تلاش برای حل بحران جهانی کمبود تراشه

میترا جلیلی
خبرنگار
بحران جهانی کمبود و عرضه تراشه که به‌دنبال پاندمی کووید19 در سال 2020 آغاز شد، در چند ماه گذشته تشدید شده است.حالا شرکت‌های بزرگ در چندین صنعت در حال تلاش برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده کالاها و قطعات الکترونیکی هستند و در قالب طرح‌هایی بزرگ می‌خواهند حضوری تأثیرگذار در بازارجهانی 7تریلیون دلاری تراشه‌ها داشته باشند و ازسوی دیگر در صورت وقوع بحران‌هایی مشابه کرونا، جهان آمادگی لازم را داشته باشد.
169صنعت چشم به راه 2023
شیوع کرونا و اختلال در زنجیره تولید و تأمین قطعات مختلف بویژه تراشه‌ها، مشکلات زیادی برای فعالان عرصه‌های مختلف ایجاد کرد و صنایع خودروسازی، کامپیوتر و لپ‌تاپ، کنسول‌های بازی، تجهیزات پزشکی، ساعت‌های هوشمند، لوازم خانگی وهمچنین گوشی‌های هوشمند با کاهش تولید مواجه شدند. تحلیل مؤسسه گلدمن ساکس (Goldman Sachs) نیز نشان می‌دهد که حداقل 169صنعت تحت تأثیر کمبود عرضه تراشه جهانی قرار گرفته‌اند و برخی برای نجات از این بن‌بست، به سال 2023 چشم دوخته‌اند. خودروسازان بزرگ هم به‌دلیل کمبود تراشه‌های مورد نیاز در بسیاری از قطعات خودرو مانند سرعت‌سنج دیجیتال، سیستم‌های اطلاعات سرگرمی، مدیریت کامپیوتری موتورها و سیستم‌های کمک‌راننده با میلیاردها دلار ضرر مواجه شده‌اند چرا که مجبورند خودروهای خود را با کمبودها و سرویس هایی محدودتر به بازار عرضه کنند. کمپانی فورد نیز از وجود 70هزار خودرو نیازمند تراشه خبر داده است.گوشی‌های هوشمند نیز از بحران کمبود تراشه تأثیر گرفته‌اند به‌گونه‌ای که گزارش مؤسسه پژوهشی گارتنر از کاهش 6.8درصدی میزان فروش جهانی تلفن‌های هوشمند در سه ماهه سوم سال 2021 نسبت به‌مدت مشابه سال 2020خبر می‌دهد. در میان تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند، اپل از کاهش 10میلیون عددی تولید آیفون در سال 2021 خبر داد و اعلام کرد که در سه ماهه سوم سال‌ جاری حدود 6 میلیارد دلار به‌دلیل کمبود تراشه از دست داده است و انتظار دارد در سه ماهه پایانی سال، ضرر بیشتری از مشکلات زنجیره تأمین متحمل شود.
روزگار سخت صنعت گیم
کمبود تراشه دامان صنعت‌ گیم را نیز گرفته است و تولیدکنندگان موفق به مقابله با کمبود تراشه و قطعات در جهان نشده‌اند. به‌عنوان مثال کنسول‌های بازی ازجمله پلی استیشن5 (PS5) که در نوامبر 2020 رونمایی شد، همچنان کمیاب هستند که این موضوع در آستانه فرارسیدن کریسمس و تعطیلات سال نو میلادی، چندان برای فعالان صنعت گیم خوشایند نیست. شرکت سونی یادآور شده است که احتمالاً نمی‌تواند کنسول‌های بازی PS5 را مطابق با نیاز بازار و مشتریانش تولید کند.این کمپانی که پیش از این وعده تولید 16میلیون کنسول را داده بود حالا گفته است که از پس تولید 15میلیون دستگاه برمی‌آید. این کمپانی همچنین یادآور شده است که احتمالاً رسیدن به هدف سال بعدی خود یعنی تولید و فروش22.6میلیون دستگاه PS5بسیار سخت خواهد بود.
