گفت و گوهای هسته ای با مختصات جدید

گروه سیاسی/ تاریخ ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+4 در حالی نهایی شده است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان از روند نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران ابراز نارضایتی می‌کند. موضعی که دو روز پیش فرانسه آن را دستمایه تهدید ایران قرار داد و مدعی شد چنانچه نارضایتی آژانس ادامه یابد، نشست بعدی شورای حکام به فرصتی برای اتخاذ یک اقدام جدی علیه ایران تبدیل خواهد شد. حمله سهمگین جریان‌های ضد ایرانی که این روزها به بهانه ادعاهای آژانس دوباره به نقطه جوش خود رسیده است، فارغ از اینکه در بحبوحه جنگ فرسایشی تندروها علیه ایران به وقوع پیوسته است و از عواقب ناگزیر آتشی است که رئیس جمهوری پیشین امریکا با خروج یکجانبه از این توافق شعله‌ور کرد اما در نمای کلی‌تر تصویر عینی این واقعیت است که جریان‌های ضد ایرانی با همراهی اسرائیل می‌کوشند با فراهم کردن بساط مغلطه علیه کشورمان از طریق آژانس زمینه ها برای امتیاز گیری در وین را آماده کنند.  دستمایه‌های این جریان‌ها از یک‌ سو ادعای نگرانی اروپایی‌ها از مخدوش شدن روند نظارتی آژانس بر برنامه‌های هسته‌ای ایران و از سوی دیگر ادعاهای بدون سند اسرائیل و جریان‌های منتسب به آن نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران است. ادعاهایی غیر مستند که در مهم‌ترین هدف خود، تخریب مذاکراتی را دنبال می‌کند که ایران و کشورهای طرف برجام قرار است کمتر از سه هفته دیگر آغاز کنند.  در چنین شرایطی علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه و مسئول پرونده برجام گفت‌و‌گوهای مقدماتی را برای آغاز مذاکرات احیای برجام در وین کلید زده است. او نخست در تهران با «انریکه مورا»، معاون سیاست خارجی اروپا در تهران دیدار کرد و بعد گفت‌و‌گوهای خود را در بروکسل ادامه داد. باقری ماحصل این رایزنی‌ها را در سفر به روسیه و سپس در گفت‌و‌گوی تلفنی با همتای چینی خود به بحث گذاشت تا مقدمات گفت‌و‌گوهای پیش رو در روندی مشخص فراهم شود. به گفته این مقام دیپلماتیک در گفت‌و‌گوهایی که آغاز شده، تجربه بدعهدی امریکا در اجرای برجام و خروج یکجانبه دولت سابق این کشور و همچنین ناکامی و انفعال تروئیکای اروپایی در اجرای تعهداتشان مورد توجه قرار گرفته است. در همین چهارچوب هیأت مذاکره‌کننده ایرانی لغو مؤثر تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی را دنبال می‌کند و می‌کوشد به توافقی دست یابد که خواسته‌های ایران را در این‌خصوص‌ برآورده سازد. چنانکه رئیس جمهوری کشورمان هم پنجشنبه در سمنان یادآور شد که در مذاکرات هسته‌ای به هیچ وجه از رفع تحریم‌ها کوتاه نخواهیم آمد.
عدول آژانس از وظایف فنی
تنها یک روز از اعلام خبر آمادگی ایران برای آغاز مذاکرات از سوی علی باقری، مسئول پرونده برجام گذشته بود که «آن-کلر لوژاندر»، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه تهدید کرد مشغول رایزنی با متحدانش در مورد چگونگی واکنش به عدم همکاری ایران با آژانس است. این تهدید او واکنشی به اظهارات «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بود که در جدیدترین موضعگیری خود به مخالفت ایران برای قرار گرفتن دوربین‌های نظارتی آژانس در مجتمع کرج گفته بود: «تلاش برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران مانند پرواز در ابرهای متراکم است و این وضعیت نمی‌تواند برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد». «گروسی» همچنین از قدرت‌های جهانی خواسته بود در نشست بعدی شورای حکام آژانس که قرار است پیش از آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای برگزار شود، اقدامات ایران را محکوم کنند. این ادعای او پس از آن مطرح شد که ایران به آژانس اجازه داد تا به اکثر دوربین‌های خود برای سرویس آنها و تعویض باتری و کارت حافظه دسترسی داشته باشد، به استثنای تأسیسات هسته‌ای مجتمع کرج که به دنبال بروز خرابکاری از سوی دشمنان با آسیب‌هایی رو به رو شد. حالا مدیر کل آژانس به این بهانه از اروپایی‌ها خواسته تا در نشست بعدی شورای حکام برای ترغیب ایران به همکاری بیشتر فشار وارد کنند.
