اشتغالزایی نیازمند نیازسنجی

محمدحسین قمری
رئیس مرکز نوآوری فناوری های اشتغال
در کشور ما سالانه سه میلیون فرصت شغلی در کاریابی‌ها، پلتفرم‌های آنلاین، روزنامه و شرکت‌ها آگهی می‌شود که اینها نشان دهنده ظرفیت موجود اشتغالزایی در کشور است، یعنی شرکت‌ها حاضر هستند هزینه کنند تا ظرفیت‌های شغلی را پر و نیروی کار جذب کنند. این ظرفیت‌ها فرصت‌های ویژه‌ای برای دولت است. چرا که دولت سیزدهم تعهد کرده است تا حدود یک میلیون و هشتصد هزار شغل برای کارجویان ایجاد کند. دولت در برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت خود می‌تواند از این فرصت‌ها به بهترین شکل بهره‌برداری کند و فارغ‌التحصیلان یا افراد جویای کار را با این ظرفیت‌ها تطبیق دهد. برای این کار سه راه کلی وجود دارد. در فرایند کوتاه مدت دولت می‌تواند کاریابی‌ها را رونق دهد و احیا کند تا کاریابی‌ها هم در پلتفرم‌های آنلاین و هم غیرآنلاین بتوانند رابط موقعیت‌های عرضه و تقاضای شغل در شرکت‌های خصوصی باشند که البته این نیاز به‌ سیستم یکپارچه برای آموزش است تا بتوانند افراد توانمند را در جایگاه مناسب قرار دهند. در فرایند میان مدت لازم است سازمان فنی و حرفه‌ای مهارت های لازم را به افراد دهد، چرا که در جامعه جایگاه‌های شغلی وجود دارد ولی افراد مهارت پر کردن آن جایگاه‌ها را ندارند که اگر شکاف مهارتی که بین کارجویان و کارفرمایان در شرکت‌ها از بین برود سازمان ها به اصطلاح به‌صورت نقد می‌توانند از طریق سازمان فنی و حرفه‌ای اشتغالزایی و نیازهای شغلی را تکمیل کنند. در فرایند بلندمدت دولت می‌تواند از ظرفیت دانشگاه‌ها و دانشگاه علمی - کاربردی استفاده کنند. خروجی این دانشگاه‌ها تقاضای بیشتری برای کار دارند چرا که برخی رشته‌ها نوظهور هستند یا قبلاً رشته‌های دانشگاهی برای آنها وجود نداشته است. دولت در این مرحله باید نیازسنجی‌های لازم را برای بازار عرضه و تقاضا انجام دهد. در دولت سیزدهم که یکپارچگی بیشتری شکل گرفته خوشبختانه شاهد آن هستیم که متولیان در این حوزه‌ها ورود کرده‌اند. همچنین ما برای اشتغالزایی نیاز به جامعه کارآفرین داریم. مختصات یک جامعه کارآفرین شبیه یک جنگلی است که کل اکو سیستم و زیست بوم موجود از کسب و کارها و کارآفرینان حمایت کند. این حمایت می‌تواند در ابعاد مجوزی، آموزشی، چرخه اقتصادی و در همه شاخص‌های مربوط به کارآفرینان انجام پذیرد. این بدان معناست که متولیان، فضا و فردایی را برای افراد ایجاد کنند که کارآفرینی برای همه راحت شود و همه بتوانند در این فضا کارکنند و این باعث می‌شود که کارآفرینی توسعه پیدا کند و هزینه خطاها و شکست‌ها کمتر شود. بنابراین افراد بیشتری تصمیم می‌گیرند ریسک کارآفرینی را بپذیرند. هرچقدر این چرخه بیشتر بچرخد نتایج مثبت و بهتری را خواهیم دید. در حال حاضر مهم‌ترین مانع برای کارآفرینان بحث دریافت مجوز است. برای مثال اگر شخصی بخواهد برای دریافت و استعلام مجوز برای نشر انجام دهد 9 ماه طول می‌کشد. این قوانین متعدد باعث می‌شود افراد از طریق دیگر اقدام کنند مثلاً در مبحث چاپ افراد در بلاگ یا از طریق غیررسمی اقدام می‌کنند چرا که حق کپی رایت وجود ندارد. روحیه مجوززدایی باید در کشور به‌وجود آید و چرخه اقتصادی باید حمایت شود. در خیلی از کشورها شاهد هستیم که شرکت‌ها و استارتاپ‌ها در سال‌های اول مالیات ندارند یا دولت‌ها از آنها حمایت‌های مالی مستقیم و غیرمستقیم می‌کنند که  این اقدامات شکست هایشان را به حداقل می‌رساند. ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها باید تقویت شود. اینکه نیازها و مسائل صنعت به سمت دانشگاه‌ها کشیده شود تا مشکلات و مسائل از طریق دانشگاه‌ها و به‌صورت دانش بنیان حل شود. اینها همگی ریسک کارآفرینی را کاهش می‌دهد.