اتهام‌زنی واشنگتن به مسکو در اوج بحران آلماتی

گروه جهان/ اعتراضات گسترده مردمی قزاقستان که در کمتر از یک هفته به خشونت و ناآرامی‌های خارج از کنترلی بدل شده است، خاطرات انقلاب‌های سال‌های دور جمهوری‌های شوروی سابق با هدایت امریکا را برای بسیاری تداعی کرده است. همین وجه تشابه‌ها نیز سبب شده تا رئیس جمهوری قزاقستان با محکوم کردن مداخله‌گران خارجی در ناآرامی‌های کشورش، برای برقراری آرامش دست به دامان صلحبانان روسی شود.
به گزارش خبرگزاری روسی «تاس»، در حالی که به گزارش کانال تلویزیونی قزاقستان در جریان اعتراضات اخیر که با افزایش بهای سوخت آغاز شد تاکنون 18 مأمور پلیس کشته، بیش از 750 نیروی نظامی مجروح شده و حدود 4 هزار شهروند نیز در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بستری شده‌اند. در این میان حدود 3 هزار تن از عاملان خشونت در شهرهای مختلف در بازداشت به سر می‌برند. این شرایط سبب شده است، «قاسم توکایف»، رئیس جمهوری قزاقستان دستور برقراری وضعیت فوق‌العاده در شهرهای ناآرام و مقابله شدید نظامی با اغتشاشگران را صادر کند.
از سوی دیگر وی در حالی به‌صورت رسمی خواستار مداخله سازمان پیمان امنیت جمعی و صلحبانان روسی در کنترل شرایط شد که اوضاع در برخی شهرها از جمله آلماتی و بندر اوکتاو بسیار وخیم گزارش و اعتراضات به خشونت کشیده شده است. در این شرایط گرچه هنوز برنامه‌ای برای مداخله مستقیم صلحبانان روسی در شهرهای محل اعتراض اعلام نشده است اما اعزام نخستین تیم سازمان پیمان امنیت جمعی به قزاقستان، امریکا را که در جایگاه متهم ردیف اول این ناآرامی‌ها در چند روز اخیر نشسته، به تقابل آشکار با روسیه کشاند.
به گزارش ایرنا، «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز پنجشنبه در واکنش به اقدام روسیه گفت: «صادقانه بگویم جهان ناظر هر گونه نقض حقوق بشر احتمالی در قزاقستان خواهد بود و از نیروهای جمعی حافظ صلح سازمان پیمان امنیت جمعی و مجریان قانون می‌خواهیم به حقوق بشر احترام گذاشته و از راهکارهای مسالمت‌آمیز حمایت کنند.» همزمان «جن ساکی»، سخنگوی کاخ سفید نیز با زیر سؤال بردن مشروعیت اعزام صلحبانان روسی اعلام کرد که امریکا تحولات در قزاقستان را زیر نظر دارد.
این واکنش ایالات متحده که حمله آشکار به مسکو در بحبوحه اعتراضات قزاقستان به شمار می‌رفت با واکنش روسیه همراه شد و به نوشته «تاس»، «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه با انتقاد از اظهارات «ساکی» اعلام کرد: «همه به این واقعیت که برخی مقامات واشنگتن بدون درک شرایط اظهارنظر کرده و موضع خود را به‌عنوان موضع امریکا بیان می‌کنند، عادت دارند.
این تصمیم به درخواست مقامات قزاقستان انجام شده است.»
به گزارش «راشاتودی»، اعتراضات از 2 ژانویه با افزایش ناگهانی بهای سوخت خودرو از غرب قزاقستان آغاز شد و در حالی که تظاهرکنندگان خواستار نصف شدن بهای اعلام شده برای هر لیتر سوخت بودند دولت از موضع خود کوتاه نیامد و با اینکه برخی مناطق مقامات محلی این رقم را از 120 تنگه (واحد پول قزاقستان) تا 90 تنگه پایین آوردند اما معترضان که ماه‌ها در برابر فشارهای اقتصادی سکوت کرده بودند، آرام نگرفته و تظاهرات‌ از شکل مسالمت‌آمیز خارج شد.
در همین حال رئیس جمهور قزاقستان برای بازگرداندن آرامش به شهر، با استعفای دولت موافقت کرد و انتصابات جدیدی در کمیته‌های امنیتی ایجاد کرد اما این تصمیمات نیز نتوانست آتش شعله ور اعتراضات را خاموش کند که باعث شد شائبه مداخله خارجی قوت بیشتری بگیرد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند اعتراضات اخیر با خیزش‌های سال‌های قبل قزاقستان بسیار متفاوت است. چراکه در این چند روز هیچ ابزاری از سوی دولت برای متفرق کردن معترضان اثری نداشت.
در این میان مقامات شماری از کشورهای منطقه نیز در همسویی با روسیه مداخلات خارجی را در ایجاد شرایط قزاقستان مؤثر می‌دانند.
به نوشته فارس، در حالی که رئیس جمهور صربستان سرویس‌های اطلاعاتی خارجی را در پس ناآرامی‌های قزاقستان اعلام کرد، «الکساندر لوکاشنکو»، همتای بلاروسی او گفت: «ناآرامی در شهرهای مختلف قزاقستان احتمالاً هماهنگ شده و از پیش طراحی شده است و مداخلات خارجی در این حوادث آشکار است.»
به نوشته «گلوبال تایمز»، «شی جین پینگ» نیز ضمن ابراز همدردی با رئیس جمهور قزاقستان به خاطر تلفات ناآرامی‌های چند روز اخیر، اتحاد خود با این کشور در مقابله با تهدیدها را بیان داشت.