شتاب مأموریت‌ های فضایی جهان در سال 2022

میترا جلیلی
خبرنگار
درحالی که سال 2021 با نخستین مأموریت‌های متمرکز بر گردشگران فضایی، فرود مریخ نورد جدید ناسا، پرواز تاریخی هلیکوپتر Ingenuity ناسا بر فراز مریخ، پرتاب تلسکوپ فضایی «جیمز وب» و چند مأموریت علمی دیگر، سالی پرخبر برای علاقه‌مندان به فضا بود اما محققان انتظار اخبار غافلگیرکننده‌تری برای سال 2022 دارند. اما برترین‌ سفرهای فضایی سال 2022 کدام خواهند بود؟
مأموریت روسیه در قطب جنوب ماه
پرتاب فضاپیمای Luna 25 که قرار بود اکتبر 2021 با موشک Soyuz-2-1b Fregat از پایگاه فضایی روسیه راهی ماه شود به ژوئیه 2022 موکول شد. این مأموریت به‌دلیل مشکلاتی که طی آزمایش های حیاتی، در سیستم فرود فضاپیما شناسایی شد، به تعویق افتاد وعنوان شد که زمان بیشتری برای تکمیل آزمایش های موفق سیستم فرود نرم این فضاپیما مورد نیاز است. این، نخستین مأموریت روسیه به سطح کره ماه در 45سال گذشته و همچنین اولین مأموریت روسیه برای فرود در قطب جنوب کره ماه محسوب می‌شود. این فضاپیما که پس از پرتاب، 9 ابزار را حمل خواهد کرد، در قطب جنوب ماه به زمین می‌نشیند تا اتمسفر این کره را بررسی کند. پیش از این، اتحاد جماهیر شوروی بین دهه‌های 1950 و 1970 چند مأموریت بدون خدمه به ماه انجام داد که البته این پرتاب‌ها موفقیت‌آمیز نبودند.
 هندوستان و یک پرتاب فضایی
اولین مأموریت فضایی Gaganyaan هند نیز برای نیمه دوم سال 2022 در نظر گرفته شده است و پس از آن، دومین مأموریت بدون خدمه هم در پایان سال 2022 انجام خواهد شد. درمأموریت دوم، فضاپیما یک روبات به‌نام Vyommitra را حمل خواهد کرد که توسط سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO)ساخته شده است. اگر همه چیز خوب پیش برود، ISRO قصد دارد اولین مأموریت با خدمه Gaganyaan را نیز در سال 2023 راه‌اندازی کند.
پرواز خصوصی به ایستگاه فضایی بین‌المللی
شرکت اسپیس ایکس قصد دارد در سال 2022 فضانوردانی را با شرکت Axiom Space مستقر در هیوستون برای یک مأموریت خصوصی، به ایستگاه فضایی بین‌المللی بفرستد. اکنون انتظار می‌رود مأموریتAx-1 در 28 فوریه 2022 انجام شود درحالی که این سفر فضایی پیش از این قرار بود در سال 2021 صورت گیرد. خدمه Ax-1 متشکل از چهار فضانورد ازجمله «مایکل لوپزالگریا» فضانورد سابق ناسا، «لری کانر»، «مارک پاتی» و «ایتان استیبه» است. این خدمه احتمالاً هشت روز در ایستگاه فضایی ماندگار خواهند بود. البته گردشگران قبلاً هم از ایستگاه فضایی بازدید کرده‌اند ولی این، اولین سفر کاملاً خصوصی به ایستگاه خواهد بود. ناسا برای دومین مأموریت خدمه Axiom به ایستگاه فضایی نیز چراغ سبز نشان داد. Ax-2 قرار است با استفاده از کپسول‌های Crew Dragon و موشک‌های Falcon 9، اوایل پاییز 2022 به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب شود.