 «نینتندو»، این غول ژاپنی دنیای گیم هم از کاهش میزان فروش و کمبود دستگاه‌ها برای ارائه به بازار ابراز نگرانی کرده و از کاهش فروش 1.5میلیون دستگاه نینتندو درنتیجه کمبود تراشه جهانی خبر داده است. هرچند وضعیت را بهتر از سال 2020می داند. مایکروسافت هم از تولید مناسب ایکس باکس جا مانده و «فیل اسپنسر»، رئیس این کمپانی یادآور شده است که این مشکل حداقل تا پایان 2022 باقی خواهد بود مگر اینکه اتفاق تازه‌ای بیفتد. کمبود سی‌پی‌یو(CPU) و باتری هم از دیگر مشکلاتی است که صنعت‌ گیم در نتیجه بحران کرونا با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
این سرمایه‌گذاری‌های بزرگ
برای حل مشکل جهانی کمبود تراشه، ژاپن 5.2میلیارد دلار معادل 600میلیارد ین سرمایه‌گذاری کرده است تا از تولیدکنندگان تراشه در جهان حمایت کند. با اینکه چندین تولیدکننده زیر پوشش این سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند اما طبق تازه‌ترین گزارش مؤسسه Nikkei، کمپانی تایوانی TSMCبخش عمده این سرمایه را جذب کرده است. کمپانی امریکایی Micron Technology و هولدینگ ژاپنی Kioxia نیز دیگر تولیدکنندگان تراشه هستند که از ژاپن سرمایه جذب می‌کنند.TSMC بزرگ‌ترین کارخانه تراشه‌سازی جهان واقع در تایوان است که پیش از این برای ساخت یک کارخانه 12میلیارد دلاری در آریزونا اقدام کرده بود و حالا به‌دنبال همکاری با کشورهای شرق اروپا برای تولید تراشه است.TSMCهمچنین یادآور شده که می‌خواهد طی همکاری با سونی، یک کارخانه جدید تولید تراشه 7میلیارد دلاری در ژاپن راه‌اندازی کند. کمپانی اینتل نیز با سرمایه‌گذاری بیش از 20میلیارد دلار قرار است دو کارخانه جدید تولید تراشه در امریکا تأسیس و 3هزار شغل ایجاد کند. کانادا نیز با وجود عقب ماندن از بازارهای اصلی تراشه مانند تایوان، چین و امریکا، یک برنامه اقدام جامع برای تبدیل کانادا به یک رهبر در بازار جهانی تراشه‌ها دارد. گزارش 106 صفحه‌ای با عنوان «نقشه راه 2050: برنامه اقدام نیمه هادی کانادا»، توصیه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را برای تبدیل کانادا به یک پیشرو در این زمینه ارائه می‌کند تا این کشور بتواند به‌عنوان یک توسعه‌دهنده، تولیدکننده و تأمین‌کننده جهانی تراشه معرفی شود. به‌تازگی تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند نیز برای حل مشکل جهانی کمبود تراشه، دست به سرمایه‌گذاری‌هایی زده‌اند. یکی از تولیدکنندگان برتر جهان در حوزه تلفن‌های هوشمند، غول فناوری کره جنوبی یعنی سامسونگ است که تصمیم گرفته با سرمایه‌گذاری 17میلیارد دلاری، یک کارخانه تراشه جدید در امریکا تأسیس کند. به نظر می‌رسد این کمپانی اهداف بلندپروازانه‌ای دارد چرا که تراشه‌های این کارخانه بر اساس فناوری‌های پیشرفته و برای گوشی‌های هوشمند 5G، مبتنی بر هوش مصنوعی و برنامه‌های محاسباتی با عملکرد بالا تولید خواهد شد.

نیم نگاه

تراشه‌ها به معنای قلب میلیاردها محصول از تلفن هوشمند، مراکز داده و رایانه‌ها گرفته تا لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها، دستگاه‌های هوشمند، وسایل نقلیه، کشاورزی و... محسوب می‌شوند. این تراشه‌ها از سیلیکون ساخته شده‌اند، رسانای الکتریسیته هستند و در ریزمدارهایی نصب می‌شوند که انرژی قطعات الکترونیکی را تأمین می‌کنند.