طرح این ادعاها از سوی آژانس در حالی است که ایران یک سال پس از خروج از برجام هم به همکاری همه‌جانبه خود با آژانس در چهارچوب توافق هسته‌ای ادامه داده بود و تنها پس از تداوم وضع موجود مبنی بر ناکامی سه کشور اروپایی طرف برجام در محقق کردن مناقع اقتصادی تهران، در یک اقدام 5 مرحله‌ای، اجرای تعهدات خود را کاهش داد. ایران همچنین از سوی دیگر به منظور اجرای کلیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران که از سوی مجلس به تصویب رسیده بود، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد.
پرونده ایران به صهیونیست ها ربطی ندارد
افزون بر ادعای مخدوش شدن روند نظارتی آژانس، رژیم اسرائیل که با وجود عضویت در آژانس عضو توافقنامه «ان‌پی‌تی» نیست، همچنان ادعای تسلیحاتی بودن برنامه‌های هسته‌ای ایران را مطرح می‌کند. این رژیم در حالی همواره کوشیده با جمع‌آوری اسناد ادعایی و ساختگی، سویه صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران را خارج از قوانین مندرج در پادمان هسته‌ای اعلام کند که آژانس تاکنون به عنوان یک نهاد بیطرف نه تنها اجرای رژیم پادمانی خود را بطور برابر و عادلانه برای تمامی اعضایش دنبال نمی‌کند که بسیاری ازمواضع ادعایی خود را برپایه اسناد ادعایی اسرائیلی مطرح می‌کند. در واکنش به این ادعاها بود که علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه در خلال سفر اخیرش به مسکو و در گفت‌و‌گو با شبکه «روسیا الیوم» این‌طور گفت: «اسرائیل صلاحیت اظهار نظر در این باره را ندارد.  اسرائیل خودش قدرت هسته‌ای دارد و باید مسئولیت آن را بر‌عهده بگیرد. اسرائیل سلاح هسته‌ای دارد و همین امر باعث ناامنی در این منطقه شده است. به عبارت دیگر صهیونیست‌ها ده‌ها سال است که در این باره صحبت می‌کنند، ولی سخنان آنها عاری از صحت است. بار‌ها ثابت شده است که صهیونیست‌ها این اتهامات را برای دستیابی به اهداف خود مطرح می‌کنند. اما مطالب آنها عاری از صحت است. اسرائیل خودش متهم است و نمی‌تواند دیگران را متهم یا شکایتی علیه آنها مطرح کند.»
ایستادگی ثمربخش در برابر تحریم ها
تهدیدات تکراری علیه ایران که آمادگی خود را برای مذاکره اعلام کرده در حالی است که کشورمان تاکنون علاوه بر مقابله با طوفان تحریم‌های اقتصادی، از متوقف شدن روند رو به پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای و نظامی‌اش ممانعت به عمل آورده است. نتیجه‌ای که پیشتر خود مقام‌های امریکایی هم به آن اعتراف کرده بودند. چنانکه «رابرت مالی»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در آغاز به کار مسئولیتش به شکست سیاست فشار حداکثری اذعان کرد و گفته بود که ما در وضعیتی از سوی دولت قبلی قرار گرفته‌ایم که «بایدن» تصمیم گرفت به آن پایان دهد، یعنی کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران که به طرز بدی شکست خورد و به منافع امریکا هم آسیب زد. در همین چهارچوب «کسلی داونپورت»، مدیر بخش منع اشاعه در «انجمن کنترل تسلیحاتی» امریکا هم در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفته نه تنها هیچ گزینه نظامی علیه ایران وجود ندارد بلکه تیغ تحریم‌ها هم با توجه به اینکه چین بعید است خرید نفت از ایران را متوقف کند، کند شده‌اند.