آنلاین شدن «جیمز وب»
تلسکوپ فضایی جیمز وب پس از چندین دهه توسعه و تأخیرهای متعدد، پرتاب تاریخی خود را در 25 دسامبر انجام داد. با این حال، نزدیک به شش ماه طول می‌کشد تا تمام سیستم‌ها و ابزار وب به طور کامل انجام وظیفه کنند. برای شکل‌گیری کامل این تلسکوپ عظیم، 50 استقرار اصلی و 178 مکانیسم رهاسازی برنامه‌ریزی شده است. در نتیجه، انتظار می‌رود این تلسکوپ فضایی 10 میلیارد دلاری به‌عنوان بزرگترین و قوی‌ترین تلسکوپ علمی فضایی ناسا، در اواخر تابستان 2022 عملیات علمی منظمی را آغاز کند. اگر همه چیز خوب پیش برود، این تلسکوپ اولین ستاره‌ها و کهکشان‌های جهان را مطالعه خواهد کرد و طی 5تا 10سال آینده، اتمسفرهای سیارات بیگانه مجاور را مورد بررسی قرار می‌دهد.
 ردپای «جف بزوس» در فضا
Blue Origin، شرکت پروازهای فضایی خصوصی جف بزوس، اولین موشک مداری خود را در اواخر سال 2022 به ماه پرتاب خواهد کرد. این موشک که به افتخار «جان گلن» فضانورد ناسا مرکوری، «نیو گلن»(New Glenn) نامیده می‌شود، می‌تواند تا 14 تن (13 تن متریک) را به مدار ثابت زمین (geostationary) و 50 تن (45 تن متریک) نیز به مدار نزدیک زمین ارسال کند. «نیو گلن» یک موشک باربر سنگین قابل استفاده مجدد است که برای پرتاب انواع محموله‌ها طراحی شده و ابتدا قرار بود در سال 2021 پرتاب شود، اما زمانی که Blue Origin در قرارداد Space Force شکست خورد، این عملیات به تعویق افتاد. گفتنی است ناسا قبلاً از موشک زیرمداری New Shepard شرکت بلو اوریجین استفاده کرده است و احتمالاً این موشک نیز به ناوگان پرتابگرهای تجاری ناسا اضافه خواهد شد.
 نقطه عطفی برای سفر به ماه
ناسا بار دیگر افتتاح سیستم موشکی مرکزی خود برای انتقال فضانوردان به ماه (SLS) را به تعویق انداخته است. موشکی با ارتفاع 332 فوت (101 متر) که برای مأموریت‌های آینده ماه از آن استفاده خواهد شد. این موشک درحال حاضر با فضاپیمای اوریون Orion که در نوک آن نصب شده، در حال آزمایش است تا اطمینان حاصل شود که فضاپیما و اجزای موشک، بدرستی با سیستم‌های زمینی ارتباط برقرار می‌کنند. اولین مأموریت SLS، یک پرواز بدون سرنشین به ماه، به‌نام Artemis 1است که زودتر از مارس 2022 آغاز خواهد شد. در این مأموریت قرار است ناسا کپسولی به‌نام «شکارچی» را به دور ماه بفرستد و یک مسیر را تمرین کند که بعداً در سال 2024توسط آرتمیس 2 طی خواهد شد تا فضانوردان را حمل کند. مأموریت سوم نیز آرتمیس3 است که منجر به فرود روی ماه می‌شود. پس از تکمیل آزمایش، پیشران به مخازن سوخت موشک اضافه می‌شود و اگر همه چیز بخوبی پیش برود، ناسا تاریخ دقیق پرتاب بدون خدمه آرتمیس 1 به ماه و بازگشت آن را ارائه خواهد کرد که این، نقطه عطفی در برنامه‌های ناسا برای فرود انسان روی ماه تا سال 2025 محسوب می‌شود. گفتنی است مانند هر مأموریت فضایی بزرگ، آرتمیس 1 چندین بار به تعویق افتاده است. این مأموریت ابتدا برای سال 2020 برنامه‌ریزی شده بود که به‌دلیل چالش‌های توسعه و عقب ماندگی‌های ناشی از پاندمی کرونا، به سرانجام نرسید. ناسا دلیل آخرین تأخیر را نیاز به بررسی و جایگزینی یک کامپیوتر داخلی معیوب می‌داند که یکی از چهار موتور اصلی موشک را کنترل می‌کند.