علاج گناه به جای تحقیر گناهکار

  اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
به نقل از سیره نگاران، رسول گرامی اسلام(ص) نسبت به هدایت بیماران روحی و گناهکار و گمراه آنچنان حریص بود و آنچنان ترحم داشت که در راه هدایت آنان هر رنجی را برخود هموار می‌نمود و این شیوه و الگویی است که باید از آن پیروی نمود. امیرالمؤمنین علی(ع) در این ارتباط می‌فرماید: «وانماینبغی لاهل العصمه والمصنوع الیهم فی السلامه آن یرحموا اهل الذنوب والمعصیه» (اشخاصی که خدا به آنها توفیق داده که پاک مانده‌اند باید به بیماران معصیت ترحم کنند.)
براستی گناهکاران واجد شرایط ترحم اند، یعنی به جای سرکوفت، تحقیر و بایکوت باید به فکر علاج گناه معصیت کاران بود و عادت گناه را از سر آنان انداخت.
 مصلح مسلمان همچون پزشکی دلسوز، خود به‌دنبال مریض می‌گردد و بیماری‌های اخلاقی را در بیمار تشخیص داده و به علاج آن می‌پردازد واین ملهم از سیره رسول گرامی اسلام حضرت محمد(ص) است. پیامبراکرم(ص) تقریباً در تمام عمر شریفش به‌دنبال بیماران روحی و روانی بود حتی در دوران اولیه بعثت ودر شرایط دشوار مکه، آن حضرت(ص) هرگاه فرصتی به دست می‌آورد از جمله در ماه‌های حرام که به رسم اعراب جاهلی جنگ و ستیز ممنوع بود و مصونیتی برای حضرتش به وجود می‌آمد، در جمع قبایل اعراب حاضر شده و به هدایت و درمان دردهای آنان می‌پرداخت و آنان را به راه راست و ایمان به خدای یکتا و پرهیز از رفتارجاهلی توصیه می‌فرمود. البته این سیره اغلب انبیا بود، کما اینکه در روایات آمده است که حضرت عیسی(ع) را دیدند که از خانه زن بد نامی بیرون آمد. اطرافیان با تعجب پرسیدند: یا روح الله! تو اینجا چکار می‌کردی؟ فرمود: طبیب به خانه مریض رفته بود. اما پیامبر اسلام بیش از سایر انبیا دلسوز امت خویش بود و در این راه زحمات طاقت فرسایی را متحمل شد. تا آنجایی که آیه نازل گردید و خطاب به آن حضرت(ص) گفته شد: گویا می‌خواهی در پی آنان (مردمان) اگر به این سخن ایمان نیاورند، جان خود را به خطر بیندازی؟! (کهف آیه ۶)
رسول خدا(ص) برای هدایت مردم حاضر بود از جان ومال مایه بگذارد، اما حاضر نبود از ارزش‌های معنوی و اصول اخلاقی عدول نماید، یا اینکه از جهل مردم در جهت هدایت آنان استفاده کند. در این ارتباط مطالب جالب و درس آموزی درتاریخ اسلام وجود دارد که درکتب سیره آمده است.
پیامبر خدا(ص) اجازه نمی‌داد نقاط ضعف افراد باعث سقوط کامل آنان در منجلاب گناه و گمراهی شود. چرا که رسالت انبیای الهی بر بنیان‌های هدایت، آگاهی بخشی و روشن اندیشی نهاده شده و کلام وحی به صراحت فرموده است: ادع الی سبیل ربک بالحکمة والموعظة الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن (سوره نحل ـ آیه ۱۲۵) ـ به راه پروردگارت با حکمت (دلایل عقلی) واندرز نیکو دعوت کن و با بهترین روش با آنان به بحث و مجادله پردازـ خداوند اول چیزی که در رسالت پیامبر اکرم(ص) بیان می‌کند، حکمت است، یعنی مردم را به راه پروردگارت بخوان از طریق حکمت و براهین عقلی. پیامبر اکرم(ص) بحق آیینه جمال و جلال الهی است و الگوی کامل مسلمانی. قرآن کریم رسالت پیامبر خاتم حضرت محمد(ص) را چنین توصیف می‌کند: یا ایهاالنبی انا ارسلناک شاهداً و مبشراً و نذیرا (سوره احزاب آیه ۴۵) (ای رسول) تو را فرستادیم که گواه این امت باشی، نوید بخش و نوید دهنده برای این امت فرستادیم، بشارت بده، نوید بده، تشویق کن و نتایج خوبی که در مسیر ایمان ناب به خدا وجود دارد را برای مردم تشریح کن، همچنین تو را نذیر فرستادیم و اعلام خطرکننده، یعنی اگرکسی راه خلاف فطرت و گناه را طی کرد او را منذر باش و به او اعلام خطرکن وعاقبت کار را برایش گوشزد کن!
براساس این رسالت و مأموریت بود که پیامبر اکرم(ص) در سال‌های اول بعثت در دامنه کوه صفا می‌ایستاد وخطاب به مردم مکه با صدایی رسا می‌فرمود: صباحا یا صباحا (خطر! خطر!) وهنگامی که مردم دور آن حضرت جمع می‌شدند می‌فرمود: ای مردم! تاکنون مرا در میان خود چگونه شناخته‌اید؟ همه می‌گفتند: امین و راستگو، آنگاه حضرت ادامه می‌داد: اگر الآن من شما را انذار کنم و به شما اعلام خطرکنم و بگویم که پشت این کوه‌ها دشمن با لشکر جرار آمده است و می‌خواهد به شما حمله کند سخن مرا باور می‌کنید؟ همه می‌گفتند: البته، آنگاه حضرت(ص) بخش اصلی پیام خود را ابلاغ می‌کرد و می‌فرمود: «انی نذیر لکم بین یدی عذاب شدید» پس به شما اعلام خطرمی کنم که راه کج و گناه آلود، به دنبالش عذاب شدید الهی دردنیا و آخرت را در بردارد. حضرت رسول(ص) داعی الی‌الله است و آمده است تا پیام الهی را در قلب‌ها و عقل‌ها نفوذ دهد و سعادت دنیوی و اخروی و زندگی توأم با شرافت و سربلندی و به دور از گناه وکجی را برای نوع بشر به ارمغان آورد.