دیدار سلطان و پادشاه، به نام اقتصاد به کام سیاست

بنفشه غلامی/ «هیثم بن طارق»، سلطان عمان که روز یکشنبه در اولین سفر خارجی خود به عربستان سعودی سفر کرده بود، شب گذشته به این سفر پایان داد. این دیدار فراتر از امضای چند تفاهمنامه و اهدای نشان‌ها، بود و در خلال آن مسائل مهم منطقه‌ای، همچون جنگ یمن و روابط با ایران و البته در پس پرده آرایش سیاسی در شورای همکاری خلیج فارس مورد مذاکره قرار گرفت.
به گزارش «بلومبرگ»، مشکلات اقتصادی عمان که اکنون دیگر تبدیل به بحرانی برای این کشور شده است، از سال 2014 و سقوط بهای نفت در این سال آغاز شد.
طوری که اکنون نسبت بدهی این کشور به تولید ناخالص داخلی آن از حدود 15 درصد در سال 2015 به 80 درصد در سال 2020 رسیده است. همین وضعیت اقتصادی باعث شده، سلطان عمان در ماه‌های اخیر با فشارهای فزاینده مردم کشورش به‌خاطر بیکاری‌های ناشی از کرونا و همچنین فشارهای ناشی از بدهی‌ها که این کشور را نیازمند اصلاحات اقتصادی جدی و اقدامات ریاضتی کرده است، رو‌به‌رو شود. از همین‌رو نخستین هدف «هیثم بن طارق» از سفر به شهر نئوم در دریای سرخ و دیدارهای آن، مسائل اقتصادی بود. به گفته بدر‌البوسیدی، وزیر خارجه عمان، در این سفر توافقنامه‌هایی بین دو طرف به امضا رسید که این منظور و مقصود را برآورده می‌کرد و روابط تجاری، فرهنگی و سرمایه‌گذاری‌های مختلف بین ریاض و مسقط را ارتقا می‌داد. به گفته او، دو طرف تفاهمنامه‌ای نیز برای ایجاد شورای هماهنگی به امضا رساندند که به‌منظور سازماندهی این توافقنامه‌ها ایجاد می‌شود.
شورای هماهنگی مشترک بین دو کشور همچنین زمینه برای مشاوره و هماهنگی دائم بین مسقط و ریاض در همه موضوع‌های مورد علاقه آنان را فراهم می‌کند. بجز این افتتاح یک خط جاده‌ای جدید بین دو کشور که بتواند مسیر بین آنان را برای پروژه‌های زیربنایی کوتاه‌تر کند، مورد توافق قرار گرفت.
با این حال به‌زعم تحلیلگران، عربستان با گسترش روابط تجاری با عمان در پی اهداف سیاسی نیز هست. این نکته است که «ایهم کامل»، رئیس تیم خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه مشاوره‌ای اوراسیا، به سایت شبکه خبری «الجزیره» گفته و تأکید کرده: «پشت صحنه کارهای زیادی انجام شده تا تلاش کنند نشان دهند توافق‌ها بر سر برخی مسائل قابل توجه غیر از آنچه که واقعاً مدنظر بوده، انجام شده است.» آنچه وی به آن اشاره کرده، اختلافات بین امارات و عربستان بر سر سیاست‌های نفتی، دیدگاه‌های ژئوپلیتیک و رقابت اقتصادی است که اکنون به نظر می‌رسد، دامنه آنها به شورای همکاری خلیج فارس کشیده است. این اختلافات درکنار سایر عواملی که وجود دارد، باعث شده، عربستان ترجیح دهد دست به تغییراتی در آرایش سیاست خارجی خود بزند. از همین‌رو نیز بوده است که بن سلمان به‌طور خاص در چند ماه اخیر تلاش کرده روابط کشورش با قطر را به سمت آشتی پیش ببرد.
در این بین هرچند عمان عموماً در شورای همکاری خلیج فارس جانب عربستان را در مقابل سایر اعضا می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد، عربستان خواهان آن است که این حمایت‌ها با قدرت و قوت بیشتری انجام شود.
به نوشته «الجزیره»، «ایهم کامل» در همین ارتباط می‌گوید: «بن‌سلمان تبدیل به بن‌سلمانی جدید شده است که به گونه‌ای دیگر درباره مسائل منطقه فکر می‌کند. او که زمانی اتحاد با امارات را در شورای همکاری خلیج فارس کافی می‌دانست، اکنون دیگر مثل سابق نمی‌اندیشد و خواهان ایجاد یک رابطه چندوجهی در این شورای منطقه‌ای است.»
از همین‌رو نمی‌توان گفت آنکه بیشترین سود را از این دیدار برده، عمان به‌خاطر منافع اقتصادی حاصل از این نشست‌ها بوده است؛ زیرا عربستان نیز در پس پرده سود سیاسی خود را از این دیدار  برده است.