اقیانوس‌ها زیر عرشه شناورهای ایرانی

محمدمهدی یزدی / به‌تازگی ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از مأموریت بازگشت ؛ مأموریتی که از سواحل جنوبی ایران آغاز شد. ناوگروه قاره آفریقا را دور زد و از راه اقیانوس اطلس و در نهایت کرانه‌های اروپای شمالی، به بندر سن پترزبورگ در خلیج فنلاند رسید. در اهمیت این مأموریت همین بس که رهبر معظم انقلاب با صدور پیامی «بازگشت مقتدرانه و عزت‌آفرین از این مأموریت خطیر را تبریک» گفتند.
روز گذشته امیر دریادار سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش که خود پیشتر فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز بود، اهمیت و جزئیات بیشتری از این مأموریت را در حاشیه نشست هم‌اندیشی ارتش و کمیسیون آموزش مجلس مطرح کرد.
به گزارش ایرنا، دریادار سیاری با اشاره به اینکه حضور در اقیانوس اطلس، تدبیر رهبر معظم انقلاب بوده است، گفت: «در سال ۹۲ حضور در اقیانوس اطلس پیش‌بینی شد و زمانی که این موضوع رسانه‌ای شد، پنتاگون عکس‌العمل نشان داد و «سی‌ان‌ان» کلیپی درست کرد که در آن خطی از بندرعباس تا سواحل امریکا کشید که اینجا از مسیر جبل الطارق ۲۲ هزار کیلومتر است و گفت ایران با کشتی‌هایی که دارد، امکان حضور در این پهنه را نخواهد داشت.»
معاون هماهنگ کننده ارتش با اشاره به اینکه در آن زمان خطاب به «سی‌ان‌ان» گفتیم که شما و پنتاگون بدانید ما به حرف خود عمل می‌کنیم، اظهارکرد:  ناوگروه ۷۵ اردیبهشت حرکت کرد و طولانی‌ترین مسیر ممکن را انتخاب کرد، یعنی قاره آفریقا را دور زد، از اقیانوس هند شمالی عبور کرد و تا شمالی‌ترین نقطه اطلس شمالی در خلیج فنلاند حضور پیدا کرد که با برگشت آن حدود ۴۶ هزار کیلومتر دریانوردی کرد. دریادار سیاری ادامه داد: «امریکایی‌ها بدانند آن ۲۲ هزار کیلومتری که آنها گفتند دو برابر و نیم شد و گفتند که بدون پهلوگیری در بندری نمی‌توانند این مسیر را طی کنند که در هیچ بندری هم پهلو نگرفتیم. ۱۳۵ روز نیروهای ما دریانوردی کردند و در خلیج فنلاند در بندر سن‌پترزبورگ پهلو گرفتند چرا که آنان میزبان ما بودند و با اقتدار هم برگشتند.»
فرمانده سابق نیروی دریایی ارتش تأکید کرد که «این سفر قدرت دریایی ایران را به معرض نمایش گذاشت» اما مروری بر سابقه مأموریت‌های نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران نشان خواهد داد که توان و قدرت این نیرو، فراتر از آن چیزی است که صرفاً در این مأموریت به نمایش در آمد.
12 سال حضور ایران در آب‌های آزاد
به‌طور کلی 12 سال از اعزام نخستین ناوگروه ایرانی به آبهای آزاد می‌گذرد و در این سال‌ها 75 ناوگروه عملیاتی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی برای مقابله با دزدان دریایی و مأموریت‌های دیگر به آب‌های بین‌المللی رفته و پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز درآوردند.
علت حضور در آب‌های آزاد این واقعیت است که ایران از طریق دریای عمان به 20 درصد اقیانوس‌های دنیا اشراف دارد و می‌تواند از این طریق ارتباط گسترده‌ای با دیگر کشورهای جهان برقرار کند که این امر مستلزم توسعه توان دریایی و بنادر است.
در همین راستا نیروی راهبردی دریایی مأموریت یافته بود تا گستره عملیاتی خود را تا مدار 10درجه شمالی افزایش دهد. از سوی دیگر ظهور پدیده دزدی دریایی در خلیج عدن و دریای سرخ موجب شد تا نیروی دریایی ارتش کشورمان از سال 87 مقابله با این پدیده نوظهور را در دستور کار قرار دهد. پس از آماده کردن مقدمات، اولین ناوگروه نیروی دریایی ارتش در تاریخ 20 اردیبهشت سال 88 به منظور حفاظت از خطوط مواصلاتی تجاری ایران در آبهای آزاد، به این منطقه اعزام شد.
 نیروی دریایی راهبردی ارتش تاکنون با اعزام 75 ناوگروه به آب‌های بین‌المللی توانسته حدود ۴ هزار و ۷۰۰ نفتکش و کشتی باری و تجاری را اسکورت و از آنها در برابر دزدان دریایی محافظت کند.
همچنین در این سال‌ها، شناورهای ارتش علاوه بر دریانوردی در همه اقیانوس‌های کره زمین از جمله اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس، در مهم‌ترین گذرگاه‌های آبی جهان نیز از جمله تنگه باب‌ المندب، مالاکا، کانال سوئز و دماغه امید نیک نیز حضور یافتند.
ناوگروه 75؛ پرچمدار طولانی‌ترین دریانوردی
در این میان ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش را می‌توان مهمترین ناوگروه در میان دیگر ناوگروه‌ها نامید؛ ناوگروهی کاملاً ایرانی متشکل از ناوشکن سهند و ناو پشتیبان مکران. این ناوگروه با طی مسافت حدود 30 هزار مایل (بیش از 60 هزار کیلومتر) توانست رکورد طولانی‌ترین مأموریت دریایی را به خود اختصاص دهد. میزان دریانوردی این ناوگروه بیش از یک دور، گرد زمین گشتن بشمار می‌رود.
