آتش سرد

نازنین اردوبازارچی /  فیلم «مثل خانه‌‌ای سوزان»* داستان زنی به نام دارا (سارا ساترلند) است که پس از دو سال دوری خودخواسته از همسر (جرد آبراهامسون) و دختر دو ساله‌‌اش به خانه بازمی‌‌گردد و می‌خواهد زندگی و ارتباطاتش را از سر بگیرد؛ اما با شرایطی مواجه می‌‌شود که برایش قابل درک و پذیرش نیست. همسرش مسیر جدیدی در زندگی انتخاب کرده و دخترش که حالا در آستانه چهار سالگی است، او را به یاد نمی‌آورد. این فیلم درامی مبتنی بر روایت اول شخص است که تمامی ماجراها حول محور او شکل می‌گیرند. شخصیت اصلی فیلم (دارا) به دلیل فشارهای روانی ناشی از افسردگی پس از زایمان و همچنین مشکلاتی که در کودکی داشته به ناگهان تصمیم می‌گیرد خانواده‌اش را ترک کند و پس از بازگشت بی‌مقدمه‌اش انتظار دارد روابط پیشین با همان کیفیت سابق ادامه پیدا کنند. فیلم درامی عاشقانه نیست بلکه روایتی واقع‌گرایانه از انسان‌هاست که در موقعیت‌های مختلف دست به انتخاب‌هایی می‌زنند که تأثیرات عمیق و طولانی روی سایر اعضای خانواده‌شان می‌گذارد؛ تأثیراتی که شاید خود آنها از میزان مخرب بودنشان اطلاعی ندارند. کارگردان در یک مصاحبه تأکید می‌کند که قصد نداشته بر شرایط روحی و سلامت روان شخصیت اصلی فیلم تمرکز کند بلکه می‌خواسته یک وضعیت بشری را به تصویر بکشد و به مضامینی مثل خانواده، ارتباطات انسانی، تأثیر گذاشته فرد بر حال و آینده و احساسات انسانی بپردازد که به نظر می‌رسد در این مسیر موفق هم بوده است. داستان فیلم در شهر کوچکی می‌گذرد که به نام و موقعیتش اشاره‌ای نمی‌شود؛ به شغل، سن و موقعیت اجتماعی شخصیت‌ها چندان پرداخته نمی‌شود و کارگردان در این بافت است که می‌تواند با ایجاد فضایی مینیمالیستی بر روابط افراد و احساساتشان تمرکز کند و داستان سه نسل از یک خانواده را در خلال این روایت پیش ببرد. فردیت کاراکترها اهمیت زیادی در روایت دارد و به گونه‌ای پرداخت شده‌اند که در معرض قضاوت بیننده قرار نمی‌گیرند و صرفاً وضعیت و موقعیت‌شان در روایت نشان داده می‌شود. هیچ‌یک از کاراکترها قادر به بیان احساسات و خواسته‌هایشان نیستند و ارتباط بیشتر در سکوتی می‌گذرد که اغلب به سوء‌تفاهم منجر می‌شود. مضمون اصلی این اثر، یعنی بیگانگی انسان‌ها از یکدیگر، در این بافت معنا پیدا می‌کند. ناتوانی در تحلیل وضعیت و عدم تسلط بر احساسات به لکنت در بیان خواسته‌ها منجر می‌شود و شرایط ناشی از آن به بیگانگی افراد از یکدیگر و عدم درک متقابل می‌انجامد. پایان فیلم نیز بسیار واقع‌گرایانه است و سعی دارد، به دور از شرایط آرمانی، کاراکترها را به وضعیتی باثبات برساند. این فیلم در طول پاندمی کرونا ساخته و پخش شده است و مضمون دوری از خانواده و بر‌هم‌ریختگی شرایط عادی زندگی در آن نقش پررنگی دارد که بسیار مشابه شرایط کنونی جهان است و می‌تواند سبب همذات‌پنداری عمیق‌تری با شخصیت اصلی فیلم شود. فیلم «مثل خانه‌ای سوزان» با نویسندگی و کارگردانی جسی نوآ کلاین، کارگردان جوان کانادایی، در جشنواره فیلم تورنتو 2020 برای نمایش در بازار فیلم جشنواره برگزیده شد.
* Like a house on fire عنوان فیلم علاوه بر معنای لغوی آن نوعی اصطلاح در زبان انگلیسی است و به پدیده‌هایی اطلاق می‌شود که به آسانی و به سرعت شکل می‌گیرند، مثل شکل‌گیری سریع و راحت یک رابطه. هر دوی این معانی با توجه به مضمون فیلم می‌توانند برای ترجمه عنوان فیلم به کار روند و «مثل خانه‌ای سوزان» صرفاً یک انتخاب شخصی است.