جایزه‌ای برای بازگشت دوباره قصه به زندگی

مریم شهبازی  
خبرنگار
بخش «قصه‌های 90 ثانیه» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حالی سه سالگی خود را پشت‌سر می‌گذارد که همزمان با «شب یلدا» شاهد برپایی اختتامیه و معرفی برگزیدگان آن خواهیم بود. این جایزه بخشی از جشنواره بین‌المللی قصه گویی به شمار می‌آید که امسال به بیست و سومین دوره خود در دو بخش داخلی و خارجی رسیده است.
 قصه‌هایی برخاسته از زندگی و خاطرات شرکت‌کنندگان
حدود سه سال قبل که مسئولان برگزار کننده این رویداد فرهنگی خبر از اضافه شدن بخشی با عنوان «قصه‌های 90 ثانیه» دادند؛ صادق کیانی مقدم که در این دوره دبیری بخش قصه‌های 90 ثانیه را بر عهده دارد با ارائه توضیحات بیشتری به «ایران» می‌گوید: «این جایزه در خلال برگزاری جشنواره بین‌المللی قصه گویی متولد شده است؛ نخستین و دومین دوره برپایی اش طی سال‌های گذشته برگزار شده و امسال هم شاهد برگزاری سومین دوره آن هستیم.»
تمرکز این جایزه همچنان بر علاقه‌مندان داخلی است اما به گفته دبیر بخش «قصه‌های 90 ثانیه» احتمال فراهم شدن بخشی برای حضور علاقه‌مندان خارجی در دوره‌های بعدی چندان غیرقابل تصور نیست. هرچند که خواه ناخواه نمی‌توان بحث محدودیت‌های زبانی و مسائلی از این دست را نادیده گرفت. کیانی مقدم در توضیح بیشتر درباره بخش «قصه‌های 90 ثانیه» ادامه می‌دهد:«از همان ابتدا این بخش با هدف ورود قصه به زندگی عموم مردم به جشنواره اضافه شد و متولیان قرار را بر این گذاشتند که شرکت‌کنندگان در 90 ثانیه بخشی از زندگی خود را برای مخاطب تعریف کنند؛ قصه‌ای که ممکن بود بخشی از خاطرات یا حتی حوادثی باشد که بر زندگی آنان گذشته است. البته در این بین مهم است که هر قصه حرفی برای مخاطب داشته باشد.»
این نویسنده در پاسخ به چرایی در نظر گرفتن فرصتی 90 ثانیه‌ای برای قصه‌گویی شرکت‌کنندگان می‌گوید: «نگاهی به مشغله‌های امروز گویای این چرایی است؛ تأثیر این مسأله را حتی در چگونگی حضور مردم در شبکه‌های اجتماعی هم می‌توان دید. برخلاف گذشته اغلب مان، فارغ از این که در کدام نقطه از جهان زندگی کنیم دیگر حوصله حتی مشاهده فیلم قصه‌های طولانی را هم نداریم.»
او معتقد است که دعوت مردم به قصه گویی اینچنینی حتی در علاقه‌مند ساختن بیشتر آنها به بهره‌مندی از این دنیای بی‌انتها اثرگذار است. کیانی مقدم ادامه می‌دهد: «شاید بپرسید چرا بنای قصه‌گویی از زندگی شخصی افراد گذاشته شده، پاسخ این سؤال در عبرت‌ها و پندآموزی‌هایی است که در خلال تجربه‌های شخصی هر یک از ما نهفته است.» با وجود این در فراخوان دوره فعلی شرایطی در نظر گرفته شده بود که دوستداران ادبیات کهن امکان قصه گویی از آثار قدیمی ادبیات فارسی را هم داشته باشند؛ چه از بابت اشاره به داستان‌های پندآموز آن و چه حتی در قیاس با زندگی امروز و بیان شباهت‌ها و تفاوت‌ها. محورهای مختلفی برای این دوره اعلام شد که از آن جمله می‌توان به «من و کرونا» و «دیروز غرور‌آفرین، فردای افتخار‌آفرین» اشاره کرد که اینها می‌توانستند در تشریح جانفشانی رزمندگان جنگ تحمیلی، مدافعین حرم، شهدای هسته‌ای و قهرمانان ملی در حوزه‌های مختلف علمی- فرهنگی و ورزشی باشند.
 ایده‌هایی برای فیلم و سریال‌سازی
آن طور که دبیر بخش قصه‌های 90 ثانیه جشنواره تأکید دارد طی دو سال گذشته و حتی زمان حاضر که سومین دوره برگزاری اش را شاهد هستیم، علاقه‌مندانی از گروه‌های سنی و قشرهای مختلف آثار خود را به جشنواره ارسال کرده‌اند. وی در تشریح بیشتر چگونگی استقبال مردم می‌گوید: «نکته جالب توجه این که شرکت‌کنندگانی از سراسر کشورمان، قصه‌های خود را ارسال کردند، از جمله پیرمردی که در یکی از نقاط مرزی کشورمان داستان ساز خود را برای مخاطبان تعریف می‌کرد تا کشاورزی که سر زمین و موقع کار بخشی از زندگی‌اش را با مخاطبان به اشتراک می‌گذارد.» به گفته این مدرس قصه‌گویی، امسال با شعار «آینده ساختنی است» از شرکت‌کنندگان برای ارسال قصه‌های آنان دعوت شده است. او شرکت در این رویداد را تمرینی برای قصه گویی، آن هم بر اساس مقتضیات جهان امروز می‌داند و می‌گوید: «برخی از این قصه‌ها دربردارنده ایده‌های جالبی برای فیلم و سریال‌سازی هستند.» وی ادامه می‌دهد: «سال گذشته، قصه‌های برگزیده به همت نویسندگان شاخص بازآفرینی شده و به‌نام قصه گویان آنها در قالب دو کتاب منتشر شدند. از سوی دیگر یک لوح فشرده هم از فیلم‌ها منتشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. طی سال‌های گذشته جشنواره عمدتاً به مربیان قصه گوی کانون پرورش فکری تعلق داشت اما حالا چند دوره‌ای است که عموم مردم قادر به شرکت در آن هستند.»
گفتنی است که به بخش «قصه‌های 90 ثانیه» بیست و سومین دوره جشنواره بین‌المللی قصه گویی سال‌جاری بیش از چهار هزار و 500 فیلم ارسال شده که نفرات برگزیده عصر امروز طی برپایی مراسمی معرفی می‌شوند.