تبلیغات متفاوت انتخاباتی

احمد میرعابدینی
استاد علوم ارتباطات اجتماعی و پژوهشگرارتباطات و رسانه
تبلیغات انتخاباتی در این دوره با دوره‌های قبل متفاوت است. البته بررسی این تفاوت باید با مطالعه و تحقیق انجام شود تا بتوانیم به‌ درستی این دوره را از نظر تبلیغات با دوره‌های قبل مقایسه کنیم. حتماً هم این کار صورت خواهد گرفت و دانشگاه‌ها و مراکز علمی به دنبال مقایسه علمی و درست در این زمینه هستند.
در هر حال من براساس تجربه و برداشت شخصی می‌توانم بگویم که انتخابات در این دوره یک ویژگی عمده دارد که باید از آن با عنوان محدود شدن به‌طور کلی نام ببرم. شیوع بیماری کرونا، شرایط جهانی، محدودیت منابع تبلیغاتی و گزینش‌ها شکل خاصی به تبلیغات این دوره داده است و انتخابات در این دوره از هر نظر محدود شده و این محدودیت در تبلیغات هم بازتاب داشته است.
اکنون تبلیغات انتخاباتی هم به شیوه‌های قدیمی مانند پوستر و بنر و پخش تراکت وجود دارد و در فضای مجازی هم به طور پررنگ انجام می‌شود اما در این دوره هم تعداد نامزدها و هم تعیین حدود و ثغور و خط قرمزهای تعیین شده باعث شده نامزدها و کلام آنها و نوع تبلیغات آنها تحدید شده و توقعات و انتظارات شرکت کنندگان هم محدود شود.
این محدود شدن تا حدودی حاصل تجربه دوره‌های قبل است و باعث می‌شود کمی به اصطلاح تخصصی شود. چون از سویی مردم تجربه‌هایی در این زمینه دارند که می‌گوید هر تبلیغی مؤثر نیست و از طرفی خود نامزدها محدودیت‌هایی دارند و زبان و کلام و نوع تبلیغ آنها محدود شده و چون زمان محدود است افراد مجبورند به اصطلاح تخصصی‌تر صحبت کنند. نه اینکه الزاماً برنامه ارائه دهند که اغلب این انتظار مردم است اما این محدود شدن افراد را شبیه به هم کرده و تنوع تبلیغات را هم محدود کرده است. می‌توانیم بگوییم که تبلیغات به شکل فرمالیستی و شکلی و محتوایی محدود و یکدست شده و البته این مسأله ممکن است بر اثرگذاری تبلیغات هم اثر منفی بگذارد چون براساس علم ارتباطات تبلیغ یک امر ارتباطی است و باید شرایط ارتباط را داشته باشد و ما وقتی شرایط برقراری ارتباط اجتماعی را محدود می‌کنیم اثرگذاری آن هم محدود می‌شود.
اکنون نامزدهای انتخاباتی تلاش می‌کنند از امکانات فضای مجازی و بستر نسبتاً آزادانه آن استفاده کنند اما باید این مسأله را در نظر بگیریم که فضای مجازی همچنان در دسترس همه نیست هرچند که تبلیغات در این فضا می‌تواند به جریان فعالیت‌های تبلیغاتی بیرون از فضای مجازی کمک کند.
در مجموع باید گفت تبلیغات این دوره به دلایل و عوامل گوناگون از دوره‌های دیگر محدودتر است و این مهمترین ویژگی و تفاوت این دوره با دوره‌های دیگر از نظر تبلیغاتی است؛ ویژگی ای که به نظر می‌رسد باعث می‌شود تأثیر تبلیغات هم محدودتر شود.‌