روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

فصل سوم:چالش‌های در انتظار و داستان رفعت [اسد]
فاس با حضور سران عرب
اجلاس اول سران عرب در فاس در پایان سال ۱۹۸۱، با موفقیت همراه نشد. سوریه از برگزاری این اجلاس خشنود نبود، زیرا شرایط برگزاری آن به نوعی با ابتکار عمل امیر فهد در روی میز و توافق عرفات با فیلیپ حبیب در زیر میز در هم آمیخته شده و همین برای شکست اجلاس کافی بود تا ملک حسن دوم مجبور به تعویق اجلاس سران به تاریخ نزدیک دیگر و انجام تماس‌های لازم شود.
اجلاس دوم سران عرب در سپتامبر ۱۹۸۲ بر ویرانه‌های شکست اجلاس نخست و پس از تهاجم اسرائیل به لبنان برگزار شد. همه پادشاهان و سران عرب در این نشست شرکت و در جریان آن ابتکار عمل امیر فهد را که اینک پادشاه شده بود با جمله ‌بندی‌های جدیدی تصویب کردند که هیچ تغییر محتوایی در آن ایجاد نمی‌کرد. این ابتکار عمل بر عقب نشینی اسرائیل از تمامی سرزمین‌های عربی اشغالی در سال ۱۹۶۷ به شمول قدس عربی و تضمین آزادی عبادت و اجرای شعائر دینی همه ادیان در اماکن مقدسه و حق مردم فلسطین در تعیین سرنوشت و اعمال حقوق ملی و قانونی خود با رهبری سازمان آزادیبخش فلسطین و پرداخت ما به ازای مالی به آوارگانی که مایل به بازگشت به فلسطین نیستند و قرار گرفتن کرانه باختری و نوار غزه برای یک دوره انتقالی که نمی‌بایست از چند ماه بیشتر طول کشد، زیر نظر سازمان ملل متحد و برپایی دولت مستقل فلسطین به پایتختی قدس و در نظر گرفتن تضمین‌های صلح میان همه دولت‌های منطقه از جمله دولت مستقل فلسطین از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و تضمین اجرای این اصول توسط شورای مزبور تصریح می‌کرد.
روشن بود که نشست سران پس از تهاجم اسرائیل به لبنان در ژوئن ۱۹۸۲، تبعید یاسر عرفات و سازمان آزادیبخش فلسطین به خارج از لبنان و رویارویی نیروهای سوری با یورش اسرائیل در جاده بیروت - دمشق برگزار می‌شود. به عبارتی دیگر اجلاس سران عرب در فاس پس از قرار گرفتن فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها و سوری‌ها در معرض فشارهای بیشتر امریکا و اسرائیل در لبنان و خارج از لبنان، برگزار می‌شد. همین تحولات، موجب آغاز مذاکرات اسرائیل و لبنان زیر نظر امریکا و منتهی به توافق مشهور ۱۷ مه ۱۹۸۳ شد.