کارایی شاخص گردش نقدینگی و تأمین سرمایه در دوران COVID-19

ابراهیم رسام
کارشناس اقتصادی
در بخش عرضه تأمین سرمایه، منابع مختلفی برای تأمین منابع مالی جهت حمایت از جریان‌های نقدی شناسایی می‌شود. عمدتاً گردش‌های نقدی به اهداکنندگان کمک‌های مالی، یارانه‌های مؤسسات خیریه یا دولتی و وجوه انحصاری برای شناور ماندن تکیه می‌کنند. با توسعه سریع تجاری‌سازی، شاخص‌های گردش پول مجاز به گرفتن سپرده از مردم و فعالیتی مانند نقدینگی شبه‌بانک سنتی هستند. علاوه بر کمک‌های مالی اهدایی و سپرده‌ها، شاخص‌های نقدینگی اخیراً به تأمین سرمایه خصوصی از طریق سرمایه‌گذاران تجاری مانند بانک‌های تجاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های سهام خصوصی و غیره دست یافتند.
 در دوران بیماری فراگیرکرونا، انتظار می‌رفت که نرخ تأمین سرمایه تأثیر مبهمی (یعنی مثبت یا منفی) بر کارایی مالی و اجتماعی گردش نقدینگی‌ها داشته باشد. نخست آنکه، نرخ تأمین سرمایه بالاتر به معنای هزینه سرمایه بالاتر است که باعث تضعیف عملکرد مالی گردش نقدینگی می‌گردد اما نرخ تأمین سرمایه‌گذاری بالاتر بدین معنا نیز خواهد بود که گردش نقدینگی می‌توانند سرمایه‌گذاری بلندمدتی را جذب کنند چرا که ارائه دهندگان سرمایه بلندمدت معمولاً به نرخ بازده بالاتری برای جبران هزینه فرصت خود نیاز دارند. این منبع پایدار تأمین سرمایه منجر به بهبود کارایی مالی در درازمدت می‌شود. در ثانی، نرخ تأمین سرمایه بالاتری که شاخص‌های نقدینگی به سپرده‌گذاران و وام دهندگان دیگر می‌دهند باعث ترغیب پس‌انداز و سرمایه‌گذاری بیشتر در مؤسسات مالی خرد می‌گردد. این امر نیز به نوبه خود قادر است تا به خانوارهای کم‌درآمد و شرکت‌های خُرد مستحق رسیدگی کنند. از این رو، عملکرد اجتماعی افزایش خواهد یافت.
 با این حال، به‌دلیل عدم قطعیت بالا و سلب اطمینان از بانک‌ها، احتمال دارد سپرده‌گذاران سپرده‌های خود را برداشت کرده و سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز در خصوص سرمایه‌گذاری در مؤسسات مالی خرد بسیار محتاطانه عمل کنند. بدین ترتیب، حتی نرخ تأمین سرمایه بالاتر هم نمی‌تواند سرمایه لازم را در دوران بیماری فراگیر جذب کند و دسترسی محدود به منابع مالی به معاضدت کمتر به مشتریان فقیر منتج می‌گردد.
حالا آیا تأثیر بالقوه اقتصادی شیوع COVID-19 بر کارایی مالی و اجتماعی تأمین سرمایه با نگرش نقدینگی تأثیر می‌گذارد. از یک سو، در صورتی که خانوارهای کم درآمد و شرکت‌های کوچک قادر به انجام تعهدات بدهی خود به‌دلیل رکود اقتصادی ناشی از همه‌گیری ویروس نباشند، پیش‌بینی می‌شود که رابطه منفی بین تأثیر COVID-19 و کارایی مالی گردش نقدینگی وجود داشته باشد. از طرف دیگر، اگر نقش تأثیر اجتماعی مؤسسات مالی خرد در طی همه گیر شدن در اولویت قرار گیرد، تقاضا برای وام‌های کوچک افزایش می‌یابد و بنابراین انتظار می‌رود که یک رابطه مثبت بین تأثیر COVID-19 و کارآیی اجتماعی شاخص‌های گردش نقدینگی برقرار شود.