بورس و الزامات حذف ارز 4200 تومانی

گروه اقتصادی | روز گذشته شاخص بورس 13 هزار و 125 واحد کاهش داشت. افت 13 هزار واحدی شاخص در حالی بود که از ابتدای هفته و با انتصاب رئیس جدید سازمان بورس، شاخص چند روز افزایش را تجربه کرده بود. کارشناسان اقتصادی با اشاره به این افت و خیزهای بازار سرمایه، مهمترین عامل اثر‌گذار بر بورس را در آینده، زمزمه‌های مربوط به حذف ارز 4200 تومانی عنوان می‌کنند. احتمال حذف ارز 4200 تومانی در روزهای اخیر از سوی دولتمردان مطرح شده است. مهمترین اظهارنظر در این خصوص را سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری در دومین گفت‌و‌گوی تلویزیونی خود با مردم، ابراز داشت. رئیس جمهوری در این گفت‌و‌گوی مستقیم خاطرنشان کرد که «برای بررسی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی جلسات مختلفی برگزار کرده‌ایم. پولی که باید در سفره مردم اثرگذار باشد با این ارز، به جیب دلالان رفته است.»
کارشناسان اقتصادی احتمال حذف ارز 4200 تومانی را مهمترین متغیر تأثیر‌گذار بر بازار سرمایه در آینده می‌دانند. زمزمه‌های حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی با استقبال فعالان بازار سرمایه مواجه شده است، کارشناسان بورس معتقد هستند که حذف این نوع ارز، علاوه بر جلوگیری از توزیع رانت باعث افزایش شفافیت در عملکرد و رشد سودآوری شرکت‌ها و بهبود معاملات بورس خواهد شد.
بعد از خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها در سال 97، نرخ رشد ارز موجب افزایش قیمت کالاها شد. برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی، آن زمان دولت تصمیم گرفت برای واردات مواد اولیه یا کالاهای اساسی ارز با قیمت 4200 تومانی تخصیص یابد؛ تصمیمی که با توجه به روند افزایشی قیمت کالاها، با انتقاد اقتصاددانان و فعالان اقتصادی مواجه شد. آنها معتقدند که این طرح رانت و دلالی در کشور و ایجاد تبعیض را تشدید کرده است.
با مشخص شدن ناکارآمدی این نوع ارز، بتدریج ارز ۴۲۰۰ تومانی در کالاهای مختلف حذف شد به‌طوری که در حال حاضر به برخی اقلام اساسی خاص و دارو محدود شده است. تقویت احتمال حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی با استقبال فعالان اقتصادی مواجه شده است. به اعتقاد این کارشناسان، تداوم این نوع ارز به معنای تداوم قیمت‌گذاری دستوری بود که مشکلات زیادی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است. محمد آزاد، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با ایرنا در این‌باره گفته است: قطعاً آزادسازی کامل قیمت محصولات در بلندمدت برای شرکت‌هایی که به لحاظ مدیریت دارایی و کارایی عملیات، موفق‌تر عمل کنند، اثر مثبت دارد که این امر خود را در افزایش ارزش شرکت یا همان قیمت سهام نشان خواهد داد.
وی به اثر منفی استفاده از ارز ٤٢٠٠ تومانی بر صنایع بورسی تأکید کرد و گفت: قطعاً به عنوان یک اصل کلی، دخالت دولت در قیمت‌گذاری به هر نوع که اعمال شود با روح بازار آزاد در تضاد است و در نهایت منجر به ایجاد رانت و فساد می‌شود. آزاد معتقد است که به عنوان یک پاسخ کلی نمی‌توان از روش اعطای یارانه، انتظار اثر مثبت بر صنایع مختلف را داشت.
اثر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بر بازار سرمایه
کارشناسان با استقبال از طرح‌های در دست اجرا برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، معتقد به اثر مثبت این اتفاق بر روند معاملات بازار سرمایه هستند. در این خصوص حسین عبدی، کارشناس بازار سرمایه به ایرنا گفت: حذف این ارز از جمله اتفاقات مثبتی است که همیشه صحبت‌های زیادی از مزایای آن مطرح شده است، این اقدام از مهمترین اتفاقاتی است که با اجرایی شدن آن می‌توان شاهد اثرات مثبت آن در اقتصاد کشور باشیم.
