به یاد امیرتنبک؛ هنرمند بیداردل

میرعلیرضا میرعلینقی
پژوهشگر تاریخ موسیقی ایران
امیربیداریان نژاد به سال 1311 درمحله سنگلج تهران دیده به جهان گشود. با راهنمایی پدرش نزد استاد مرشد نصرالله از چیره‌دست‌ترین تنبک‌نوازان قدیمی و صاحبنام در شیوه‌های اجرایی موسیقی زورخانه‌ای به شاگردی نشست و در سال 1336 طبق صورتجلسه شورای موسیقی رادیو و با تأیید موسیقیدانان مشهور آن زمان (حسینعلی ملاح، علی تجویدی، مشیر همایون شهردار و اقبال آذر) به استخدام رادیو درآمد. وی طی سال‌ها کار هنری در ارکستر شماره یک و دو رادیو در نیروی هوایی ارتش نیز خدمت کرد و در زمینه‌های مختلف نوازندگی، آموزش و سازندگی موسیقی متن فیلم: حسن کچل- نخستین فیلم موزیکال درایران به کارگردانی علی حاتمی-، کوچه مردها، قیصر و... موسیقی چند نمایش عروسکی کار کرد. در 1371 پس از چند سال وقفه در فعالیت‌های هنری و اجرای صحنه تدریس خود را در هنرستان موسیقی حوزه هنری به مدیریت رضا مهدوی آغاز کرد و نخستین اجرای صحنه‌ای را به مناسبت درگذشت شاعر معاصر مهرداد اوستا همراه سنتور رضا مهدوی و آواز عبدالحسین مختاباد در موزه هنرهای معاصر برگزار کرد و تا آخرین لحظه عمر اسفند 1374 همکاری صمیمانه خود را با مهدوی قطع نکرد. هنر تنبک‌نوازی استاد امیر بیداریان هماهنگ با مضراب‌های سریع و اجراهای تکنیکال و چابک هنر ویژه سنتورنوازی رضا مهدوی که باعث شد درجه یک هنری شاخه سنتورنوازی را در 1380 به او اعطا کنند، بدون پیش تمرین روی صحنه بداهه‌وار ظاهر می‌شدند و قطعات آکروباتیک، تغییر ریتم‌ها و ضد ضرب‌ها و روی خرک زدن‌ها که ابداع مهدوی بود در کنار دیگر مهارت‌های صحنه‌ای در تکنوازی سنتور و مدولاسیون‌های مختلف در شیوه‌های سنتی و نوین را چنان سؤال و جواب می‌کردند که انگار همه چیز از قبل طراحی شده بود! این روح نزدیک و حسن همخوانی و همفکری در اجرای موسیقی این دو هنرمند که اکنون در آلبومی به نام «آذر کیمیا» به یاد استاد امیر بیداریان به انتشار چهارم رسیده است و مورد استقبال مردم موسیقی دوست از نوع تکنوازی‌ها و بداهه‌نوازی‌ها و بدون کلام هستند تبدیل به جریانی وصف‌ناپذیر و بسیار نو و بدیع کرد. در این آلبوم قطعاتی آوازی و ریتمیک در دستگاه‌ها و مایه‌های چون: نوا،  شور، ابوعطا، بیات اصفهان، ماهور و بیات ترک شنیده می‌شود. روال چهار مضراب‌ها و ضربی‌ها و نغمات در این آلبوم به گونه ای است که شنونده را به رؤیا و عالم خیال می‌برد آن گونه که به عنوان یک تجربه بی غل و غش از دوره شور جوانی نوازنده سنتور  و دوره میانسالی نوازنده ضرب که سرشار از طپش‌های پنجه مضراب بر سیم و چوب و پوست... آلبوم دونوازی سنتور و تنبک آذر کیمیا گزیده‌ای از اجراهای صحنه‌ای دو نوازنده است که در تهران و شهرستان‌ها به اجرا گذاشته می‌شد. این آلبوم یادگاری است برای آنها که در متن واقعه بوده‌اند. نه فقط برای آنها بلکه برای کسانی که پس از گذشت سالیان، در پی دریافتن نکته‌ها و ظرافت‌هایی از اجراهای گذشتگان بوده و هستند. سنتور مهدوی سرشار از آمیخته‌هایی از مکاتب و شیوه‌های مختلف سنتور نوازی معاصر است که به واسطه استادانی چون حسین ملک، رویا حلاج، رضا شفیعیان، مسعود شناسا، پرویز مشکاتیان و مجید کیانی به حس و حال مضراب دستان خود دست پیدا کرد و صدای سازش را منحصر گردانید... امیر بیداریان بعد از انقلاب سه اثر پربار آموزشی با شیوه منحصر از خود به یادگار گذاشت: کتاب و نوار ریتم به زبان نوت و جلد دوم کتاب گنجینه وزن‌ها به همراه دو نوار کاست و جلد سوم دوره عالی که به اتمام رسید ولی دست اجل مهلت نداد به چاپ برسد که چه خوب است شاگردانش همت کنند.
 به یاد استاد امیر بیداریان
انتشار چهارم: 1399
ناشر: راوی