سرچشمه برکت و فضیلت

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
ولادت نوزاد دختری در خانه پیامبر اسلام(ص) اتفاق ساده‌ای نبود که اهالی مکه از کنار آن بی‌تفاوت بگذرند. از این‌رو با انتشار خبر ولادت نوزاد، خبر آن دهان به دهان انتشار یافت و همگان را مترصد عکس‌العمل پیامبر خدا بعد از شنیدن این خبر نمود.برخی از ایمان آورندگان به رسالت محمدی(ص) که هنوز متأثر از رسوبات جاهلی بودند از اینکه رسول خدا فرزندش دختر است مکدر بودند و مشرکان از اینکه مدعی رسالت آسمانی، دختردار شده و با «ابتر» خواندن وی(ص)، به دستاویز تازه‌ای جهت تخفیف آن حضرت دست یافته‌اند، راضی به نظر می رسیدند. اما پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد(ص) از شنیدن خبر تولد فرزند دختر در خانه‌اش بسیار خشنود شد. سراسیمه خود را به خانه رسانده نوزاد را به گرمی در آغوش کشید و فرمود: «دختران حسنه و مایه برکت‌اند.» این در حالی بود که محیط و زمانه آن روز شبه‌جزیره عربستان بر مدار جاهلیت و آداب و رسوم قبیله‌ای بنیان یافته و بر ارزش‌های انسانی زن خط بطلان می‌کشید. براین اساس اعراب جاهلی نوزاد دختر را مایه ننگ و سرشکستگی می‌دانستند و بعضاً آنان را زنده به گور می‌کردند تا ننگ داشتن دختر را از خود دور سازند. از این‌رو ولادت حضرت فاطمه(س) آغاز مرحله تازه‌ای در سرنوشت نوع زن به شمار می‌رود که بر اثر آن پیامبر خاتم(ص) فرصت یافت تا در عمل نشان دهد زن و مرد در خلقت یکسان بوده و در مکتب اسلام از جایگاه و منزلت برابری برخوردارند. با تأکید کلام وحی بر این محتوا و «کوثر» نامیدن نوزاد به معنای خیرکثیر در مقابل لفظ «ابتر» راه را برای تجلی کمال انسانی و دستیابی به مقام عصمت در نوع زن گشود. پیش از آن نیز پیامبر گرامی اسلام(ص) در ازدواج و زندگی مشترک خود با حضرت خدیجه(س) با ایجاد کانونی بر مبنای محبت و احترام متقابل، به تبیین جایگاه زن در مکتب اسلام پرداخته و زنان را مورد تکریم قرار داده بود. چنانکه در سیره آن حضرت(ص) آورده‌اند که؛ زنان از سوی رسول گرامی اسلام(ص) مورد تکریم و احترام بودند و هرگاه هدیه‌ای خدمت ایشان می‌آوردند، می‌فرمود: به خانه فلان بانو ببرید. حضرت زهرا(س) در چنین محیط شایسته و مهیایی پا به عرصه وجود نهاد و در سایه تربیت‌های رسول خدا(ص) و حضرت خدیجه(س) حیات دنیایی خود را آغاز نمود و به‌عنوان برترین نمونه فضیلت و کرامت پیش روی زنان و دختران قرارگرفته و از آنچنان موقعیتی برخوردار است که شخصیت تحسین‌‌برانگیزش، ملاک و معیار راستین شریعت اسلامی شمرده می‌شود. به گونه‌ای که مفاهیم مکتب را بدون درک فرازهای زندگی آن حضرت نمی‌توان به ‌طور کامل دریافت. پیامبراکرم(ص) آشکارا به حضرت فاطمه(س) محبت می‌کرد و علاقه خود را نسبت به او بروز می‌داد و با این کار بر مقام و منزلت زنان و دختران تأکید نموده و زمینه رفعت جایگاه آنان را فراهم می‌آورد، چرا که رفتار پیامبراکرم(ص) الگو و سرمشق مسلمانی است. پیامبراسلام(ص) از ابتدای بعثت همواره درصدد بود تا فرهنگ اسلامی را جایگزین فرهنگ جاهلی نماید. کسانی که به مطالعه تاریخ پرداخته‌اند به عظمت این کار رسول گرامی اسلام(ص) اذعان دارند و به صبر و شکیبایی این انسان بزرگ در این راه پی برده‌اند. تا آنجا که زنان و احیای جایگاه و موقعیت آنان در اجتماع یکی از دغدغه‌های رسالت خاتم را شکل می‌داد. اسلام با معرفی حضرت فاطمه(س) به‌عنوان انسان کامل که فضایل بسیاری در وجودش متبلور است، برجسته‌ترین الگو را به جامعه بشری ارائه کرده و نشان داد که نوع زن از ناحیه اسلام شایسته و سزاوار ارجمندی و دارای چنان ظرفیتی است که می‌تواند به جایگاه برجسته عصمت و طهارت دست یابد. از این‌رو حضرت رسول(ص) در پاسداری از حرمت فاطمه(س) که همان حرمت نوع زن است، آشکارا همت می‌گماشت و در مقابل چشم همگان به احترام دخترش از جای برمی‌خاست، دست وی را می‌بوسید و او را بر جای خود می‌نشاند. وجود گرانقدر حضرت فاطمه(س) نیز زندگی معنوی و موقعیت اجتماعی زنان را تحت تأثیر قرار داد و جایگاه شایسته و والای زنان را ارتقا بخشید.
حضرت فاطمه(س) روز بیستم جمادی الاخر سال چهل و پنجم عمر مبارک پیامبراکرم(ص) دیده به جهان گشود. هشت سال در مکه و ده سال در مدینه با پیامبر زیست. از جمله نام‌های او صدیقه است. یعنی بسیار تصدیق‌کننده، او(س) پدرش را بسیار تصدیق می‌نمود و در گفتار راستگو و در رفتار صادقانه عمل می‌کرد. نام دیگرش به اعتبار خیر و برکات فراوانی که از ناحیه او پدید آمد «مبارکه» است. قرآن کریم بدین جهت که نسل نبی‌اکرم تنها از ناحیه وجود مقدس حضرت فاطمه(س) استمرار یافت از وی به کوثر یاد کرده است. او مام ائمه اطهار و مادر دودمان پاک رسول خدا به شمار می‌آید.
زهرای مرضیه در سایه پر مهر پدر و مادر زیست و پس از مادر تا زمان هجرت به مدینه از پدر مراقبت کرد و نسبت به پدر همچون مادری مهربان محبت ورزید و از این‌رو از سوی پیامبر به «ام‌ابیها» ملقب شد.