روایت گمشده

فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

دیدار رؤسای جمهوری امریکا و سوریه
واپسین موضوع گفت‌و‌گو نیز اجازه به یهودیان سوری برای مهاجرت به امریکا بود؛ موضوعی که درخواست تکراری همه هیأت‌های امریکایی، اعم از هیأت‌های وزارت خارجه یا اعضای کنگره امریکا - از جمله لی [هربرت] همیلتون رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان - هنگام دیدار از سوریه بود. همیلتون در دیدارمان در مقر کنگره امریکا در واشنگتن، همچنین پیامی از همسر رون آراد خلبان مفقودالاثر اسرائیلی به من منتقل کرد. من نیز پاسخ دادم توجه ما نسبت به این موضوع را به همسر آراد اطلاع دهد و اینکه از هیچ کوششی برای روشن شدن سرنوشت پیچیده او کوتاهی نخواهیم کرد، زیرا شناسایی سرنوشت آراد به سود ما نیز هست.

دیدار نخست سران میان اسد و کلینتون
رئیس‌جمهوری اسد در ۱۶ ژانویه ۱۹۹۴ با رئیس‌جمهوری کلینتون در ژنو ملاقاتی بیش از چهار ساعته داشت. بر اساس عادت معمول در مقدمه ملاقات‌های رؤسا که گفت‌و‌گو با آب و هوا یا چیزی از این قبیل آغاز می‌شود، کلینتون نیز با خوشامد به اسد، نقش زنان را به‌عنوان مدخل سخن خود برگزید و رئیس‌جمهوری با شرح کارهایی که در این زمینه در سوریه انجام شده است، پاسخ داد. نکات اصلی مورد نظر کلینتون برای گفت‌و‌گو در این دیدار عبارت بود از: سرنوشت رون آراد خلبان اسرائیلی و فعالیت حزب کارگران کردستان؛ دو موضوع مورد توجه اسرائیل و ترکیه، هم پیمانان امریکا. هیچ توجه قابل ذکری نسبت به روابط سوریه و امریکا در سخنان کلینتون وجود نداشت.نکته قابل توجه این که کلینتون مسأله حزب کارگران کردستان و عبدالله اوجلان رهبر آن را بر اساس درخواست تانسو چیللر نخست‌وزیر ترکیه از او در جریان واپسین نشست پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» برای درمیان گذاشتن موضوع فعالیت این حزب با اسد، مطرح کرد. همچنین روایت کلینتون از پرسش ناگهانی چیللر از خودش توجه مرا جلب کرد که گفته بود: آیا از بحث‌هایی که در نشست ناتو مطرح می‌شود لذت می‌بری؟ یا به ناچار گوش می‌کنی؟ و پاسخ کلینتون به او که: به ناچار گوش می‌کنم. اشاره کلینتون به این پرسش چیللر درباره شنیدن یا لذت بردن از مباحث نشست ناتو، گویی برای او از خود بحث مهم‌تر بود، زیرا از رئیس‌جمهوری اسد خواست در دیدار احتمالی با چیللر، بگوید که کلینتون در اینباره نیز با او سخن گفته است. کلینتون همچنین از این موضوع ابراز نگرانی کرد که اروپایی‌ها در واپسین نشست ناتو با تصمیم‌گیری برای تهاجم هوایی به صربستان و بازداشتن این کشور از ویرانی سارایوو، موافقت نکرده‌اند. کلینتون گفت ویرانی سارایوو به معنای از بین بردن احتمال تأسیس یک کشور مسلمان در آنجا است.
کلینتون هدف دیگر خود از ملاقات جداگانه با اسد را پرداختن به این نکته مهم دانست که اسرائیل تأکید دارد خلبان رون آراد هنوز زنده است و رابین بر این باور است که یافتن زنده یا مرده آراد و بازگرداندنش به اسرائیل، فضای مثبتی برای پیشبرد روند صلح با سوریه پدید می‌آورد. کلینتون سپس از رئیس‌جمهوری اسد درباره تحقیقات و بررسی‌های سوریه و هر گونه اطلاعاتی که می‌تواند درباره این موضوع به او بدهد، پرسید.