستوری از سوی مقامات مسئول می‌رسد، این آمادگی را دارد که آن دستور را به فوریت انجام دهد». رئیس سازمان انرژی اتمی با تصریح اینکه اورانیوم ۶۰ درصد کاربردهای متفاوتی دارد و یکی از کاربردهای آن برای تولید رادیودارو است، افزود: «فعلاً محصول غنی‌سازی ۶۰ درصد حدود ۹ گرم در ساعت است، ولی با بهینه‌سازی این میزان را به 50 گرم می‌رسانیم و در عوض ۲۰ درصد را هم تولید می‌کنیم».
رئیس سازمان انرژی اتمی با یادآوری اینکه اینک غنی‌سازی در هر سطحی امکان‌پذیر است، به حادثه اخیر نطنز اشاره کرد و گفت: «بعد از خرابکاری نطنز هیچ آلودگی ای در آن محل نیست.» وی افزود: «اگر آلودگی بود نمی‌گذاشتیم عزیزانمان در آن محیط کار کنند و بازرسان از محل بازرسی نمی‌کردند». معاون رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه هیچ لحظه‌ای غنی‌سازی در نطنز قطع نشد و غنی‌سازی با قوت ادامه می‌یابد، افزود: «ما در یکی از سالن‌ها مشکل پیدا کردیم، ولی سالن‌های متعددی داریم و غنی‌سازی با قوت همچنان جلو می‌رود. در سالنی که یک‌سری ماشین‌های IR1 داشتیم، قطعی برق رخ داد که برق اصلی وصل می‌شود و برق استندبای ظرف یکی دو روز آینده وصل می‌شود و الان با برق اضطراری ماشین‌ها را چک کرده و آنهایی که از کار افتاده را جایگزین می‌کنیم». صالحی با اشاره به فضاسازی‌ها پیرامون سایت نطنز بعد از حادثه اخیر هم گفت: «سایت نطنز همچنان پابرجاست و همچنان با قوت جلو می‌رود و یکی از شیوه‌های بازدارندگی آمادگی است».
غنی‌سازی 60 درصد پاسخی به عوامفریبان
مقام‌های بلندپایه ایرانی آغاز غنی‌سازی 60 درصد ایران را نشانه روشنی از مسیر رو به پیشرفت صنعت هسته‌ای به‌رغم مانع‌تراشی دشمنان دانستند. در همین چارچوب محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران با اشاره به این رویداد در صفحه توئیتر خود نوشت: «آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم برای مصارف صلح‌آمیز، نشانه روشنی از پیشرفت و توانمندی‌های کشور و پیام صریحی به بدخواهان این مرزوبوم است که بدانند، فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز در ایران بومی شده و این یعنی حرکت کشور با ترور دانشمندان هسته‌ای و خرابکاری در مراکز هسته‌ای متوقف نمی‌شود». واعظی تأکید کرد: «این اتفاق میمون همچنین پاسخی است به همه افرادی که در چند سال گذشته برای عوامفریبی همواره می‌گفتند، صنعت هسته‌ای کشور بعد از توافقنامه برجام تعطیل شده است در حالی که دولت بارها گفته است و می‌گوید، برجام مانع پیشرفت صنعت هسته‌ای نشده و نخواهد شد». محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس هم آغاز غنی‌سازی 60 درصد را اقدامی برای خنثی کردن توطئه دشمنان دانست.
فهرست شدن تحریم‌هایی که باید لغو شود
به‌رغم شتاب گرفتن اقدامات ایران در مسیر صنعت هسته‌ای کشور، مذاکرات هسته‌ای در وین با پیچ و خم و فراز و فرودهای قابل پیش‌بینی در جریان است. نمایندگان ایران و 1+4 روز گذشته در حالی که «رابرت مالی»، نماینده امریکا در محلی نزدیک مذاکرات حضور یافته بود، دور هم جمع شدند و در نشستی که 2 ساعت به درازا کشید به جمع‌بندی موضوعات جاری پرداختند. بعد از این نشست مقرر شد که نشست‌های دو گروه کارشناسی که از هفته گذشته به‌طور موازی به منظور رایزنی‌های فنی در دو حوزه رفع تحریم و مسائل هسته‌ای آغاز به کار کرده‌اند، ادامه یابد. نتایج نشست‌های این دو گروه کارشناسی در حوزه جنبه‌های فنی مربوط به رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای، به کمیسیون مشترک اعلام می‌شود.
به گفته سید عباس عراقچی، رئیس هیأت مذاکره کننده ایران بعد از نشست روز پنجشنبه همه توافق داشتند که وارد کار جدی و عملی شوند و مجموعه تحریم‌هایی که امریکا باید بردارد و مجموعه اقداماتی که ایران باید انجام دهد، لیست شود و توافق درباره آن صورت بگیرد و اجرایی شود.
عراقچی که با خبرگزاری صدا و سیما گفت‌و‌گو می‌کرد، جلسه اخیر را به دلیل مشکلات موجود و حادثه نطنز بسیار جدی و چالشی و متأثر از این رویداد توصیف کرد. او با تأکید بر اینکه ایران از مذاکرات فرسایشی دوری می‌کند، یادآور شد که «لیست‌ها در حال آماده شدن است و موضع ما این است که همه تحریم‌ها باید برداشته شود و فهرستی که تهیه می‌شود کامل و شامل باشد. قرار است گروه‌های کاری کار خودشان را جدی‌تر جلوتر ببرند. همه کشورها از جمله سه کشور اروپایی این توافق را دارند که در مرحله‌ای هستیم که دیگر نیازی به بحث‌های کلی وجود ندارد و باید وارد کار شد و لیست‌ها را تهیه و نهایی کرد و بعد درباره اختلافات صحبت کرد تا لیست نهایی تهیه شود».