وی با بیان اینکه اکثر کارشناسان حاضر در بازار سرمایه نسبت به این موضوع آگاه هستند که با حذف ارز ٤٢٠٠ تومانی می‌توان شاهد اثر مثبت آن در بازار سرمایه و اکثر صنایع حاضر در این بازار بود، گفت: حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نباید سبب ایجاد شوک در بازار شود و باید به‌طور حتم برای جلوگیری از ایجاد برخی نوسانات در بازار سهام، این اقدام با تمهیداتی خاص به مرحله اجرا برسد.
عبدی اظهار داشت: با در نظر گرفتن تمهیدات، تصمیمات و نیز برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند به عنوان اتفاقی بسیار درست و منطقی در نظر گرفته شود که به مراتب شاهد تأثیر مثبت آن در اقتصاد کشور خواهیم بود.
دو تأثیر مهم حذف ارز ٤٢٠٠ تومانی بر معاملات بازار سرمایه
وی با تأکید بر اینکه حذف ارز ٤٢٠٠ تومانی از دو منظر می‌تواند به معاملات بازار سرمایه کمک کند، افزود: در ابتدا این اتفاق زمینه ایجاد شفافیت معاملات و صورت مالی شرکت‌ها را فراهم می‌کند، همچنین در این میان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی با حاشیه سود بیشتری برای بسیاری از شرکت‌های تولیدی بازار سرمایه همراه خواهد شد؛ زیرا نرخ کالاهایی که تاکنون عرضه شده به دلیل دریافت ارز ٤٢٠٠ تومانی به صورت دستوری تعیین شده است.
به گفته عبدی، با حذف این ارز و نیز واقعی شدن نرخ‌ها، نرخ فروش شرکت‌ها هم بر مبنای نرخ تقاضای بازار خواهد بود. وی تأکید کرد: این اتفاق به مراتب باعث افزایش شفافیت معاملات، کاهش رانت و فساد در شرکت‌ها می‌شود؛ بنابراین به‌طور کلی این اقدام به نفع بازار سرمایه است و به مرور شاهد اثر مثبت آن در این بازار خواهیم بود. وی ماهیت بازار سرمایه را به دو بخش کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کرد و گفت: در کوتاه‌مدت نرخ ارز به دلیل اجرای حذف ارز ٤٢٠٠ تومانی با افزایش همراه می‌شود که به‌مراتب این اتفاق منجر به رشد صنایع بزرگ و نیز صادرات‌محور در بازار سهام می‌شود. در بلندمدت به دلیل افزایش شفافیت در معاملات و ایجاد عرضه و تقاضای واقعی در بازار، کلیت بازار سرمایه از این اتفاق، منتفع خواهد شد.
صنایع تأثیرپذیر از حذف
ارز ۴۲۰۰ تومانی
این کارشناس بازار سرمایه به صنایع تأثیرپذیر از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره کرد و گفت: صنایع فلزات اساسی، دارویی و صنعت غذایی از جمله صنایعی هستند که در ردیف نخست تأثیرپذیری از این اتفاق قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه این صنایع تاکنون به دلیل وجود ارز ٤٢٠٠ تومانی نتوانستند محصولات خود را با قیمت واقعی به فروش برسانند، اظهار داشت: نحوه اجرایی شدن حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به دلیل روند تأثیرگذاری آن بر روند معاملات بازار سرمایه، بسیار مهم تلقی می‌شود.
حفظ ارزش سهام سهامداران عدالت
از سوی دیگر با توجه به نوسانات بازار سرمایه و افت شاخص، کارشناسان معتقدند دولت باید مدیریت سهام عدالت را به گونه‌ای طراحی کند که سهامداران عدالت با داشتن پرتفوی مناسب زیان نکنند، در حالی که از زمان آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال گذشته تاکنون ارزش این سهام حدود 50 درصد کاهش یافته است.
در همین حال به گزارش فارس، با توجه به حضور جمعیت 57 میلیون نفری که حدود 70 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود، در بازار سرمایه لازم است قوانین بازار سرمایه متناسب با وضعیت موجود و سهامداران زیاد تغییر پیدا کند یا اینکه سازمان بورس مجوز انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را صادر کند که مردم از طریق صندوق‌ها در بازار سرمایه حضور پیدا کنند. به این وسیله هم ارزش پول مردم در شرایط تورم حفظ می‌شود، هم درآمدی برای مردم ایجاد می‌شود و هم پول‌های سرگردان به سمت بازارهای دیگر مانند زمین، مسکن، دلار و طلا نمی‌رود.