کاریکاتور در ایام کرونا هم رونق دارد

احمد عربانی
کاریکاتوریست پیشکسوت
در ابتدا باید بگویم که کاریکاتور برخلاف دیگر کارهای هنری یک کار انفرادی است و کاریکاتوریست‌ها در هر شرایطی می‌توانند کار کنند و تولید محتوا کنند. من در دوران کرونا به محل کارم نرفتم، اما این موضوع باعث نشد که کارم تعطیل شود. باید بگویم که در این ایام در خانه طراحی‌های بسیاری روی کاغذ کشیدم، سوژه انتخاب کردم و در نهایت روی کاغذ اجرا کردم. آنهایی هم که با لپ تاپ  کاریکاتور طراحی می‌کنند، در این ایام هم می‌توانستند در خانه کار کنند. مهم اندیشه است که باید در ذهن باشد در این صورت نیاز به حضور فیزیکی در بیرون خانه نبوده و نیست. گواه این حرف را می‌توان در فعالیت بسیاری از هنرمندان در ایام کرونا دید. به عنوان مثال  بسیاری از همکارانم حتی نمایشگاه فیزیکی در همین ایام اپیدمی برگزار کردند و مخاطبان هم به شکل فیزیکی از نمایشگاه دیدن کردند و حتی بسیاری از همین طریق آثاری را خریداری کردند.
می‌خواهم بگویم که شکل رسانه و کارکرد آن متفاوت شده است، هم اکنون  بیشتر رسانه‌ها  به علت گرانی کاغذ، نشریات مجازی شده‌اند و به شکل فیزیکی حضوری کم‌رنگ دارند. به همین دلیل می‌توان کارکردی متفاوت از وسایلی در نظر داشت که پیشتر از آن به شکل سنتی استفاده می‌کردیم. به عنوان مثال در این شرایط من در صفحه اینستاگرامم آثارم را منتشر کردم و مردم هم می‌بینند. بنابراین کاریکاتور در شرایط کرونا متوقف نشد بلکه به شکل دیگری منتشر و در اختیار مخاطبان قرار گرفت. اما در بررسی شرایط اقتصادی هنرمندان این حوزه باید بگویم که اوضاع هنرمندان کاریکاتوریست زیاد با قبل از کرونا فرقی نکرده است. کاریکاتور قبل از کرونا هم از نظر اقتصادی در شرایط خوبی به سر نمی‌برد. در 20 سال پیش که فضای مجازی نبود و نشریات بی شماری مثل گل آقا، طنز و کاریکاتور و خط خطی منتشر می‌شد، اوضاع کار کاریکاتوریست‌ها  از نظر اقتصادی خوب بود. روزنامه‌ها هم ستون طنز و  هم کاریکاتور ثابت داشتند. من در روزنامه شهروند کاریکاتور می‌کشیدم، دوستان دیگر در نشریات دیگر مشغول به کار بودند، از سوی دیگر علاوه برکار ثابت  نشریات دیگر هم به من یا دوستان و همکارانم سفارش کار می‌دادند. اما رفته رفته سوژه‌ها کم اهمیت و دم دستی شدند و فضای سانسور هم بیشتر شد، در نتیجه کارها افت کرد و دیگر کاریکاتورها مثل زمان گل آقا که مخاطبان از دیدنش لذت می‌بردند و حرف دل‌شان را در کاریکاتور می‌دیدند، نبود.
اما نکته دیگری که دوست دارم آن را مطرح کنم، این است که  دستمزد کاریکاتوریست‌ها خیلی کم است. کاریکاتوریست‌ها خیلی فداکار هستند که با این شرایط کار می‌کنند. به همین دلیل است که می‌گویم زندگی یک کاریکاتوریست همیشه در دوران کرونا بوده و هست، با این حال  امیدوارم شرایط همه از جمله کاریکاتوریست‌ها بهتر شود.