در چنین فضایی که شماری از جمهوریخواهان امریکایی از دولت امریکا می‌خواهند علاوه بر برنامه‌های هسته‌ای ایران، برنامه موشکی آن را هم مهار کند، تهران با افزودن بر توان هسته‌ای و نظامی خود و یافتن راهکارهایی برای مقاومت در برابر تحریم‌های اقتصادی، تنها یک خواسته را با کلید واژه «لغو مؤثر تحریم‌ها» در مذاکرات دنبال می‌کند که تاکنون معلوم شده است ابزارهای کافی را هم برای پیگیری و به ثمر رسیدن این خواسته دارد. در حقیقت گفت‌و‌گوهای هسته‌ای حالا با مختصات جدیدی برگزار خواهد شد. از یک سو ظرفیت‌ها و توانمندی‌های فنی بالقوه تأسیسات هسته‌ای ایران بالفعل شده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی اخیراً گفته است: «خوشبختانه با قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی دست و بالمان باز شد. طبق قانون از ما 120 کیلو اورانیوم با غنای 20 درصد خواستند، در حالی‌ که الان از 210 کیلو عبور کرده‌ایم. تاکنون 25 کیلو 60 درصد تولید کرده‌ایم که به استثنای کشورهای دارای سلاح هسته‌ای هیچ کشوری قادر به تولید آن نیست.» از سوی دیگر جنگ اقتصادی علیه ایران در قالب تحریم‌های همه‌جانبه امریکایی‌ها راه به جایی نبرده یا حداقل اهداف تعریف شده آنها را محقق نکرده است. در حوزه نظامی هم رزمایش‌های مختلف انجام شده در نقاط مختلف کشور و موارد مختلف رویارویی یا برخورد نظامی با امریکایی‌ها و البته شکست واشنگتن در منطقه (خروج از افغانستان و عراق) نظر کارشناس امریکایی را تأیید می‌کند که گزینه نظامی هم منتفی شده است یا چنانکه یک مقام پیشین رژیم صهیونیستی اعتراف کرده که ما نگران اتفاقات بعد از حمله نظامی هستیم.
در کنار اینها یک عامل دیگر که در حقیقت نمود این مختصات جدید است، تغییر دولت در جمهوری اسلامی و تیم جدید مذاکره‌کننده هسته‌ای خواهد بود که از هم‌اکنون تأکید کرده‌اند، هدفشان رفع تحریم‌ها و نه مذاکره برای مذاکره است. این تیم اصرار دارد که حیات و ممات کشور به توافق هسته‌ای مرتبط نیست و این یعنی تحرکات ضد ایرانی در آستانه مذاکرات برای کسب امتیاز از تهران در وین از هم‌اکنون به در بسته خواهد خورد.

رایزنی تلفنی وزیر خارجه با همتایان چینی و روسی
ایران مطالبات خود در مذاکرات را با قوت پیگیری می کند

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان و «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه روز گذشته در تماس تلفنی درخصوص موضوعات مورد علاقه از جمله مذاکرات آتی وین و نیز  تحولات جاری در منطقه گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. به گزارش«ایران» وزیر امور خارجه کشورمان در این گفت‌وگو با اشاره به توافق صورت‌گرفته با هماهنگ‌کننده برجام درخصوص زمان برگزاری گفت‌وگوها با گروه ۱+۴، تأکید کرد که پیشرفت سریع گفت‌وگوها مستلزم آن است که طرف‌های اروپایی و امریکا با اجتناب از زیاده‌خواهی و طرح خواسته‌های فرابرجامی، رویکردی واقع‌بینانه و سازنده در پیش گیرند.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران سابقه و روند مذاکرات پیشین در وین را مدنظر دارد، تصریح کرد ایران در مذاکرات آتی مطالبات خود را با قوت پیگیری خواهد کرد.  وزیر امور خارجه کشورمان خاطرنشان کرد که به هیچ وجه نباید در جدیت جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوها و لزوم بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات‌شان تردید داشت. امیرعبداللهیان با اشاره به تحریم‌های تازه امریکا علیه ایران، تصریح کرد اگرچه جمهوری اسلامی ایران نسبت به نیات طرف امریکایی تردید دارد، با این وجود چنانچه طرف امریکایی به طور کامل به تعهدات خود بازگشته و مطالبات بیشتر نداشته باشد، جمهوری اسلامی ایران نیز به اجرای همه تعهدات خود بازخواهد گشت. وزیر امور خارجه کشورمان در  این تماس با اشاره به همکاری‌های سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  بر لزوم پرهیز مدیرکل آژانس از اتخاذ مواضع سیاسی تأکید و خاطرنشان کرد که ایران به همکاری‌های فنی با آژانس ادامه خواهد داد.
