روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

تأکید شیخ زاید بر عربیت نه اسلام

رئیس‌ جمهوری صالح از هیچ موضوع سیاسی مهمی صحبت نکرد، اما رئیس‌ جمهور اسد به اختصار درباره اهداف دیدار منطقه‌ای خود و وضعیت زبونانه عربی سخن گفت و هنگام پخش سرود ملی دو کشور از تلویزیون جای گرفته میان ما در وسط آن اتاق کوچک، از سخن گفتن باز ایستاد. در سفر کوتاه میان صنعا و عدن، از عبدالحیم خدام خیلی خنده امان گرفت که آن گونه که رئیس‌ جمهور صالح گفت در فرودگاه صنعا، تسبیح هزاران دلاری او را غافلگیرانه از دستش قاپیده و صالح بی آنکه فایده‌ای داشته باشد، به دنبال او می‌دوید که آن را باز پس گیرد. در عدن پشت میز مذاکره رسمی نشستیم و در برابر اعضای دو هیأت، میکروفن و خودکار و دفترچه گذاشته شده بود. رئیس‌ جمهور اسد احساس دوستی ویژه‌ای با علی ناصر محمد رئیس‌ جمهور یمن جنوبی داشت که بارها از دمشق دیدار کرده بود. علی ناصر محمد اطلاعات گسترده‌ای از مسائل سیاسی و تحولات منطقه و جهان داشت و موضعش درباره جنگ عراق - ایران با موضع سوریه نزدیک و منطبق با دیدگاه ما درباره همبستگی عربی و بازسازی صفوف برای رویارویی با اسرائیل بود. در ابوظبی، رئیس ‌جمهور اسد با شیخ زاید از تفاوت میان نظام شاه پرنخوت و نظام اسلامی سخن گفت که ایستادگی خود را در کنار اعراب و مسائل آن اعلام کرده است. اسد همچنین به شیخ زاید توصیه کرد امارات با ایران به عنوان دو همسایه مسلمان گفت‌وگو کند و از دیدار خود از تهران در سال ۱۹۷۵ در ایام شاه گفت و اینکه شاه در پاسخ غیرمستقیم خود به سخنان او در ضیافت امپراتوری، نام بارزترین فلاسفه و شعرای ایرانی را برده و فلاسفه و شعرای عرب مسلمان را نادیده گرفته بود. شیخ زاید، ذاتاً عرب‌گرا و نکته‌سنج و زیرک و دارای هوشمندی خاصی بود و بی آنکه اسد را مجبور به ورود به جزئیات مناقشه‌های بیزانتی کند و سؤال از اینکه دشمن کیست، نکته‌ها را درمی‌یافت. شیخ زاید بیش از آنکه از اسلام بگوید از عربیت می‌گفت، در حالی که در سعودی بیشتر از اسلام سخن می‌گفتند تا عربیت و پایبند به نظام‌های پادشاهی بودند و جمهوری‌ها را خوش نمی‌داشتند. در چنین زمینه‌ای به یکباره یک جمهوری اسلامی بزرگ [در ایران] تشکیل شده بود که تمامی ساحل شرقی خلیج فارس [م] از شط‌العرب در شمال تا بحرالعرب در جنوب را فرامی‌گرفت [و سعودی در این مانده بود که]، چه باید بکند؟