این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین تعیین مرحله راستی‌آزمایی را بعد از مشخص شدن فهرست لغو تحریم‌ها نیازمند مذاکرات مفصل و جداگانه دیگر دانست. رئیس هیأت ایرانی با بیان اینکه اگر امیدوار به ثمر نشستن مذاکرات نبودیم الان در وین حضور نداشتیم، درباره نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام نیز گفت: «گروه‌های کاری کارشان را الان شروع می‌کنند و هر زمان که لازم باشد نشست کمیسیون مشترک برگزار شود تا کمکی به کار کارگروه‌ها باشد و بخواهد گزارشات آنها را بشنود و راهگشایی کند، ما این کار را انجام می‌دهیم. همه در وین حضور دارند و در صورت اقتضا جلسه را تشکیل خواهیم داد. اگرنه وقتی کار کارگروه‌ها تمام شود و به پیشرفتی برسند ما جلسه را برگزار می‌کنیم و گزارش کارگروه‌ها را استماع می‌کنیم». وی در نهایت تصریح کرد: «فکر می‌کنم در مسیر خوبی قرار داریم».
لابی پنهان اعراب در وین
گفتنی است رایزنی‌های برجامی در وین زیر سایه مانع‌تراشی آن دسته از کشورهایی انجام می‌شود که نگران بازگشت امریکا و لغو تحریم‌های ضد ایرانی هستند. چه بر‌اساس شنیده‌ها از وین نمایندگان شماری از کشورهای عربی که مخالف توافق هسته‌ای هستند، به‌طور مجزا و در قالب یک تشکل عربی در وین حاضر شده‌اند و با مسئولان 1+4 و امریکا در حال رایزنی برای جلوگیری از پیشبرد گفت‌و‌گوها هستند. اقدامی که یادآور سفر مخفیانه سعود الفیصل، وزیر خارجه وقت عربستان به وین در آستانه حاصل شدن برجام بود که برای سنگ‌اندازی و با امریکایی‌ها و اروپایی‌ها ملاقات کرد، به این تلاش‌ها باید افزایش تجمعات اعتراضی گروه‌های ضد ایرانی در نقاطی از وین را هم افزود که در مقابل هتل محل برگزاری مذاکرات و در اعتراض به گفت‌و‌گوها مبادرت به برگزاری تجمع کرده‌اند.
تأکید روسیه و چین بر سرعت بخشیدن به مذاکرات
«میخاییل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در وین، نشست روز پنجشنبه کمیسیون مشترک برجام را مثبت ارزیابی کرد. «اولیانوف» در پیامی توئیتری اعلام کرد که این نشست با چند دیدار غیررسمی در چارچوب‌های مختلف از جمله در سطح کارشناسان، ادامه پیدا خواهد کرد. فضای کلی مثبت است. اگر لازم باشد کمیسیون دوباره برگزار می‌شود.
«وانگ گان»، نماینده چین در کمیسیون مشترک برجام هم پس از اتمام نشست روز پنجشنبه با اشاره به حادثه اخیر در نطنز توصیه کرد که مذاکرات احیای برجام باید سریع‌تر دنبال شوند. او گفت: «فکر می‌کنیم این تحولات، اعتقاد ما را تقویت کرد که آنچه اکنون به‌عنوان اولویتی مهم مورد نیاز است، این است که از عوامل مخرب فاصله گرفته و در اینجا مذاکرات را بخصوص با تمرکز کامل بر لغو تحریم‌ها، با سرعت بیشتری دنبال کنیم». این دیپلمات چینی افزود: «معتقدم در حال حاضر پیشرفت کارگروه هسته‌ای بسیار بیشتر از کارگروه لغو تحریم‌ها است».
جلسه مشترک رئیس هیأت ایرانی با رؤسای سه هیأت سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه، دیدار با«انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و همچنین رایزنی های جداگانه عراقچی با هیأت های روسی و چینی از جمله برنامه های مهم در مذاکرات روز گذشته بود.

درخواست ظریف از مخالفان برجام

وزیر امور خارجه ایران هم همزمان با تحولات دیپلماتیک در وین در متنی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد، یادآور شد که بنا به توصیه رهبری، مذاکره‌کنندگان از مذاکرات فرساینده ممانعت به عمل خواهند آورد. محمدجواد ظریف در بخشی از پیام خود با بیان اینکه یادآوری دیروز مقام معظم رهبری به مذاکره‌کنندگان برای باور از اعماق جان به «حَسبُنَا‌الله وَ نِعمَ الوَکیل» یک بار دیگر همچون مقاطع دشوار قبلی، امیدها را زنده و گام‌ها را قوی‌تر کرد، افزود: «توصیه رهبری به امتناع از «مذاکرات فرساینده» همواره چراغ راه ما بوده است. «مذاکره برای مذاکره» را تجربه‌ای ناموفق می‌دانستیم و تنها برای دستیابی به اهداف ملی مذاکره کرده‌ایم». ظریف با بیان اینکه همان‌طور که در چهار سال گذشته، مذاکره‌‌ منتهی به گرفتن عکس یادگاری را نپذیرفتیم و امروز نیز از مذاکره برای مذاکره، با جدیت امتناع خواهیم کرد، تصریح کرد: «فروتنانه تقاضا می‌کنم مخالفان دریابند که زمان و مدت مذاکره را تنها منافع ملی تعیین می‌کند و نه فرصت‌های تبلیغاتی و مبارزات انتخاباتی». او از مخالفان برجام خواست که آرزوی فرسایندگی مذاکرات، تعویق گره‌گشایی از تحریم و تأخیر در احیای برجام را کنار بگذارند.