امیرعبداللهیان همچنین در این تماس به آخرین وضعیت تحولات در حوزه قفقاز نیز اشاره داشته و عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران از مذاکرات منطقه ای در قالب ۳+۳ و سایر فرمت‌های مورد توافق برای حل و فصل مسائل قفقاز و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای حمایت می‌کند. وزیر امور خارجه روسیه نیز در این تماس با تأکید بر اهمیت احیای برجام، تصریح کرد که همه طرف‌ها و در وهله نخست ایالات متحده می‌بایست به تعهدات خود بازگردند. لاوروف همچنین یادآور شد که مسکو همواره بر لزوم توقف اقدامات مخرب امریکا در قبال برجام تأکید داشته است. در این تماس طرفین در خصوص لزوم ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان با توجه به در پیش بودن فصل سرما توافق کردند. دو طرف همچنین بر اهمیت تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان تأکید کردند.
امریکا با ادامه تروریسم اقتصادی نمی‌تواند مدعی مذاکره و توافق باشد
امیرعبداللهیان همچنین دیروز با  وزیر امور خارجه چین  در تماس تلفنی در خصوص روند مناسبات دوجانبه، مذاکرات آتی وین و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تبادل نظر کرد. وزیر خارجه کشورمان ضمن قدردانی از همکاری دولت چین برای ارسال  ۱۲۰ میلیون دوز واکسن به ایران، از روابط رو به گسترش دو کشور ابراز خرسندی کرد و بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از ابتکار جهانی پکن در زمینه توسعه پایدار و همکاری نزدیک با چین در این خصوص تأکید کرد. وی  در خصوص مذاکرات آتی وین اظهار امیدواری کرد که امریکا و طرف‌های اروپایی به صورت واقع بینانه وارد مذاکره شوند تا توافق به سرعت حاصل شود .به گفته وزیر خارجه، امریکا نمی‌تواند سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی را ادامه داده و همزمان مدعی مذاکره و توافق باشد. وی در زمینه انجام وظایف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران، ابراز اطمینان کرد این همکاری‌ها در چارچوب توافقات و مقررات بخوبی ادامه خواهد یافت .امیرعبداللهیان در خصوص اوضاع افغانستان با تأکید بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر، ابراز امیدواری کرد نشست همسایگان افغانستان در پکن در ادامه نشست سازنده تهران با موفقیت برگزار گردد.
وزیر امور خارجه چین نیز ضمن استقبال و اعلام حمایت از تداوم مذاکرات هسته‌ای، امریکا را عامل اصلی مشکلات به وجود آمده در راه اجرای برجام دانست و ابراز امیدواری کرد که آنها این اشتباه خود را با رفع همه جانبه تحریم‌ها جبران کنند تا در پرتو رویکرد مثبت ایران، مذاکرات پیش رو به نتایج خوبی منجر شود .وزیر امور خارجه چین ضمن دعوت از همتای ایرانی برای سفر به پکن، ابراز امیدواری کرد اجلاس سوم همسایگان افغانستان در چین بتواند با مشارکت فعال همسایگان از جمله جمهوری اسلامی ایران، موجب تشکیل دولت فراگیر  با ثبات در افغانستان شود.