بلاکچین فناوری پیشران در مدیریت شهری کارآمد

مهدی بینا
کارشناس بین‌المللی فناوری اطلاعات
این روزها با تحول دیجیتالی رخ داده در دنیا، انتظارات برای توسعه شهرهای هوشمند افزایش یافته است‌. همچنین با رکود اقتصادی ناشی از COVID-19، نیاز به مدیریت شهری کارآمدتر، بیش از پیش احساس می‌شود. بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، بازار توسعه شهرهای هوشمند، با میانگین نرخ سالانه ۲۳ درصد رشد می‌کند و مبلغ آن تقریباً ۲.۱ تریلیون دلار است. در این میان، فناوری‌های پیشران، از جمله بلاکچین می‌تواند نقش کلیدی در حل مسائل اجتماعی و دستیابی به مدیریت شهری کارآمد را ایفا کند. بلاکچین، افراد در شبکه را قادر می‌سازد تا داده‌ها را با درجه اطمینان و شفافیت بالا بدون نیاز به مدیر متمرکز مبادله کنند. فناوری بلاکچین با پدیدار شدن در عرصه FinTech (فین تک)، اصطلاحاً نقل مجالس شد اما بتدریج سایر صنایع مثل اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، کلان داده‌ها و البته حوزه مخابرات و ارتباطات هم از آن تأثیر می‌پذیرند. برنامه‌های نوآورانه وامکانات متنوع بلاک‌چین برای بهبود و نوسازی ساختار سنتی، معیوب و ناامن فعلی ارتباطات موبایلی و مخابرات نوید آینده بهتری برای این صنعت را می‌دهد. آینده‌ای که در آن مشترکان دغدغه از دست رفتن داده‌های شخصی را ندارند و می‌توانند به‌صورت کاملاً شفاف بسته‌های مصرفی را مشاهده کنند و در ضمن از خدمات ارزش‌افزوده هم بهره‌مند شوند. شهرهای هوشمند می‌توانند از چهارچوبی که اخیراً برای قابلیت همکاری منتشر شده است که یک مدل سه لایه برای استفاده از بلاک چین ارائه می‌دهد، یاد بگیرند:  1. لایه مدل کسب و کار شامل جنبه‌ای از مدل‌های حکمرانی، استانداردسازی داده‌ها، چهارچوب‌های قانونی و مدل‌های تجاری است  2. لایه بستر شامل مکانیسم‌های اجماع، قراردادهای هوشمند، احراز هویت و مجوز است  3. لایه زیرساخت شامل لایه ابر ترکیبی، بلاکچین مدیریت شده و اجزای اختصاصی است.
توجه به این نکته ضروری است که دستیابی به قابلیت همکاری بیش از حل یک مشکل فنی نیاز دارد. همچنین نیاز به حل مسأله‌ای از نظر حکمرانی، مالکیت داده‌ها و مدل‌های تجاری دارد که ذینفعان اکوسیستم را برای همکاری با یکدیگر ترغیب می‌کند. در واقع بلاکچین یک شبکه یک به یک است که برای رسیدن به توافق، به هیچ نهاد متمرکزی وابسته نیست. هر واحد، در این تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology) یک نسخه از دفتر کل را دارا بود که هر تراکنش انجام شده به یک بلاک اختصاص پیدا می‌کند تا به روش توافق جمعی حاصل از بلاکچین مورد تأیید قرار گیرد. گفتنی است، هر بلاک به‌وسیله فرایندهای دیگری هم قابل تأیید است که اگر مورد تأیید قرار گیرد، امنیت سایبری آن تأمین شده و قابل دستکاری یا ویرایش نخواهد بود.