این ناوگروه به منظور شرکت در رژه به مناسبت سالروز تشکیل نیروی دریایی روسیه در سن پترزبورگ اواسط اردیبهشت ماه 1400 مأموریت خود را آغاز کرد. سهند و مکران برای اولین بار با دور زدن قاره آفریقا وارد اقیانوس اطلس جنوبی و سپس شمالی شدند و از دریای بالتیک، کانال مانش و سواحل کشورهایی چون آلمان، دانمارک و انگلیس عبور کرده و به سواحل سن پترزبورگ روسیه رسیدند.
حضور بی‌نقص شناورهای ایرانی در این آب‌ها که برای نخستین بار صورت می‌گرفت مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفت و پیام روشنی به دوستان و دشمنان جمهوری اسلامی ایران بود.
جماران، سهند، مکران؛ اولین شناورهای ایرانی در آب‌های آزاد
ناوشکن‌های جماران و سهند و ناو پشتیبان مکران اولین شناورهای ایرانی بودند که در قالب ناوگروه‌های ارتش در آب‌های آزاد حضور یافتند. جماران به عنوان اولین ناوشکن ساخت جمهوری اسلامی ایران، در 30 بهمن 1388 با حضور فرماندهی معظم کل قوا به ناوگان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پیوست. این ناوشکن 1400تنی با طول  94 متر، عرض 10 متر و سرعت 28 گره دریایی، مجهز به انواع سامانه‌های پیشرفته موشکی و توپخانه‌ای است. ناوشکن جماران در 5 مأموریت ناوگروهای نیروی دریایی ارتش شرکت کرده است.
سهند، دیگر ناوشکن ساخت متخصصین جمهوری اسلامی در کلاس موج است که پیشرفته‌تر و با تجهیزات به روزتر نسبت به جماران توانست طی مدت کوتاهی در 4 مأموریت شرکت کند که آخرین و مهم‌ترین آنها دریانوردی طولانی و حضور در سواحل سن پترزبورگ است.
سهند با طولی حدود 97 متر و وزن 1300 تن، می‌تواند به سرعتی معادل 25 گره دریایی برسد و دارای سامانه‌های موشکی، ضدهوایی، ضد زیردریایی و راداری پیشرفته است.
ناو بندر مکران نیز با قابلیت حمل 5 بالگرد، 6 قایق تندرو و انواع پهپاد ظرفیت پشتیبانی از ناوگروه‌های اعزامی ارتش به آب‌های آزاد را به شکل زیادی افزایش داد. مکران با طول حدود 228 متر قابلیت سه بار دور زمین گشتن بدون توقف را دارد و مخازن عظیم آن قابلیت پشتیبانی از 5 ناوشکن را دارد.
ناوگروه 44؛ طولانی‌ترین مدت مأموریت
ناوگروه 44 متشکل از ناوشکن الوند و ناو پشتیبانی بوشهر با 145 روز مأموریت رکورددار طولانی‌ترین زمان در میان دیگر ناوگروه‌ها هستند. این ناوگروه در سال 95 به مأموریت رفت و علاوه بر بندر دارالسلام، به سواحل آفریقای جنوبی رفت و در بندر دوربان پهلو گرفت.
در طول این 12 سال و اعزام 75 ناوگروه، طبیعی است که در برخی مأموریت‌ها و در راستای تقویت دیپلماسی نظامی و آشنایی و همکاری با دیگر کشورها، شناورهای نیروی دریایی ارتش کشورمان در بنادر کشورهای مختلف پهلو گرفته‌اند.
در این راستا ناوگروه‌های اعزامی در 20 بندر خارجی پهلو گرفتند که بیشترین آنها بندر صلاله در کشور عمان با 41 بار پهلوگیری است و در کل، کشور عمان با بنادر صلاله، مسقط و دقم، بیشترین میزبانی را از شناورهای ایرانی داشته است.
ناوگروه 12؛ اولین حضور در مدیترانه
اولین ناو رزمی جمهوری اسلامی ایران که به دریای مدیترانه وارد شد، ناوشکن «الوند» بود. این ناوشکن به همراه «خارک» بزرگترین ناو لجستیک غرب آسیا در سال 89 در قالب ناوگروه 12 با عبور از کانال سوئز وارد دریای مدیترانه شد. این ناوگروه ابتدا وارد دریای سرخ شد و در بندر جده عربستان پهلو گرفت و سپس به سمت کانال سوئز حرکت کرد.
عبور از کانال سوئز و حضور در دریای مدیترانه بعد از 32 سال صورت گرفت. ناوگروه دوازدهم نیروی دریایی ارتش همچنین در دریای مدیترانه به بندر لاذقیه سوریه رفت و پس از مدتی توقف در این بندر در مسیر بازگشت به سمت ایران در بندر مسقط (عمان) نیز پهلوگیری کرد.
در پایان می‌توان به موضوعاتی چون مواجهه با ناوگان دریایی اسرائیل در مدیترانه، مواجهه با ناو امریکایی، دستگیری 13 دزد دریایی پس از 48 ساعت درگیری، درگیری برای آزادسازی کشتی چینی، نجات کشتی ایرانی در دریای سرخ، نجات کشتی خارجی در شمال اقیانوس هند، مقابله با دزدان دریایی در ربایش کشتی گازبر ایرانی، نجات کشتی امریکایی از سوی ناوگروه نیروی دریایی ایران و موارد بسیاری از این دست اشاره کرد. از سوی نیروهای راهبردی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در قالب این 75 ناوگروه صورت گرفته است.