جایگاه جهانی کتاب‌های کودک‌مان قابل‌ قبول است

نادر قدیانی
ناشر و از رؤسای پیشین اتحادیه ناشران و کتابفروشان
حضور اهالی کتاب در رویدادهای بین‌المللی اتفاق مهمی است که به ارتقای صنعت نشر ما می‌انجامد،  تازه‌ترین نمونه‌اش کتاب‌های «طوطی» بخش کودک و نوجوان نشر «فاطمی» است که در فهرست ناشران کودک برگزیده‌ نمایشگاه کتاب «بولونیا» قرار گرفته  است و برای دریافت جایزه بهترین ناشر کودک سال میلادی جاری هم به رقابت می‌پردازد.
آقای ضرغام، مدیر نشر فاطمی از ناشران قدیمی و خوب کشور است که سابقه فعالیت وی به سال‌ها پیش بازمی‌گردد، بخش کودک و نوجوان نشر او نیز تحت عنوان «طوطی» در یک دهه گذشته به‌طورجدی کار خود را آغاز کرد که امیدوارم در این جایزه موفق شوند. شرکت نمایندگان نشر کشورمان در جوایز خارجی و نمایشگاه‌های بین‌المللی سبب می‌‌شود فعالان بخش‌های مختلف نشر، از ناشران گرفته تا نویسندگان و تصویرگران در جریان اتفاقات روز جهانی قرار بگیرند؛ در حوزه کودک ناشران خوبی مشغول فعالیت هستند که سابقه فعالیت برخی از آن‌ها به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد، به‌عنوان نمونه، سابقه فعالیت نشر قدیانی به سال 1355 بازمی‌گردد، زمانی که در قالب یک کتابفروشی کار خود را در تهران آغاز کردیم و از سال 1360 هم به‌ طور جدی به نشر کودک و نوجوان قدم گذاشتیم. این‌ها را گفتم تا مردم بدانند به‌رغم برخی مشکلات و کاستی‌ها، در عرصه کتاب‌های کودک و نوجوان، در مقایسه با دیگر کشورها در جایگاه قابل قبولی ایستاده‌ایم و از سویی سابقه نشر کودک و نوجوان ما به سال‌ها قبل بازمی‌گردد. از اوایل دهه 80 که شاهد فارغ‌التحصیلی جوانان بسیاری در رشته‌های مرتبط با تصویرگری و گرافیک بودیم تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان کشورمان با تحول روبه‌رو شد. امروز از میان تصویرگران ایرانی، هنرمندان بسیاری در خلال برپایی این نمایشگاه‌های بین‌المللی و جوایز موفق به معرفی خود فراتر از مرزهای کشورمان شده‌اند و حتی با ناشران خارجی همکاری دارند. با این ‌حال تعداد ناشران حرفه‌ای کودک و نوجوان برخلاف 300-400 ناشری که در برگزاری نمایشگاه کتاب تهران طی سال‌های گذشته در سالن کودک حاضر می‌‌شدند، در بخش خصوصی در نهایت  25 ناشر و در بخش دولتی هم حدود 4 ناشر هستند. این‌ها آثاری با استانداردهای جهانی به مخاطبان عرضه می‌کنند؛ کتاب‌هایی که از نظر محتوایی و گرافیکی در بسیاری موارد قابل ‌رقابت با داشته‌های دیگر کشورها هستند، البته به سبب تحریم‌ها در دسترسی به ملزومات چاپ با قدری مشکل روبه‌رو هستیم که این مسأله سطح کیفی چاپ آثار را تحت تأثیر قرار داده است، هرچند که از نظر محتوایی همچنان شاهد انتشار کارهای خوبی هستیم؛ در کنار همه نقاط قوتی که متوجه بخش حرفه‌ای نشر کودک و نوجوان است، مسئولان باید متوجه برخی ناشرنماها که به اتکای کتاب سازی در این عرصه حضور دارند باشند؛ اتفاقی که نه‌ تنها به نشر کودک و نوجوان، بلکه به نشر بزرگسال هم لطمه بسیاری زده است. همین تازگی باخبر شده‌ام که چند عنوان از ترجمه‌های نشر قدیانی را ناشر دیگری کتاب‌سازی و به نام خود منتشر کرده است. متأسفانه این‌ها کتاب‌های دزدی را به انواع ترفندها، از جمله فریب دادن مخاطبان با تخفیف‌های آنچنانی به فروش می‌رسانند. قیمت پشت جلد یکی از این کتاب‌ها را مؤسسه ما 40 هزار تومان در نظر گرفته، اما ناشر مذکور بیش از یک‌صد هزار تومان زده است و بعد هم آن را با تخفیف 50-60 درصدی به فروش می‌رسانند و مردم هم نمی‌دانند ماجرا از چه قرار است. امیدوارم مسئولان زودتر چاره‌ای برای حل این مشکل بیندیشند تا این بخش مهم نشر که به موفقیت‌های قابل توجهی دست یافته، لطمه نبیند.